ខេត្តនគរស្រីធម្មរាជ

ខេត្តនគរស្រីធម្មរាជ (សៀម : นครศรีธรรมราช) គឺជាខេត្តមួយនៅភាគខាងត្បូងប្រទេសសៀមជាប់នឹងឈូងសមុទ្រសៀមនៅខាងលិច។ខេត្តនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងខេត្តសុងក្លា ខេត្តព័ទ្ធលុង ខេត្តត្រាំង ខេត្តក្របី និង ខេត្តសុរាស្ត្រធានី។ខេត្តនេះក៏ធ្លាប់ជាអាណាខេត្តរបស់ខ្មែរនាសម័យអង្គរផងដែរប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នខេត្តនេះគឺស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសសៀមហើយបានប្ដូរឈ្មោះទៅជាខេត្តណៈខនស៊ីថាំម៉ៈរ៉ាតវិញ។

ខេត្តនគរស្រីធម្មរាជ นครศรีธรรมราช
ទង់ ត្រា
ផែនទីនៃខេត្តនគរស្រីធម្មរាជ ផែនទីនៃខេត្តនគរស្រីធម្មរាជ
ប្រទេស	ថៃ(សៀម)
ទីរួមខេត្ត	ក្រុងនគរស្រីធម្មរាជ
ផ្ទៃក្រឡា
• សរុប	៩៨៨៥ គម2 (៣៨១៧ ម៉ាយ ការ)
ចំណាត់ថ្នាក់ផ្ទៃក្រឡា	១៨
ល្វែងម៉ោង	ICT (ម.ស.ស.+7)
លេខកូដប្រៃសេណីយ៍	80xxx
លេខកូដហៅទូរស័ព្ទ	075
ក្រមអ.ម.អ. ៣១៦៦	TH-80
គេហទំព័រ	nakhonsithammarat.go.th

ប្រវត្តិ

ខេត្តនគរស្រីធម្មរាជគឺជាទីក្រុងដ៏ចំណាស់ជាងគេមួយនៅក្នុងប្រទេសសៀមដែលមានប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សម្បូរបែប។ការមកតាំងទីលំនៅជាលើកដំបូងនៅក្នុងបរិវេណជុំវិញទីក្រុងគឺនៅតំបន់ថារៀដែលមានចម្ងាយប្រហែល ១០​ គីឡូម៉ែត្រភាគខាងត្បូងពីទីក្រុងនៅសម័យបច្ចុប្បន្ន។នៅទីនោះគេបានរកឃើញរបស់ផ្សេងៗដូចជាសេរ៉ាមិចនៅក្នុងរាជវង្សសុងដែលមានអាយុកាលតាំងពីសតវត្សរ៍ទី ១២។នៅក្នុងសម័យបុរាណនគរស្រីធម្មរាជគឺស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អាណាចក្រស្រីវិជ័យស្តេចនគរស្រីវិជ័យបានបង្កើតអាណាចក្រមួយនៅឧបទ្វីបម៉ាឡេនៅក្នុងឆ្នាំ ៧៧៥។នៅទីនោះព្រះមហាក្សត្រនគរស្រីវិជ័យបានកសាងសំណង់ជាច្រើនរួមមានទីសក្ការៈបូជាចំពោះព្រះពុទ្ធសាសនានិងចំពោះព្រះពោធិសត្វប៉ាម៉ាផានីនិងវជ្របាណិ។

ឯកសារបុរាណឈ្មោះថាដែលបានចងក្រងនិងរៀបរៀងនៅសតវត្សរ៍ទី​ ១២ បានបញ្ជាក់ស្តេចស្រីធម្មសោកបានបង្កើតទីក្រុងស្រីធម្មរាជនេះឡើងនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៣។ឯកសារដែលគេបានរកឃើញនៅក្នុងស្រុកឆៃយ៉ា ខេត្តសុរាស្ត្រធានីបានបញ្ជាក់ថាស្តេចស្រីធម្មសោកបានគ្រប់គ្រងនគរតម្ព្រលិង្គនៅក្នុងឆ្នាំ ១២៣១។ព្រះអង្គបានកសាងវត្តព្រះមហាធាតុនិងផ្សព្វផ្សាយព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទសិង្ហាឡេស។ព្រះអង្គបានគ្រប់គ្រងនគរស្រីធម្មរាជដែលមានរដ្ឋចំណុះ ១២ ដែលលាតសន្ធឹងចាប់ពីខេត្តជុម្ពរនៅខាងជើងនិងរដ្ឋផាហាំងប្រទេសម៉ាឡេស៊ីនៅខាងត្បូង។សិលាចារឹករបស់ខេត្តសុខោទ័យដែលមានឈ្មោះថារាមកំហែងបានរៀបរាប់ថា "នគរស្រីធម្មរាជ" នៅក្នុងឆ្នាំ ១២៩២ គឺមានអត្ថន័យថា "ទីក្រុងរបស់ស្តេចស្រីធម្មសោក" ឬ "ទីក្រុងនៃស្តេចដែលប្រកបដោយគុណធម៌"។ទីក្រុងនគរស្រីធម្មរាជបានបិទបញ្ចប់ហើយត្រូវបានវិនាសនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៤។ចៅហ្វាយខេត្តពេជ្របុរីដែលមានឈ្មោះថាព្រះភ្នំទន្លេបានបញ្ជូនកូនប្រុសរបស់លោកឈ្មោះព្រះភ្នំវ៉ាងឲ្យមកបង្កើតទីក្រុងនិងគ្រប់គ្រងទីក្រុងនេះឡើងវិញ។នគរស្រីធម្មរាជនាពេលនោះគឺស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនៃនគរសៀមកណ្តាលគឺអាណាចក្រអយុធ្យានៅក្រោមប្រព័ន្ធមណ្ឌល។

• សម័យអយុធ្យា

នគរស្រីធម្មរាជត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងអាណាចក្រអយុធ្យាហើយបានតែងតាំងជាអភិបាលក្រុងដោយអំណាចកណ្ដាលនៅក្រោមរជ្ជកាលស្ដេចបរមត្រៃលោកនាថនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១៥។នគរស្រីធម្មរាជបានបម្រើការជាទីអាសនៈដ៏សំខាន់របស់អាជ្ញាធរសៀមនៅភាគខាងត្បូងប្រទេសសៀមនិងឧបទ្វីបម៉ាឡេហើយបានក្លាយជាទីក្រុងមឿងឯកឬទីក្រុងកម្រិតទីមួយ។លោកយ៉ាម៉ាដា ណាហ្គាម៉ាសាដែលជាអ្នកផ្សងព្រេងជនជាតិជប៉ុនត្រូវបានតែងតាំងជាអភិបាលខេត្តនគរស្រីធម្មរាជនៅក្នុងឆ្នាំ ១៦២៩។

ក្រោយពីបដិវត្តន៍សៀមនៅក្នុងឆ្នាំ ១៦៨៨ ចៅហ្វាយខេត្តនគរស្រីធម្មរាជបានបះបោរប្រឆាំងនឹងស្តេចពេជ្រារាជា។ស្តេចពេជ្រារាជាបានបញ្ជូនកងទ័ពទៅបង្ក្រាបពួកឧទ្ទាមនៅក្នុងខេត្តនគរស្រីធម្មរាជក្នុងឆ្នាំ ១៦៩២។

• សម័យធនបុរី

បន្ទាប់ពីអាណាចក្រអយុធ្យាបានដួលរលំនៅក្នុងឆ្នាំ ១៧៦៧ ព្រះផាឡាតនូដែលជាអភិបាលរងនៃនគរស្រីធម្មរាជបានតាំងខ្លួនជាស្តេចចម្បាំងនៅក្នុងស្រុកនិងជាអ្នកគ្រប់គ្រងលើប្រទេសសៀមភាគខាងត្បូង។ស្ដេចតាក់ស៊ីននៃអាណាចក្រធនបុរីបានយាងទៅភាគខាងត្បូងដើម្បីទៅត្រួតត្រានិងគ្រប់គ្រងព្រះផាឡាតនូឬចៅពញានគរនូនៅក្នុងឆ្នាំ ១៧៦៩។ចៅពញានគរនូត្រូវបាននាំខ្លួនទៅអាណាចក្រធនបុរីប៉ុន្តែស្ដេចតាកស៊ីនបានតែងតាំងឲ្យចៅពញានគរនូក្លាយជាអ្នកគ្រប់គ្រងនៅក្នុងខេត្តនគរស្រីធម្មរាជម្ដងទៀតនៅក្នុងឆ្នាំ ១៧៧៦។

• សម័យរតនកោសិន្រ្ទ៍

បន្ទាប់ពីចៅពញានគរស្រីធម្មរាជកូនប្រុសនិងចៅប្រុសរបស់លោកបានក្លាយជាអភិបាលខេត្តនគរស្រីធម្មរាជជាបន្តបន្ទាប់។នៅក្នុងអំឡុងពេលកំណែទម្រង់របស់ស្ដេចចូឡាលង្ករណ៍ការគ្រប់គ្រងបែបប្រពៃណីនៅនគរស្រីធម្មរាជត្រូវបានលុបបំបាត់ចោលហើយទីក្រុងនេះត្រូវបានដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងមណ្ឌលនគរស្រីធម្មរាជនៅក្នុងឆ្នាំ ១៨៩៦។

នៅពេលដែលប្រព័ន្ធមណ្ឌលត្រូវបានលុបចោលនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៣២ នគរស្រីធម្មរាជក្រោយមកបានក្លាយទៅជាខេត្តមួយរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។

រដ្ឋបាល

ខេត្តនគរស្រីធម្មរាជ ចែកចាយជា ២៣ ក្រុង/ស្រុក ១៦៥ សង្កាត់/ឃុំ និង ១៤២៨ ភូមិ ៖

ផែនទីក្រុងនិងស្រុកនៃខេត្តនគរស្រីធម្មរាជ

លេខរៀង	ឈ្មោះភាសាខ្មែរ	ឈ្មោះអក្សរឡាតាំង	ឈ្មោះភាសាសៀម
០១	ក្រុងនគរស្រីធម្មរាជ	Mueang Nakhon Si Thammarat	อำเภอเมืองนครศรีธรรมราช
០២	ស្រុកព្រហ្មគិរី	Phrom Khiri	พรหมคีรี
០៣	ស្រុកឡានសាកា	Lan Saka	ลานสกา
០៤	ស្រុកឆាវ៉ាង	Chawang	ฉวาง
០៥	ស្រុកភីពូន	Phipun	พิปูน
០៦	ស្រុកឈៀងយ៉ៃ	Chian Yai	เชียรใหญ่
០៧	ស្រុកឆះអ៊័ត	Cha-uat	ชะอวด
០៨	ស្រុកថាសាលា	Tha Sala	ท่าศาลา
០៩	ស្រុកធុងសុង	Thung Song	ทุ่งสง
១០	ស្រុកណាបន	Na Bon	นาบอน
១១	ស្រុកធុងយ៉ៃ	Thung Yai	ทุ่งใหญ่
១២	ស្រុកប៉ាកផាណាង	Pak Phanang	ปากพนัง
១៣	ស្រុករុនភីប៊ុន	Ron Phibun	อำเภอร่อนพิบูลย์
១៤	ស្រុកស៊ីឆុន	Sichon	สิชล
១៥	ស្រុកខាណម	Khanom	ขนอม
១៦	ស្រុកហ៊ួសៃ	Hua Sai	หัวไทร
១៧	ស្រុកបាងខ័ណ្ឌ	Bang Khan	บางขัน
១៨	ស្រុកថាំផាន់ណារ៉ា	Tham Phannara	ถ้ำพรรณรา
១៩	ស្រុកជលផល	Chulabhorn	จุฬาภรณ์
២០	ស្រុកព្រះព្រហ្ម	Phra Phrom	พระพรหม
២១	ស្រុកណពភីតាំ	Nopphitam	นบพิตำ
២២	ស្រុកឆាងក្លាង	Chang Klang	ช้างกลาง
២៣	ស្រុកឆ្លើមព្រះកេរ្តិ៍	Chaloem Phra Kiat	เฉลิมพระเกียรติ