Przejdź do zawartości

HMCS Huron (1942)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
HMS Huron
Ilustracja
HMCS „Huron” podczas II wojny światowej
Klasa

niszczyciel

Typ

Tribal

Historia
Stocznia

Vickers-Armstrong, Newcastle upon Tyne Anglia

Położenie stępki

15 lipca 1941

Wodowanie

25 czerwca 1942

 Royal Canadian Navy
Wejście do służby

28 lipca 1943

Wycofanie ze służby

30 kwietnia 1963 (czynnej)

Los okrętu

sprzedany na złom 28 czerwca 1965

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

standardowa: 1927 t
pełna: 2519 t

Długość

114,9 m

Szerokość

11,12 m

Zanurzenie

3,96 m

Napęd
2 turbiny parowe o mocy 44 000 KM,
3 kotły parowe, 2 śruby
Prędkość

36 w.

Zasięg

5700 Mm przy 15 w.

Uzbrojenie
• 1943:
6 dział 120 mm (3×II)
2 działa 102 mm plot. (1×II)
4 działka 40 mm plot. (1×IV)
12 działek 20 mm plot. (6×II)
4 wt 533 mm (1×IV),
40 bg, 2 mbg
Załoga

190

HMCS Huronkanadyjski niszczyciel z okresu II wojny światowej typu Tribal, w służbie Royal Canadian Navy w latach 1943–1964. Nosił znaki taktyczne G24 i DDE 216. Podczas wojny służył na wodach Europy Północnej i Atlantyku. Służył następnie w wojnie koreańskiej.

Za przebieg służby otrzymał cztery wyróżnienia bitewne (battle honours): Arktyka 1943-45, kanał La Manche 1944, lądowanie w Normandii 1944 i Korea 1952-53.

Budowa

[edytuj | edytuj kod]

Po wybuchu II wojny światowej Kanada, będąca wówczas dominium brytyjskim, rozpoczęła poszukiwanie nowoczesnych niszczycieli dla wzmocnienia swojej marynarki[1]. Wybór padł na najsilniejsze brytyjskie jednostki tej klasy – wielkie niszczyciele typu Tribal[1]. Z powodu małego doświadczenia stoczni kanadyjskich, zamówienie na pierwszą parę złożono 5 kwietnia 1940 roku w brytyjskiej stoczni Vickers-Armstrong w Newcastle upon Tyne[1]. W lutym 1941 roku zamówiono drugą parę niszczycieli w Kanadzie, lecz w kwietniu tego roku zamówiono w stoczni Vickers-Armstrong jeszcze dwa okręty: „Huron” i „Haida”[1]. Siłownia okrętów budowanych w Wielkiej Brytanii była zamówiona w firmie Parsons(inne języki) w Wallsend[1]. W ich konstrukcji wprowadzono ulepszenia, wynikające z dotychczasowej służby brytyjskich okrętów, w tym zamieniono czwarte podwójne stanowisko dział kalibru 120 mm na nadbudówce rufowej (w pozycji „X”) na stanowisko armat przeciwlotniczych kalibru 102 mm i podwyższono stanowisko działek przeciwlotniczych 40 mm, zamieniając je miejscami z platformą reflektora, a także obniżono drugi komin i dodano balast dla polepszenia stateczności[2]. Ich nazwy podążały za wzorem brytyjskim, odzwierciedlając rdzenne ludy Kanady[3].

Stępkę pod budowę „Hurona” położono 15 lipca 1941 roku, a kadłub wodowano 25 czerwca 1942 roku[1]. Okręt ukończono 28 lipca 1943 roku, jako trzeci z kanadyjskich Tribali[1]. Otrzymał nazwę od plemienia Huronów[4].

Opis techniczny

[edytuj | edytuj kod]

Skrócony opis ogólny

[edytuj | edytuj kod]

Niszczyciele typu Tribal miały architekturę typową dla niszczycieli, z podniesionym pokładem dziobowym na ok. 40% długości kadłuba, lekko wznoszącym się ku dziobowi[5]. Artyleria główna i przeciwlotnicza średniego kalibru była umieszczona w czterech dwudziałowych stanowiskach umieszczonych na pokładzie i piętrze nadbudówek na dziobie i rufie w superpozycji. Spaliny z kotłów były odprowadzane przez dwa kominy – przy czym drugi komin od początku był obniżony o 1,2 m dla polepszenia ostrzału[6]. Przy modernizacji w latach 50. kominy otrzymały kołpaki[7]. Stalowy kadłub dzielił się na 16 poprzecznych przedziałów wodoszczelnych[5]. Okręty kanadyjskie miały wyporność standardową: 1927 ts (ton angielskich), a pełną 2519 ts[8]. Po drugiej powojennej modernizacji w latach 50. wyporność standardowa wzrosła do ok. 2200 ts, a pełna do 2800 ts[7]. Długość całkowita okrętów wynosiła 114,9 m, a szerokość: 11,12 m[8]. Zanurzenie przy wyporności pełnej w toku wojny sięgało 4,1 m[9].

Siłownia okrętowa była w układzie liniowym i mieściła się w trzech kotłowniach i jednej maszynowni[10]. Okręty napędzane były przez dwa zespoły turbin parowych systemu Parsonsa z reduktorami, mieszczące się we wspólnej maszynowni[10]. Turbiny poruszały dwie trzyłopatowe śruby o średnicy 3120 mm[10]. Parę dostarczyły trzy trójwalczakowe kotły parowe wodnorurkowe typu Admiralicji z przegrzewaczami, o ciśnieniu roboczym 21,2 at[10]. Moc projektowa siłowni wynosiła 44 000 KM[10]. Prędkość projektowa wynosiła 36 węzłów przy niepełnym obciążeniu, a 32,5 węzła przy pełnej wyporności[10]. Zapas paliwa na okrętach kanadyjskich wynosił 505 ton mazutu[8]. Zasięg sięgał 5700 mil morskich przy prędkości 15 w., 3200 mil morskich przy 20 w. lub 1200 mil morskich przy prędkości maksymalnej (dane dla okrętów brytyjskich)[8].

Załoga liczyła etatowo 190 osób (dane dla okrętów brytyjskich)[11]. Ulegała ona zwiększeniu do 260–300 osób pod koniec wojny[11]. Po powojennej modernizacji w latach 50. załoga etatowo liczyła 259 osób, w tym 14 oficerów[7].

Uzbrojenie i zmiany

[edytuj | edytuj kod]
Działa uniwersalne 102 mm Mk XVI na podstawie Mk XIX z niszczyciela „Huron” w Kingston, Ontario

Główną artylerię stanowiły działa kalibru 120 mm Mk XII na podwójnych podstawach CP Mk XIX, osłoniętych maskami[12]. Na kanadyjskich niszczycielach typu Tribal, tak jak na zmodernizowanych okrętach brytyjskich, było sześć dział na trzech podstawach: na pokładzie dziobowym, nadbudówce dziobowej i pokładzie rufowym[13]. Długość lufy wynosiła 5400 mm – 45 kalibrów (L/45)[12]. Donośność maksymalna sięgała 15 520 m, kąt podniesienia wynosił od -10° do +40°, a masa pocisku 22,68 kg[12]. Zapas amunicji wynosił 200 pocisków półpancernych na działo oraz 50 burzących z zapalnikiem czasowym do strzelania przeciwlotniczego i 50 oświetlających na okręt (pod koniec wojny udział pocisków burzących w jednostce ognia wzrósł do około połowy)[12].

Od początku zamiast czwartej podstawy dział 120 mm (na nadbudówce rufowej w pozycji „X”) kanadyjskie okręty otrzymały dwie armaty przeciwlotnicze kalibru 102 mm Mk XVI na podwójnej podstawie Mk XIX, skuteczne także przeciw celom nawodnym[13]. Szybkostrzelność dział 102 mm wynosiła do 20 strz/min, kąt podniesienia luf od -10° do +85°[13].

Małokalibrowa artyleria przeciwlotnicza obejmowała przede wszystkim poczwórnie sprzężone działko automatyczne Vickers 40 mm Mk VIII pom-pom na podstawie Mk VII. Miało ono długość luf: L/39, donośność maksymalną w poziomie 4572 m, a w pionie 3960 m i strzelało pociskami o masie 0,91 kg z prędkością początkową 585 m/s[14]. Kąt podniesienia wynosił od -10° do +80°[14]. Szybkostrzelność praktyczna wynosiła do 98 strzałów na minutę na lufę[14]. W odróżnieniu od brytyjskich okrętów, kanadyjskie Tribale miały lepsze, wyższe umieszczenie działek 40 mm, na podwyższonej platformie nad nadbudówką rufową, dające im większy kąt ostrzału[15]. Od razu też otrzymały automatyczne działka 20 mm Oerlikon zamiast mało skutecznych poczwórnych karabinów maszynowych kalibru 12,7 mm – przy czym „Huron” i „Haida” uzbrojono w sześć podwójnie sprzężonych stanowisk Mk V z napędem mechanicznym (łącznie 12 działek 20 mm)[13]. Umieszczone były parami: na skrzydłach mostka, na platformie między kominami i na nadbudówce rufowej[15].

Uzbrojenie torpedowe okrętów składało się z jednego poczwórnego aparatu torpedowego QR Mk IX kalibru 533 mm z czterema torpedami parogazowymi Mk IX, o masie materiału wybuchowego 340 kg trotylu[16]. Osiągały one zasięg 12 350 m z prędkością 30 w lub 9600 m z prędkością 36 w[16]. Wprowadzone później torpedy Mk IX* miały zasięg większy o ok. 450 m[17]. Uzbrojenie przeciwpodwodne początkowo według projektu składało się z jednej zrzutni bomb głębinowych i dwóch miotaczy Thornycroft Mk II[16]. Miotacze bomb głębinowych od razu umieszczono o poziom niżej, niż oryginalnie – na pokładzie rufowym[15]. Zapas bomb typowo wynosił 20, przy tym w toku wojny zwiększono go do 30, a ostatecznie do 46[16].

Po II wojnie światowej okręt przechodził większe zmiany uzbrojenia. Już podczas modernizacji w latach 1946–50 usunięto całą artylerię kalibru 120 mm, zamieniając działa dziobowe na dwie dwulufowe podstawy dział uniwersalnych kalibru 102 mm Mk XVI i podnosząc tym samym ich liczbę do sześciu[18][a]. Zamiast dział na pokładzie rufowym zamontowano dwa trzylufowe miotacze bomb głębinowych Squid kalibru 305 mm, przedłużając nadbudówkę rufową dla pomieszczenia amunicji[19]. Zamieniono również cztery podwójne stanowiska działek 20 mm na nadbudówce rufowej i między kominami na pojedyncze działka Bofors 40 mm na podstawach Mk V[19]. Następnie podczas drugiej modernizacji między końcem 1951 a wiosną 1953 roku, połączonej ze zmianą masztu, rufową podstawę armat 102 mm („X”) zamieniono na amerykańską podwójnie sprzężoną armatę przeciwlotniczą kalibru 76 mm L/50 Mk 33 (3 inch/50 cal.), a pozostałe małokalibrowe uzbrojenie przeciwlotnicze ograniczono do czterech pojedynczych armat 40 mm Boforsa na podstawach Mk 7[19][b].

Wyposażenie i zmiany

[edytuj | edytuj kod]

„Huron”, „Haida” i dalsze kanadyjskie okręty otrzymały nowy dalocelownik sprzężony z dalmierzem (R/F Director) Mk III(W) na platformie na nadbudówce dziobowej, służący przeciwko celom nawodnym i powietrznym, który zastąpił osobną wieżę dalocelownika DCT Mk I i dalocelownik–dalmierz Mk II[20][15]. Od początku kanadyjskie okręty były wyposażane w radary, w tym radar kierowania ogniem Type 285 montowany nad dalocelownikiem, służący przeciwko celom powietrznym i nawodnym[13]. Na maszcie montowano radar dozoru ogólnego Type 291 z anteną w formie litery X[13]. „Huron” i „Haida” otrzymały też od początku jako jedyne okręty tego typu radar dozoru nawodnego Type 271 na fale decymetrowe w obudowie przypominającej latarnię z przodu nadbudówki rufowej, zamiast reflektora[21]. Standardowo niszczyciele typu Tribal miały hydrolokator (Asdic) typ 144[16].

Na przełomie 1943/44 roku zamieniono na okrętach trójnożne maszty na kratownicowe, z nowym radarem decymetrowym wykrywania celów nawodnych Type 293 (z anteną w obudowie w formie krążka, potocznie określaną jako „ser”)[22]. Radar Type 291 przeniesiono na krótki maszt na rufie, demontując radar Type 271[22]. Na szczycie masztu dziobowego zamontowano natomiast radionamiernik wysokiej częstotliwości HF/DF[22][c].

Po drugiej modernizacji w latach 1951–53 zamieniono maszt kratownicowy na niższy i bardziej masywny[7][b]. Wyposażenie radioelektroniczne i kierowania ogniem wówczas stanowiły: amerykański radar dozoru powietrznego SPS-6C, brytyjski radar dozoru nawodnego Type 293Q, radary artyleryjskie SPG-34 i amerykański dalocelownik Mk 63[7]. Zachowano przy tym także uproszczony dalocelownik z dalmierzem Mk III(W), służący przeciw celom nawodnym[18]. Radary artyleryjskie SPG-34 (AN/SPG-34) montowano na masce drugiej podstawy „B” dział dziobowych i podstawie dział 76 mm[23]. Okręty otrzymały też nowsze stacje hydrolokacyjne: brytyjskie Type 164B i Type 162 (lub amerykańską SQS-501) i amerykańską SQS-10[7].

Służba

[edytuj | edytuj kod]

II wojna światowa

[edytuj | edytuj kod]

HMCS „Huron” wszedł do służby po ukończeniu i próbach odbiorczych 28 lipca 1943 roku[4]. Otrzymał numer burtowy G24[4]. Został następnie skierowany do docierania mechanizmów i załogi do bazy Home Fleet w Scapa Flow[4]. 26 sierpnia niszczyciel uratował z morza pilota samolotu Blackburn Skua[4]. 6 września niszczyciel został przydzielony do 3. flotylli niszczycieli (3rd Destroyer Flotilla) Home Fleet[4].

Między 1 a 6 października odbył rejs z dwoma niszczycielami (HMCS „Iroquois” i HMS „Onslaught”) do Murmańska w ZSRR w celu dostarczenia zaopatrzenia dla znajdujących się tam okrętów brytyjskich[4]. Po powrocie do Scapa Flow 11 października „Huron” miał kolizję ze zbiornikowcem, po czym do 14 listopada był naprawiany w cywilnej stoczni w Leith[4]. 18 listopada wyszedł w eskorcie konwoju arktycznego JW 54A do ZSRR, po czym 5 grudnia przybył z powrotem w eskorcie konwoju powrotnego RA 54B[4]. Ponownie 22 grudnia wyszedł w eskorcie konwoju JW 55B, atakowanej po drodze przez niemieckie lotnictwo i okręty podwodne (doszło wówczas do zatopienia przez siły osłony niemieckiego pancernika „Scharnhorst”), powracając 7 stycznia 1944 roku z konwojem powrotnym RA 55B[4]. 26 stycznia 1944 roku „Huron” wypłynął w eskorcie kolejnego konwoju do ZSRR JW 56B, atakowanego po drodze przez okręty podwodne (które zatopiły 30 stycznia niszczyciel „Hardy”), po czym 9 lutego powrócił z konwojem powrotnym RA 56[4].

10 lutego „Huron” został przeniesiony do 10. flotylli niszczycieli na miejsce remontowanego HMCS „Iroquois” i 18 lutego przeszedł na południe Anglii do Plymouth[4]. Patrolował w kanale La Manche i uczestniczył w ćwiczeniach przed lądowaniem w Normandii. 25 kwietnia wyszedł na operację z serii Tunnel w celu zwalczania żeglugi przybrzeżnej w Zatoce Biskajskiej w ramach zespołu Force 26 z krążownikiem „Black Prince” i niszczycielami „Athabaskan”, „Haida” i „Ashanti[4]. 26 kwietnia doszło do bitwy z niemieckimi torpedowcami: T 24, T 27 i T 29 typu 1939, zakończonej zatopieniem T 29[4]. Przy wejściu do Plymouth „Huron” został uszkodzony w kolizji z „Ashanti” i był naprawiany do 7 maja[4]. 20, 22 i 25 maja osłaniał stawianie min przez HMS „Apollo” w pobliżu wysepek francuskich (operacje Hostile 33, 34 i 40)[4].

W czerwcu 1944 roku brał udział w osłonie lądowania w Normandii. 9 czerwca 1944 wziął aktywny udział w bitwie koło wyspy Ushant (Ouessant) z niemieckimi niszczycielami, zakończonej zatopieniem Z-32 i ZH-1[4]. Okręty flotylli następnie w dalszym ciągu patrolowały na kanale La Manche. W nocy na 28 czerwca razem z bliźniaczym „Eskimo” przechwycił koło wyspy Jersey niemiecki konwój z trałowcem M-4611 i patrolowcami V-203 i V-213 (uzbrojonymi trawlerami), topiąc M-4611 i V-213[24]. 2 lipca „Huron” odholował do Plymouth bliźniaczy niszczyciel „Eskimo” uszkodzony w kolizji z „Javelinem”[4]. W nocy 8/9 lipca wraz z bliźniaczym „Tartarem” walczył koło Wysp Normandzkich z niemieckim konwojem eskortowanym przez trałowce, ale okręty zostały odegnane przez baterie nadbrzeżne[4][24]. Według niektórych publikacji zatopiono wówczas trałowce M-4601 i M-4605, lecz nie znalazło to potwierdzenia[24].

13 sierpnia „Huron” został skierowany na remont do Halifaksu w Kanadzie (przybywając po raz pierwszy do macierzystego kraju)[4]. 28 listopada niszczyciel powrócił do Wielkiej Brytanii, przybywając na dalszy etap prac modernizacyjnych do Cardiff[4][d]. Od 20 stycznia 1945 roku okręt przechodził próby poremontowe i szkolenie załogi[4]. 20 lutego powrócił do zadań na obszarze podejść południowo-zachodnich (SW Approaches) i kanału La Manche, bazując w Plymouth[4]. 31 marca został przeniesiony do Home Fleet w Scapa Flow[4]. 15 kwietnia wyszedł w eskorcie konwoju JW 66 do ZSRR, powracając z konwojem RA 66 do Greenock 8 maja, co zbiegło się z zakończeniem wojny w Europie[4].

W dniach 17–23 maja złożył wizytę w wyzwolonym Trondheim w Norwegii (z HMCS „Haida” i krążownikiem HMS „Berwick”)[4]. 10 czerwca wraz z bliźniaczymi „Haida” i „Iroquois” powrócił do Halifaksu[4]. W lipcu rozpoczęto remont w celu przejścia okrętu na Pacyfik, gdzie trwały walki z Japonią, ale 14 sierpnia prace zawieszono wobec zbliżającego się końca wojny[4].

Po II wojnie światowej

[edytuj | edytuj kod]

9 marca 1946 roku „Huron” został wycofany do rezerwy[25]. Został następnie poddany remontowi połączonemu z modernizacją uzbrojenia, w tym zamieniono artylerię na uniwersalną kalibru 102 mm i zainstalowano miotacze bomb głębinowych Squid[18]. W styczniu 1950 roku został przeklasyfikowany na niszczyciel eskortowy i otrzymał nowy numer taktyczny DDE 216 (zapisywany na burcie w formie samej liczby: 216)[26].

Po wybuchu wojny koreańskiej Kanada dołączyła do sojuszniczych sił ONZ wspierających napadniętą Koreę Południową i wysłała tam okręty. „Huron” operował tam po raz pierwszy od 22 stycznia do 21 września 1951 roku[27]. Okręty sojuszników między innymi ostrzeliwały wybrzeże Korei Północnej[28]. Po powrocie do Kanady okręt został poddany drugiej modernizacji, trwającej do 1953 roku[4][b]. Między 29 kwietnia 1953 roku a 17 marca 1954 roku „Huron” odbył drugą turę bojową w Korei[27]. W tym czasie 27 lipca 1953 roku miało miejsce zawieszenie broni i służba zmieniła charakter na patrolowy[28]. Po raz trzeci „Huron” operował na wodach koreańskich między 1 sierpnia 1954 a 19 marca 1955 roku[27].

W listopadzie 1958 roku „Huron” z „Haidą” brał udział w manewrach NATO na zachodnim Morzu Śródziemnym[29]. W ich trakcie, 15 listopada o 4:24 „Huron” koło Tulonu miał kolizję z francuskim niszczycielem „Maillé-Brézé” typu T47, uszkadzając dziób[29]. Był następnie prowizorycznie remontowany w Tulonie do 13 grudnia, po czym powrócił do Kanady[29]. W lipcu 1959 roku „Huron” z innymi okrętami eskortował jacht królewski „Britannia” podczas wizyty królowej Elżbiety II w Kanadzie[29].

30 kwietnia 1963 roku „Huron” został skreślony z listy czynnych okrętów marynarki i wycofany do rezerwy, a w 1964 roku przeznaczony do wycofania ze służby[4][30]. 28 czerwca 1965 roku został sprzedany na złom do Spezii, dokąd przybył 20 sierpnia tego roku[30].

  1. Patianin 2012 ↓, s. 52 ogólnie podaje, że na niszczycielach kanadyjskich miotacze Squid montowano w latach 1949–53, a działa dziobowe zamieniano na uniwersalne dopiero w latach 1953–55, lecz Hodges 1971 ↓, s. 62-63, 76 podaje, że obie zmiany miały miejsce podczas remontu w latach 1946–50, ilustrując to zdjęciem „Hurona” z trzema stanowiskami dział kalibru 102 mm i miotaczem Squid, lecz starym masztem kratownicowym i działkiem 40 mm „pom-pom”.
  2. a b c Patianin 2012 ↓, s. 52 ogólnie podaje, że niszczyciele kanadyjskie poddano drugiej modernizacji w latach 1953–55, lecz na zdjęciu datowanym na wiosnę 1954 roku (s. 132) okręt ma już nowy maszt i armaty przeciwlotnicze, zaś przed tym od kwietnia 1953 roku służył w Korei (s. 127). Prawdopodobnie zatem chodzi o remont między końcem 1951 a 1953 rokiem, o którym pisze Mason 2001 ↓ (podając, że chodzi o konwersję na niszczyciel zwalczania okrętów podwodnych, co jednak nastąpiło już wcześniej przez montaż miotaczy Squid).
  3. Według Hodges 1971 ↓, s. 43, tylko „Athabascan” i „Haida” z okrętów kanadyjskich otrzymały radionamiernik HF/DF.
  4. Według Mason 2001 ↓, zainstalowano wówczas radar Type 276.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g Patianin 2012 ↓, s. 15-16.
  2. Patianin 2012 ↓, s. 16, 49.
  3. Hodges 1971 ↓, s. 55.
  4. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad Mason 2001 ↓.
  5. a b Patianin 2012 ↓, s. 18-21.
  6. Patianin 2012 ↓, s. 45, 49.
  7. a b c d e f Patianin 2012 ↓, s. 53.
  8. a b c d Patianin 2012 ↓, s. 37.
  9. Lyon 1978 ↓, s. 61.
  10. a b c d e f Patianin 2012 ↓, s. 21.
  11. a b Patianin 2012 ↓, s. 36.
  12. a b c d Patianin 2012 ↓, s. 27-28.
  13. a b c d e f Patianin 2012 ↓, s. 45-49.
  14. a b c Patianin 2012 ↓, s. 28-29.
  15. a b c d Hodges 1971 ↓, s. 57-59.
  16. a b c d e Patianin 2012 ↓, s. 30-31.
  17. Patianin 2012 ↓, s. 30.
  18. a b c Hodges 1971 ↓, s. 62-63.
  19. a b c Patianin 2012 ↓, s. 52.
  20. Patianin 2012 ↓, s. 31, 49.
  21. Hodges 1971 ↓, s. 43, 59, 62.
  22. a b c Patianin 2012 ↓, s. 49-50.
  23. Hodges 1971 ↓, s. 43.
  24. a b c Patianin 2012 ↓, s. 113-114.
  25. Patianin 2012 ↓, s. 124.
  26. Patianin 2012 ↓, s. 51, 125, 132.
  27. a b c Patianin 2012 ↓, s. 127.
  28. a b Patianin 2012 ↓, s. 129-133.
  29. a b c d Patianin 2012 ↓, s. 135-136.
  30. a b Patianin 2012 ↓, s. 142.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Peter Hodges: Tribal Class Destroyer. Royal Navy and Commonwealth. Londyn: Almark Publishing, 1971. ISBN 0-85524-047-4. (ang.).
  • David Lyon: The British Tribals, 1935. W: Robert Gardiner (red.): Super destroyers. Greenwich: Conway Maritime Press, 1978, s. 48-61, seria: Warship Special. 2. ISBN 0-85177-131-9. (ang.).
  • Geoffrey Mason: HMCS HURON (G 24) - Tribal-class Destroyer. naval-history.net, 2001. (ang.).
  • Siergiej Patianin: Superesmincy Churchilla. Samyje bojewyje korabli Korolewskogo fłota. Moskwa: Jauza / Eksmo, 2012. ISBN 978-5-699-60471-5. (ros.).