User talk:Avinashraut0
|
छत्रपती शिवाजी महाराज राज्याभिषेक सोहळा
[edit]छत्रपती शिवाजी महाराज राज्याभिषेक सोहळ्याची सविस्तर माहिती
प्रस्तावना
शिवाजी महाराज हे स्वराज्याचे संस्थापक आणि मराठ्यांच्या अभिमानाचे प्रतिक होते. अनेक परकीय सत्ता आणि स्वराज्यविरोधकांशी लढा देत त्यांनी स्वतःचे स्वतंत्र हिंदवी स्वराज्य उभे केले. या स्वराज्याची औपचारिक घोषणा राज्याभिषेक सोहळ्याद्वारे ६ जून १६७४ रोजी रायगड किल्ल्यावर झाली.
राज्याभिषेकाचा दिवस व ठिकाण तारीख: ६ जून १६७४ (ज्येष्ठ शुद्ध त्रयोदशी)
ठिकाण: रायगड किल्ला (राजधानी)
पद्धत: वैदिक विधी, धार्मिक पूजाअर्चा, आणि कर्मकांड
राज्याभिषेक सोहळ्याची वैशिष्ट्ये १. राज्याभिषेकाचा हेतू शिवाजी महाराजांना हिंदू राजा म्हणून औपचारिक मान्यता मिळवणे. स्वराज्याची अधिकृत स्थापना. परकीय सत्तांप्रती संदेश – "आम्ही स्वतंत्र आहोत"
२. मुख्य पुरोहित गागाभट्ट (काशीचे प्रसिद्ध ब्राह्मण शास्त्रज्ञ) यांनी मुख्य राज्याभिषेक विधी केले त्यांनी शिवाजी महाराजांना क्षत्रिय म्हणून घोषित केले.
३. शिवाजी महाराजांना दिली गेलेली पदवी "छत्रपती" ही पदवी प्राप्त. गंगाजल स्नान व अभिषेक झाल्यावर सिंहासनारोहण.
४. राज्याभिषेक विधी. सप्तशुद्धी, स्नान, गंगाजल अभिषेक. विविध देवतांचे आवाहन. पुराणोक्त राजसिंहासनस्थ विधी. सोने, रत्ने, फुले, गंध यांचा उपयोग. १६ प्रकारच्या शक्त्युपासना विधी.
उत्सव व हजेरी हजारो लोक, सरदार, अधिकारी, परदेशी पाहुणे आणि ब्राह्मण मंडळी उपस्थित. ५०० हून अधिक ब्राह्मणांना दान. संपूर्ण रायगड सजवले गेले होते. विविध धार्मिक व सांस्कृतिक कार्यक्रम.
राज्याभिषेकानंतर शिवाजी महाराजांनी आपले नाव बदलून घेतले: "श्रीमंत योगी राजाधिराज छत्रपती शिवाजी महाराज" नवीन चलन (मुद्रा) सुरू केली स्वतंत्र परराष्ट्र धोरण, सैन्य संघटन व राज्यव्यवस्था याला नवे स्वरूप दिले
महत्व स्वराज्याची औपचारिक घोषणा. हिंदू राजकारणाला पुन्हा प्रतिष्ठा. मराठा साम्राज्याचा पाया अधिक मजबूत. जनतेमध्ये स्वाभिमान आणि एकतेचा संदेश.
शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक हा केवळ एक सोहळा नव्हता, तर तो हिंदवी स्वराज्याच्या पुनरुज्जीवनाचा ऐतिहासिक क्षण होता. याने मराठा सत्तेला मान्यता मिळवून दिली आणि पुढे मराठ्यांनी भारतभर आपले साम्राज्य विस्तारले.
Avinash Laxman Raut
avinashlaxmanraut.blogspot.com
@AvinashLaxmanRaut Avinashraut0 (talk) 06:34, 5 June 2025 (UTC)