ខេត្តនគររាជសីមា

ខេត្តនគររាជសីមា นครราชสีมา
ទង់ ត្រា
ផែនទីនៃខេត្តនគររាជសីមា ផែនទីនៃខេត្តនគររាជសីមា
ប្រទេស	ថៃ (សៀម)
ទីរួមខេត្ត	ក្រុងនគររាជសីមា
ផ្ទៃក្រឡា
• សរុប	២០៧៣៦ គម2 (៨.០០៦ ម៉ាយ ការ)
ចំណាត់ថ្នាក់ផ្ទៃក្រឡា	ចំណាត់ថ្នាក់ទី ០២
ល្វែងម៉ោង	ICT (ម.ស.ស.+7)
លេខ​កូដប្រៃសណីយ៍	30xxx
លេខ​កូដ​ហៅ​ទូរស័ព្ទ	044
ក្រមអ.ម.អ. ៣១៦៦	TH-30
គេហទំព័រ	nakhonratchasima.go.th

ខេត្តនគររាជសីមា ឬឈ្មោះខ្លីៗ ខេត្តនគររាជ (សៀម : นครราชสีมา) ជាញឹកញាប់ហៅថា គោរាជ (សៀម : โคราช) គឺជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តទាំង ៧៦ របស់ប្រទេសសៀមស្ថិតនៅភាគឦសានខាងលើប្រទេសសៀមៗហៅ​ថាអ៊ីសាន។ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងខេត្តជ័យភូមិ ខេត្តខនកែន ខេត្តបុរីរម្យ ខេត្តស្រះកែវ ខេត្តប្រាចិនបុរី ខេត្តនគរនាយក ខេត្តស្រៈបុរី និង ខេត្តលពបុរី។

ប្រវត្តិ

ប្រទេសសៀមទើបតែចាប់បដិសន្ធិឡើងនៅក្រោយសតវត្សរ៍ទី ១៣ នៃគ្រិស្ដសករាជដែលបន្ដិចម្ដងៗសៀមបានវាតទីមកលើតំបន់នានានៃអតីតដែនដីខ្មែរមានដូចជាខេត្ដនគររាជសីមាដែលមានរាជធានីមួយយ៉ាងធំបំផុតរបស់ចក្រភពអង្គរ។តាមពង្សសាវតារខ្មែរបានឲ្យដឹងថាខេត្ដនគររាជសីមាត្រូវបានសៀមវាតទីនៅចន្លោះឆ្នាំ ១៧៣៥ នៃចុល្លសករាជគឺក្រោយពីការកាន់កាប់ខេត្ដសុខោទ័យ ខេត្ដអយុធ្យានៅចុងសតវត្សរ៍ទី ១៣ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៤ នៃគ្រិស្ដសករាជ។រួចហើយជនជាតិសៀមក៏បានវាយដណ្ដើមយកខេត្ដនគររាជសីមាជាបន្ថែមទៀតដើម្បីធ្វើជាទឹកដីរបស់ខ្លួន។

តាមសៀវភៅប្រវត្ដិសាស្ដ្រស្ដីពីសម្ព័ន្ធភាពរវាងខ្មែរ-សៀមដែលនិពន្ធឡើងដោយលោកបណ្ឌិតមីសែល ត្រាណេ អ្នកនកឯកទេសខាងវប្បធម៌ខ្មែរបានឲ្យដឹងថា មុនការសាងសង់ប្រាសាទពិមាយ(សៀមហៅថាប្រាសាទភីម៉ៃ)ដ៏ធំសម្បើមនៅសតវត្សរ៍ទី ១១ គេឃើញមានប្រាសាទឥដ្ឋតូចៗជាច្រើន សិលាចារឹក ព្រមទាំងស្ថានីយបុរេប្រវត្ដិសាស្ដ្រជាច្រើនទៀតបានស្ថិតនៅទីនោះដែលបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថាបុព្វបុរសខ្មែរពិតជារស់នៅមុនការហូរចូលនៃជនជាតិសៀម។

ទាំងជនជាតិខ្មែរ(កម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន)និងជនជាតិសៀមដើមកំណើតខ្មែរដែលរស់នៅលើទឹកដីដំបូងនៃប្រទេសសៀមបច្ចុប្បន្នគឺមានឈាមជ័រដូចគ្នាដែលខឿនវប្បធម៌កើតចេញពីទឹកដីអង្គរតែមួយ។ចាប់តាំងពីសៀមបានវាតទីលើដីខ្មែរនៅសតវត្សរ៍ទី ១៣ ជាបន្ដបន្ទាប់ ដោយសារតែជនជាតិសៀមមានលក្ខណៈចេញប្រភពពីចិនមកដែលជាហេតុនាំឲ្យខ្មែរត្រូវបាត់បង់ទឹកដីមួយភាគធំ ។តាមរយៈសៀវភៅរបស់លោកបណ្ឌិតមីសែល ត្រាណេ បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងបន្ថែមថាក្នុងសម័យអតីតកាលក៏ដូចជាសម័យបច្ចុប្បន្ននេះដែរ ជនជាតិខ្មែរទាំងអស់ដែលរស់នៅលើអតីតខេត្ដរបស់ខ្លួននេះត្រូវគេបញ្ឈប់លែងឲ្យនិយាយភាសាខ្មែរ។ដោយសារការអនុវត្ដសៀមភាវូបនីយកម្មនេះហើយទើបជនជាតិខ្មែរទាំងឡាយបានប្រែក្លាយទៅជាជនជាតិសៀមទាំងស្រុងនាសតវត្សរ៍ក្រោយៗមកទៀត។

ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយក៏គេមានការកត់ត្រាទុកថា ជនជាតិខ្មែរនៅខេត្ដនគររាជសីមានៅតែចេះនិយាយភាសាខ្មែរនៅឡើយបើទោះបីជាអាជ្ញាធរសៀមបានដាក់បម្រាមតឹងរឹងមិនឲ្យនិយាយភាសាខ្មែរក៏ដោយ។ប៉ុន្ដែចាប់តាំងពីសម័យសង្គ្រាមលោកលើកទី ១ មកជនជាតិខ្មែរនៅខេត្ដនគររាជសីមាឈប់ចេះនិយាយភាសាខ្មែរ ដោយសារសៀមបានបង្ខិតបង្ខំឲ្យមានការសិក្សាតាមប្រព័ន្ធអប់រំរបស់គេនៅតំបន់នោះគឺសៀមភាវូបនីយកម្ម។

ប្រភព : សាលអាន ថ្ងៃទី ១១/ឧសភា/២០០៥ (ដកស្រង់ពីកាសែតរស្មីកម្ពុជា)

នៅតំបន់ជុំវិញខេត្តនគររាជសីមាគឺជាមជ្ឈមណ្ឌលដ៏សំខាន់មួយក្នុងសម័យអាណាចក្រខមក្នុងសតវត្សទី ១១ ដោយសារមានប្រាសាទនៅក្នុងឧទ្យានប្រវត្តិសាស្រ្តប្រាសាទពិមាឃ។ខេត្តនគររាជសីមាគឺជាខេត្តមួយដែលនៅតែមានជនជាតិខ្មែរភាគខាងជើងច្រើន។

ទីក្រុងថ្មីដែលមានកំពែងព័ទ្ធជុំវិញកំណត់ថាជានគររាជសីមាត្រូវ​បាន​កសាង​ឡើង​នៅ​សតវត្ស​ទី ១៧ តាម​បញ្ជា​របស់​ជាកងបញ្ជាព្រះបាទនារាយណ៍ ឬ រាមាធិបតីទី ៣ នៅភាគខាងកើតបំផុតដើម្បីការពារព្រំដែននៃព្រះរាជាណាចក្រ។ខេត្តនគររាជសីមាបានបន្តកាតព្វកិច្ចនេះក្នុងសម័យបាងកកទោះ​បី​ជា​វា​ត្រូវ​បាន​គេ​រឹប​អូស​បាន​យ៉ាង​ខ្លី​ក្នុង​កំឡុង​ការ​បះបោរ​របស់​លាវនៅក្នុង​ឆ្នាំ ១៨២៦ ក៏ដោយក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទរាមាទី ៣ នៃប្រទេសសៀម។

ខេត្តនគររាជសីមាជា​មជ្ឈមណ្ឌល​នយោបាយនិង​​សេដ្ឋកិច្ច​ដ៏​សំខាន់​បំផុត​ក្នុង​តំបន់​ភាគ​ឦសាន​ជាយូរ​មក​ហើយនៅចុងសតវត្សទី ១៩ ផ្លូវដែកបានតភ្ជាប់ទៅដល់ខេត្តនេះហើយវាបានក្លាយជាប្រព័ន្ធផ្លូវដែកសំខាន់នៅភាគឦសាន។តំបន់ឦសាននៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៣៣ ខេត្តនគររាជសីមាគឺ​ជា​បន្ទាយ​របស់​កងទ័ព​រាជានិយម​ក្នុង​ការ​បះបោរបវរតេជខណៈ​ដែល​ពួកគេ​បាន​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹងរាជ​រដ្ឋាភិបាល​ប្រជាធិបតេយ្យ​ថ្មី​នៅ​ទីក្រុង​បាងកក(ខេត្តបឹងកក់)នៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៥០ មូលដ្ឋានទ័ពអាកាសសៀមនគររាជត្រូវបានសាងសង់នៅខេត្តនគររាជសីមាពីឆ្នាំ ១៩៦១ រហូតដល់ថ្ងៃទី ២៦ ខែ​​កុម្ភៈ ឆ្នាំ ១៩៧៦ ហើយកន្លែងនេះក៏ត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាកងទ័ពអាកាសសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។

ការបាញ់ប្រហារដ៏ធំមួយបានកើតឡើងនៅក្នុងខេត្តនេះនៅថ្ងៃទី ០៨ និង ០៩ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២០ ខ្មាន់កាំភ្លើង​បាន​បាញ់សម្លាប់​មនុស្សអស់ ​៣០ ​នាក់ និង ​របួស​ ៥៧ ​នាក់​ផ្សេងទៀតមុនពេល​ត្រូវ​ប៉ូលិស​បាញ់សម្លាប់វាជា​ការ​បាញ់​ប្រហារ​ដ៏​សាហាវ​បំផុត​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​ប្រទេស​សៀម។

ខេត្តនគររាជសីមាគឺជាស្រុកកំណើតរបស់លោកស្រីថាវសុរនារីដែលកើតនៅក្នុងឆ្នាំ ១៧៧១ គឺជាវីរៈនារីដែលបានជួយសង្គ្រោះនិងរំដោះខេត្តនគររាជសីមាចេញពីកងទ័ពស្តេចអនុវង្សនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨២៦។

រូបសំណាកលោកស្រីថោវសុរនារីឈរនៅកណ្តាលក្រុងនគររាជសីមា

រដ្ឋបាល

ខេត្តនគររាជសីមា ចែកចេញជា ៣២ ក្រុង/ស្រុក ២៨៩ សង្កាត់/ឃុំ និង ៣៧៤៣ ភូមិ ៖

ផែនទីក្រុងនិងស្រុកនៃខេត្តនគររាជសីមា

លេខរៀង	ឈ្មោះភាសាសៀម	ឈ្មោះភាសាខ្មែរ	ឈ្មោះតួរ៉ូម៉ាំង	អានថា
០១	เมืองนครราชสีมา	ក្រុងនគររាជសីមា	Mueang Nakhon Ratchasima	មឿងណៈខនរ៉ាតឆៈស៊ីម៉ា
០២	ครบุรี	គរបុរី	Khon Buri	ខនប៊ុរី
០៣	เสิงสาง	សើងសាង	Soeng Sang	សឺងសាង
០៤	คง	គង់	Khong	ខុង
០៥	บ้านเหลื่อม	បានហ្លឿម	Ban Lueam	បានលឿម
០៦	จักราช	ចក្ករាជ	Chakkarat	ចាក់កៈរ៉ាត
០៧	โชคชัย	ជោគជ័យ	Chok Chai	ឆូកឆៃ
០៨	ด่านขุนทด	ដានឃុនទត់	Dan Khun Thot	ដានឃុនថុត
០៩	โนนไทย	នោនថៃ	Non Thai	ណូនថៃ
១០	โนนสูง	នោនស៊ូង	Non Sung	ណូនស៊ូង
១១	ขามสะแกแสง	ខាមស្កែសែង	Kham Sakaesaeng	ខាមសៈគែសែង
១២	บัวใหญ่	បួយ៉ៃ	Bua Yai	បួយ៉ៃ
១៣	ประทาย	ប្រទាយ(នាងរង)	Prathai	ប៉ៈថាយ
១៤	ปักธงชัย	បាក់ទង់ជ័យ	Pak Thong Chai	ប៉ាក់ថុងឆៃ
១៥	พิมาย	ពិមាឃ	Phimai	ភិម៉ាយ
១៦	ห้วยแถลง	ហួយថ្លែង	Huai Thalaeng	ហ៊ួយថៈលែង
១៧	ชุมพวง	ជម្ពូង	Chum Phuang	ជុំភ័ង
១៨	สูงเนิน	ស៊ូងនើន	Sung Noen	ស៊ូងណឺន
១៩	ขามทะเลสอ	ទន្លេស	Kham Thale So	ខាមថៈលេសរ
២០	สีคิ้ว	ស៊ីឃីវ	Sikhio	ស៊ីឃីវ
២១	ปากช่อง	បាកជង	Pak Chong	ប៉ាកឆង់
២២	หนองบุญมาก	ហ្នងបុណ្យម៉ាក	Nong Bun Mak	ណងប៊ុនម៉ាក
២៣	แก้งสนามนาง	កែងស្នាមនាង	Kaeng Sanam Nang	គែងសៈណាមណាង
២៤	โนนแดง	នោនដែង	Non Daeng	ណូនដេង
២៥	วังน้ำเขียว	វាំងណាំខៀវ	Wang Nam Khiao	វ៉ាងណាំខៀវ
២៦	เทพารักษ์	ទេពារក្ស	Thepharak	ថេផារ៉ាក់
២៧	เมืองยาง	មឿងយ៉ាង	Mueang Yang	មឿងយ៉ាង
២៨	พระทองคำ	ព្រះថងគាំ	Phra Thong Kham	ផៈថងខាំ
២៩	ลำทะเมนชัย	លំទ្មេនជ័យ ឬ លំធ្មេញជ័យ	Lam Thamenchai	ឡាំថៈម៉េនឆៃ
៣០	บัวลาย	បួលាយ	Bua Lai	បួឡាយ
៣១	สีดา	សីតា	Sida	ស៊ីដា
៣២	เฉลิมพระเกียรติ	ឆ្លើមព្រះកេរ្តិ៍	Chaloem Phra Kiat	ឆៈឡឺមផៈកៀត

ប្រាសាទ

• ប្រាសាទនាងរង
• ប្រាសាទពិមាឃ
• ប្រាសាទភ្នំក្រវ៉ាន់
• ប្រាសាទណនគូ

វត្ត

• វត្តសាមគ្គី
• វត្តបទុមវ័ន្ត
• វត្តហង្សារាម