Enrique Mendiola
Enrique José Mendiola y Victorino (3 Mayo 1859 — 30 Marso 1914) usa ka Filipino nga magtutudlo, awtor sa mga basahon pang-edukasyon, ug politiko nga nangampanya alang sa katungod sa edukasyon sa Pilipinas. Siya gitawag nga "Magtutudlo sa Rebolusyon sa Pilipinas."[1]
Sayong Kinabuhi ug Edukasyon
[usba | usba ang wikitext]Si Enrique Mendiola natawo niadtong Mayo 3, 1859, sa San Miguel, Maynila,[2] anak ni Quintín Mendiola, usa ka panday, ug ni María Escolástica Victorino.[3]
Nakadawat siya og degree nga Bachelor of Arts gikan sa Colegio de San Juan de Letran sa Manila. Nagsugod siya og pagtudlo human makagradwar sa University of Santo Tomas sa balaod ug sa ulahi nakakompleto og kurso sa pilosopiya ug literatura.[1]
Magtutukod og mga eskwelahan
[usba | usba ang wikitext]Gitukod ni Mendiola ang eskuylahan nga gitawag og La Invención de la Santa Cruz (paghubad: Ang Pagkaplag sa Balaang Krus) nga nahimutang sa Ongpin Street sa Binondo, Manila — usa sa mga unang eskuylahan nga gipadagan sa mga Filipino niadtong panahona.[4] Kini nga eskuylahan nagtanyag og edukasyon gikan sa elementarya hangtod high school. Sa ikaduhang semestre sa akademikong tuig 1898-1899, nagsugod ang eskuylahan sa pagtanyag og kurso sa Iningles ubos sa usa ka Amerikano nga magtutudlo.
Si Mendiola nahimong direktor sa Instituto Burgos nga eskuylahan nga gitukod sa rebolusyonaryong kagamhanan sa Pilipinas sa Malolos, Bulacan. Human niini, sa pagsugod sa okupasyon sa Estados Unidos sa Pilipinas, iyang gitukod ang eskuylahan nga Liceo de Manila uban sa ubang bantugang mga personalidad sa Rebolusyon.[5] Ang Presidente sa Estados Unidos, si Theodore Roosevelt, mikilaha ug mihimaya kang Mendiola pinaagi sa usa ka makasaysayanong sulat,[6] alang sa iyang hinungdanon nga kontribusyon sa natad sa edukasyon.
Panulundon
[usba | usba ang wikitext]Si Enrique Mendiola gitudlo isip unang miyembro sa Board of Regents sa bag-ong natukod nga Unibersidad sa Pilipinas.[7] Ang iyang mahinungdanong kontribusyon sa natad sa edukasyon sa Pilipinas gipanghimatud-an og dungog sa National Artist alang sa Historical Literature nga si Carlos Quirino sa iyang libro mahitungod sa bantugang mga personalidad sa kasaysayan sa Pilipinas.[8]
Si Mendiola namatay niadtong 30 Marso 1914, ug ang Dalan Mendiola, ang makasaysayanong agianan nga paingon sa Malacanang Presidential Palace sa San Miguel, Manila, gi-ngalan kaniya sa ulahi.[9]
Mga libro nga gisulat ni Enrique Mendiola
[usba | usba ang wikitext]Mahimo kining lista nga molapad.[10][11]
- Programa de Gramática Castellana (1892) (pagsalin: Programa sa Gramatika sa Espanyol), usa ka libro sa gramatika sa Espanyol para sa unang kurso
- Programa de Gramática Castellana y Latina (1893) (pagsalin: Programa sa Gramatika sa Espanyol ug Latin)
- Programa de Historia Universal (1892) (pagsalin: Programa sa Unibersal nga Kasaysayan)
- El Instructor Filipino (1898) (pagsalin: Ang Magtutudlo nga Filipino)
- Doctrina Civil (1901), gisulat kauban si Ignacio B. Villamor (pagsalin: Doktrina sa Sibil)
- A Puntes Sobre la Historia de Filipinas (1910) (pagsalin:Mga Nota sa Kasaysayan sa Pilipinas)
- Principios de moral y educacion civica (1910) (pagsalin:Mga Prinsipyo sa Moralidad ug Edukasyong Sibil)
Mga reperensya
[usba | usba ang wikitext]- ↑ 1.0 1.1 de Viana, Augusto (2013). JOSE RIZAL AND THE DOMINICAN CONNECTION. • Arts & Humanities / Religious Studies. Philippines: University of Santo Tomas. p. 19.
- ↑ Mendiola, ang paboritong pagdausan ng protesta | GMA News and Public Affairs (in Tagalog)
- ↑ Enrique Mendiola | Manila Bulletin Publishing Corporation (in Tagalog)
- ↑ "The History Behind Our Street Names" [The History Behind Our Street Names]. Rappler (in English). 3 February 2013. Retrieved 5 January 2025.
- ↑ Rodriguez, Eulogio B. (1939). Ignacio Villamor: The Savant and the Man [Ignacio Villamor: The Wise and the Man] (in English). Manila: Printing Office. p. 8. Retrieved 6 January 2025 – via Google Books.
- ↑ Letter from Theodore Roosevelt to Enrique Mendiola | Theodore Roosevelt Center (in English)
- ↑ Sionil, Phil C. (29 February 2024). "2 V. Mapa men and Aunt Sally" [Two boys of V. Mapa and Aunt Sally]. Manila Bulletin (in English). Retrieved 5 January 2025.
- ↑ Quirino, Carlos (1995). Who's Who In Philippine History. Philippines: Tahanan Books. p. 145.
- ↑ Medina, Marielle (3 May 2019). "DID YOU KNOW: 160th birth anniversary of educator Enrique Mendiola". Philippine Daily Inquirer (in English). Retrieved 6 January 2025.
- ↑ Enrique Mendiola | Hathi Trust (in English)
- ↑ Enrique Mendiola | elib.gov.ph: National Library of the Philippines (NLP), University of the Philippines (UP), Department of Science and Technology (DOST), Department of Agriculture (DA), and the Commission on Higher Education (CHED) (in English)
 |
Aduna'y mga payl ang Wikimedia Commons nga may kalabotan sa artikulong: Enrique Mendiola. |