Марыя Тарасаўна Крушальніцкая

Марыя Тарасаўна Крушальніцкая
укр.: Марія Тарасівна Крушельницька
Дата нараджэння	31 снежня 1934(1934-12-31)
Месца нараджэння	Харкаў, Харкаўская вобласць, УССР, СССР
Дата смерці	15 жніўня 2025(2025-08-15) (90 гадоў)
Месца смерці	Львоў, Львоўская гарадская грамада, Львоўскі раён, Львоўская вобласць, Украіна
Краіна	СССР  Украіна
Бацька	Taras Krushelnytskyi[d]
Альма-матар	Маскоўская дзяржаўная кансерваторыя імя П. І. Чайкоўскага
Месца працы	Львоўская нацыянальная музычная акадэмія імя Мікалая Лысенкі
Музычная дзейнасць
Прафесіі	піяністка, педагог
Інструменты	фартэпіяна
Узнагароды

Марыя Тарасаўна Крушальніцкая (дзявочае прозвішча — Шушкевіч; укр.: Марі́я Тара́сівна Крушельни́цька; 31 снежня 1934(1934-12-31), Харкаў — 15 жніўня 2025(2025-08-15), Львоў) — украінская піяністка і педагог, прафесар Львоўскай дзяржаўнай кансерваторыі імя М. Лысенка, заслужаная артыстка Украінскай ССР, народная артыстка Украіны (2005). Дачка ўкраінскага пісьменніка Тараса Крушальніцкага.

Біяграфія

Нарадзілася 31 снежня 1934 года ў Харкаве. Яе бацька, Тарас Крушальніцкі, быў расстраляны 17 снежня 1934 года ў Кіеве па сфабрыкаваным абвінавачванні. Маці, каб дачка не магла пацярпець, будучы дачкой «ворага народа», хавала яе паходжанне і запісала пад сваім дзявочым прозвішчам — Шушкевіч і дала імя — Арэта.

З 1935 года жыла з маці ў Курску, куды яны з’ехалі пасля пакарання смерцю бацькі. Пасля вызвалення Галічыны ад гітлераўскай акупацыі ў гады Вялікай Айчыннай вайны Марыя Тарасаўна разам з маці пераехала жыць у Львоў. Тут ёй, у гонар бабулі, далі другое імя — Марыя.

У 1952 годзе скончыла Львоўскую сярэднюю спецыялізаваную музычную школу (клас фартэпіяна педагога А. Пясецкага-Процышына). Па просьбе кампазітара А. Кос-Анатольскага яе ігру на фартэпіяна праслухаў народны артыст РСФСР прафесар Маскоўскай кансерваторыі Генрых Густававіч Нейгаўз. Ён запрасіў яе на навучанне ў свой клас у Маскоўскую дзяржаўную кансерваторыю імя П. І. Чайкоўскага. Неўзабаве яна пачала выступаць з сольнымі канцэртамі. Па заканчэнні ў 1957 годзе кансерваторыі працягнула навучанне ў аспірантуры (навуковы кіраўнік — Г. Нейгауз). 14 студзеня 1958 года быў рэабілітаваны яе бацька і Марыя Тарасаўна атрымала новы пашпарт, у якім была запісаная як Марыя Крушальніцкая. У 1960 годзе скончыла аспірантуру і вярнулася ў Львоў. Стала працаваць выкладчыкам Львоўскай кансерваторыі (з 2000 года — Львоўская Нацыянальная музычная акадэмія імя Мікалая Лысенкі), з 1991 года — прафесарам; двойчы абіралася рэктарам Львоўскай кансерваторыі.

Выступала з сольнымі канцэртамі ў Кіеве і многіх гарадах Украіны, а таксама за мяжой. У яе рэпертуары творы Л. Бетховена, Р. Шумана, І. Брамса, А. Скрабіна, С. Рахманінава, А. Кос-Анатольскага, Л. Равуцкага, У. Касенкі, С. Людкевіча, М. Калэсы, Р. Сімавіча, В. Барвінскага і іншых. Выступала таксама салісткай з сімфанічнымі аркестрамі Кіева, Львова, Данецка (пад кіраўніцтвам дырыжораў М. Калэсы, Ю. Луцыва, С. Турчака і іншых). Выканальніцкае майстэрства Крушальніцкай адзначаецца маштабнасцю, сімфанічнасцю і эмацыянальнасцю.

Марыя Крушальніцкая запісала творы кампазітара Л. Равуцкага, на фірме «Мелодыя» — альбом з двух пласцінак з творамі С. Людкевіча, дыск з музычнымі і паэтычнымі творамі А. Кос-Анатольскага, «11 Эцюдаў у форме старадаўніх танцаў» У. Касенка, камплект дыскаў «Шэдэўры галіцкай фартэпіяннай музыкі».

Лаўрэат Рэспубліканскага конкурсу піяністаў імя М. Лысенкі ў Кіеве (1962, 2-я прэмія). Сярод яе вучняў — музыканты Ёжэф Эрмінія, Ярамір Бажэнка, Васіль Коціс, Аляксей Кушнір.

Памерла 15 жніўня 2025 года.

Літаратура

• Кашкадамова Н. Крушельницька Марія Тарасівна // Енциклопедія сучасної України: у 30 т. / ред. кол. І. М. Дзюба [та ін.]; НАН України, НТШ, Координаційне бюро енциклопедії сучасної України НАН України. — К., 2014. — Т. 15: Кот — Куз. — С. 581—582. — ISBN 978-966-02-7305-4.
• Крушельницька Л. І. Рубали ліс.— Львів, 2001.
• Лисенко І. Крушельницька Марія Тарасівна // Енциклопедія історії України: у 10 т. / редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін.; Інститут історії України НАН України. — К.: Наук. думка, 2009. — Т. 5: Кон — Кю. — С. 423. — ISBN 978-966-00-0855-4.
• Марія Крушельницька. Спогади. Статті. Матеріали. — СПОЛОМ, 2004. — ISBN 966-665-244-7.
• Кашкадамова Н. Грає Марія Крушельницька // Музика. 1985. № 5.
• Білинська М. Речиталь Марії Крушельницької // КіЖ. 1987, 23 серп.;
• Кияновська Л. Мандрівні есе: Враження з поїздки до США та Канади М. Колесси та М. Крушельницької // Музика. 1995. № 3.
• Кушнір М. Дочка «Розстріляного Відродження» // Дзвін. 1995. № 6.

Спасылкі

• На Вікісховішчы пакуль няма медыяфайлаў па тэме, але Вы можаце загрузіць іх
• Крушальніцкая Марыя Тарасаўна(недаступная спасылка)
• КРУШАЛЬНІЦЬКА Марыя Тарасіўна