ਕੰਪਲੀਮੈਂਟ੍ਰਟੀ (ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ)

ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅੰਦਰ, ਕੰਪਲੀਮੈਂਟ੍ਰਟੀ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ ਦਾ ਇੱਕ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਨਤੀਜਾ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਪੂਰਕਤਾ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੌਪਨਹੀਗਨ ਵਿਆਖਿਆ ਨਾਲ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਤੌਰ ਸਬੰਧਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪੂਰਕਤਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਾਲ਼ੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਵਕਤ ਇਕੱਠਾ ਹੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂ ਨਾਪਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੁੰਦਾ।

ਕੰਪਲੀਮੈਂਟ੍ਰਟੀ ਸਿਧਾਂਤ ਨੀਲ ਬੋਹਰ ਦੁਆਰਾ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਿਓਂਤਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੋ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੋਜੀ ਸੀ। ਬੋਹਰ ਦੁਆਰਾ ਮੰਨੀਆਂ ਗਈਆਂ ਪੂਰਕਤਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਨਾਂ:

• ਪਾਰਟੀਕਲ-ਵੇਵ ਡਿਓਐਲਟੀ
• ਮਨ ਅਤੇ ਸਰੀਰ
• ਔਰਗੈਨਿਕ ਅਤੇ ਇਨਔਰਗੈਨਿਕ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ
• ਵਿਸ਼ਾ ਬਨਾਮ ਵਸਤੂ
• ਕਾਰਣ ਬਨਾਮ ਪੈਸ਼ਨ
• ਸੁਤੰਤਰ ਉਲੰਘਣਾ ਬਨਾਮ ਕਾਰਣਾਤਮਿਕਤਾ

ਬੋਹਰ ਦਾ ਕੰਪਲੀਮੈਂਟ੍ਰਟੀ ਸਿਧਾਂਤ ਅਜਿਹੀਆਂ ਪਰਖਾਂ ਨਾਲ ਕਨਫਿਉੂਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਜੋ ਵਟਾਂਦ੍ਰਾਤਮਿਕਤਾ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਅਤੇ ਮੋਮੈਂਟਮ। ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ

• ਅਫਸ਼ਾਰ ਪ੍ਰਯੋਯ
• ਬੋਹਰ-ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਮੁਕਾਬਲੇ
• ਕੌਪਨਹੀਗਨ ਵਿਆਖਿਆ
• ਐ਼ਗਲ੍ਰਟ-ਗ੍ਰੀਨਬ੍ਰਗਰ ਡਿਓਐਲਟੀ ਸਬੰਧ
• ਐਹ੍ਰਨਫੈਸਟ ਥਿਊਰਮ
• ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ ਦੀਆਂ ਵਿਆਖਿਆ
• ਕੁਆਂਟਮ ਇੰਟੈਗਲਮੈਂਟ
• ਕੁਆਂਟਮ ਅਨਿਰਧਾਰਤਮਿਕਤਾ
• ਟ੍ਰਾਂਜ਼ੈਕਸ਼ਨਲ ਵਿਆਖਿਆ
• ਵੀਲਰ-ਫੇਨਮੈਨ ਅਬਜ਼ੌਰਬਰ ਥਿਊਰੀ

ਹੋਰ ਲਿਖਤਾਂ

• Berthold-Georg Englert, Marlan O. Scully & Herbert Walther, Quantum Optical Tests of Complementarity, Nature, Vol 351, pp 111–116 (9 May 1991) and (same authors) The Duality in Matter and Light Scientific American, pg 56–61, (December 1994). Demonstrates that complementarity is enforced, and quantum interference effects destroyed, by decoherence (irreversible object-apparatus correlations), and not, as was previously popularly believed, by Heisenberg's uncertainty principle itself.
• Niels Bohr, Causality and Complementarity: Supplementary papers edited by Jan Faye and Henry J. Folse. The Philosophical Writings of Niels Bohr, Volume।V. Ox Bow Press. 1998.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

• Discussions with Einstein on Epistemological Problems in Atomic Physics
• Einstein's Reply to Criticisms