ខេត្តព្រះនគរស្រីអយុធ្យា

ខេត្តអយុធ្យា គឺជាអាណាខេត្តរបស់ អាណាចក្រខ្មែរ សម័យអង្គរ ដែលកកើតឡើងនៅពាក់កណ្ដាល ស.ត.វទី១៤ អំឡុងឆ្នាំ ១៣៥០ ដល់ ១៣៥១។
រាជធានីលពបុរី(ល្វបុរី) ដែលមានក្សត្រគ្រងរាជ្យព្រះនាម នរិន្ទ្រវរ្ម័ន ជាបុត្ររបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ជាមួយព្រះនាងជ័យរាជទេវី ។
ប៉ុន្តែតាមប្រវត្តិសាស្ត្រថៃនិយាយពីក្រុងអយុធ្យា ថា ស្ថេចដែលបានកសាងក្រុងអយុធ្យា គឺ រាមាធិបតីទី១ រឺ ស្តេច អ៊ូ ថង(ឧទង) នៅឆ្នាំ១៣៥០ ដំណាលគ្នាខ្មែរដែរ ខេត្តឧទង ជាខេត្តខ្មែរនៅសម័យ អាណាចក្រខ្មែរ។ តែនៅចុងស.ត.វទី១៣ និង ដើមស.ត.វទី១៤។ ប៉ុន្តែតែរដ្ឋសុខោទ័យ កកើតនៅឆ្នាំ១២៣៨ ដល់ ១៣៤០។
បច្ចុប្បន្នថៃបានប្ដូេឈ្មោះទៅជា ព្រះនគរស្រីអយុធ្យា พระนครศรีอยุธยา វិញ។ ខេត្តអយុធ្យា ជាខេត្តដែលមានទន្លេប្រសព្វគ្នាគឺ ទន្លេលពបុរី ទន្លេចៅព្រះយ៉ា និង ទន្លេប្រាសាក់។ តាមឯកសារពង្សាវតាសៀមបានបញ្ជាក់ថា អាណាចក្រអយុធ្យា មានស្ដេចសោយរាជ្យ៤ គឺ

• រាមាធិបតីទី១(អ៊ូ ថង) រឺ ឧទង ពីឆ្នាំ១៥៣០ ដល់ ១៧៦៧
• សានផេតទី២ ពីឆ្នាំ១៥៩០ ដល់ ១៦០៥
• រាមាធិបតីទី៣(នរាយណ៍) ពីឆ្នាំ១៦៥៦ ដល់ ១៦៨៨
• បរមារាជាទី៣ ពីឆ្នាំ១៧៥៨ ដល់ ១៧៦៧។