ਰਾਗ ਕਲਿਆਨ

ਰਾਗ ਕਲਿਆਨ ਰਾਗਮਾਲ 'ਚ ਦਰਜ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਾਗ ਦੀਪਕ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ 'ਚ ਕਰਮ ਅਨੁਸਾਰ 29ਵਾਂ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਸ ਰਾਗ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਦੋ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ 23 ਰਚਨਾਵਾਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪੰਨਾ 1319 ਤੋਂ 1326 ਤੱਕ ਦਰਜ ਹੈ।ਇਸ ਰਾਗ ਨੂੰ 3 ਸ਼ਾਮ ਤੋਂ 6 ਵਜੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਬਰਸਾਤ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਜੁਲਾਈ ਅਗਸਤ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਰਾਗ ਕਲਿਆਣ

ਸਕੇਲ	ਨੋਟਸ
ਅਰੋਹੀ	ਨੀ. ਰੇ ਗਾ ਨੀ. ਮਾ' ਪਾ ਧਾ ਨੀ ਸਾ
ਅਵਰੋਹ	ਸਾ ਨੀ. ਧਾ ਪਾ ਮਾ' ਗਾ ਰੇ ਸਾ
ਪਕੜ	ਨੀ ਰੇ ਗਾ ਰੇ ਸਾ ਪਾ ਮਾ' ਗਾ ਰੇ ਸਾ
ਵਾਦੀ	ਗਾ
ਸਮਵਾਦੀ	ਨੀ

ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਰਚਿਤ ਬਾਣੀ ਦਾ ਵੇਰਵਾ

ਬਾਣੀ ਰਚੇਤਾ ਦਾ ਨਾਮ	ਸ਼ਬਦ
ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਜੀ	14
ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ	142

ਮਸ਼ਹੂਰ ਬਂਦਿਸ਼ਾਂ

ਲਗਭਗ ਹਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ (ਕਰਨਾਟਕ ਸੱਗੀਤ ਦੀ ਤ੍ਰਿਏਕ ਸਮੇਤ) ਨੇ ਕਲਿਆਣੀ ਰਾਗਮ ਵਿੱਚ ਕਈ ਰਚਨਾਵਾਂ ਰਚੀਆਂ ਹਨ। ਕਲਿਆਣੀ ਨੂੰ ਸ਼ੰਕਰਾਭਰਣਮ, ਤੋੜੀ ਅਤੇ ਖਰਹਰਪ੍ਰਿਆ ਦੇ ਨਾਲ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ "ਪ੍ਰਮੁੱਖ" ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ("ਪ੍ਰਮੁੱਖ" ਰਾਗਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਵਿਸਤਾਰ ਅਤੇ ਖੋਜ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਸਮੂਹ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੋ ਅਕਸਰ ਰਾਗਮ ਤਨਮ ਪੱਲਵੀ (ਆਰ. ਟੀ. ਪੀ.) ਜਾਂ ਇੱਕ ਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਰਨਾਟਕ ਸੱਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਗਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਸਬੰਧਾਂ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਸਬੰਧਤ ਰਾਗਾਂ ਦਾ ਭਾਗ ਵੇਖੋ। ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਮੈਸੂਰ ਦਾ ਰਾਜ ਗੀਤ, ਕਾਯੋ ਸ਼੍ਰੀ ਗੌਰੀ ਵੀ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।ਕਲਿਆਣੀ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਰਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਸੂਚੀ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈਃ

• ਵਨਜਾਕਸ਼ਿਰੋ ਇੱਕ ਆਦਿ ਤਾਲ ਵਰਨਮ ਹੈ ਜੋ ਪੂਚੀ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਅਯੰਗਰ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
• ਸਤੁਰਾ ਕਾਮਿਨੀ ,ਇੱਕ ਪਦਵਰਨਮ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
• ਨਿਵੇ ਗਾਥੀਆਨੀ, ਤਿਸ਼ਰਾ ਮਾਤਿਆ ਤਾਲ ਵਰਨਮ ਸਿਆਮਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
• ਵਨਜਾਕਸ਼ੀ ਨਿੰਨੇ ਕੋਰੀ ਪੱਲਵੀ ਗੋਪਾਲ ਅਈਅਰ ਦੁਆਰਾ ਅਤਾ ਤਾਲ ਵਰਨਮ ਵਿੱਚ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
• ਡਾ. ਲਾਲਗੁਡੀ ਜੈਰਾਮਨ ਦੁਆਰਾ ਉੱਨਈਆਂਰੀ ਵੇਰਾਰ ਇੱਕ ਆਦਿ ਤਾਲ ਵਰਨਮ ਵਿੱਚ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
• ਨਾਨਮੁਗਏ ਨੀ ਦਿੱਲੀ ਵੀ. ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਮੂਰਤੀ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਇੱਕ ਵਰਨਮ ਹੈ।
• ਤੰਜੋਰ ਚੌਕਡ਼ੀ ਦੇ ਪੋਨੀਆ ਪਿਲਾਈ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਜਥੀਸ਼ਵਰਮ
• ਨਿਧੀ ਚਲਾ ਸੁਖਮਾ, ਏ ਤਵੁੰਨਾਰਾ, ਸੁੰਦਰੀ ਨੀ ਦਿਵਿਆ, ਅੰਮਾ ਰਾਵੰਮਾ, ਸੰਦੇਹਮੂ ਏਲਾਰਾ, ਭਜਨ ਸੇਅਵੇ, ਨੰਮੀ ਵਚੀਨਾ, ਰਾਮਾ ਨਿਵਾਦੁਕੋੰਡੋ, ਸ਼ਿਵੇ ਪਾਹਿਮਾਮ, ਤਾਰਾਮਾ ਨੀ ਮਹਿਮਾ, ਈਸ਼ਾ ਪਾਹਿਮਾਮ ਅਤੇ ਵਾਸੁਦੇਵਾਨਯਾਨੀ ਤਿਆਗਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਹੈ
• ਗਣਪਤੀ ਮਹਾਮਥੇ, ਕੁੰਭੇਸ਼ਵਰਾਇਆ ਨਮਸਤੇ, ਸ਼੍ਰੀ ਮੰਗਲਾਮਬੀਕੇ, ਕਾਮਕਸ਼ਿਮ ਕਲਿਆਣੀਮ ਭਜਰੇ, ਅਭਿਆਮ ਜਗਦੰਬਾ, ਸ਼੍ਰੀ ਮਧੁਰਾਮਬੀਕੇ. ਕਮਲਾਮ ਭਜਰੇ, ਭਜਰੇ ਰੇ ਚਿੱਠਾ, ਸ਼ਿਵ ਕਾਮੇਸ਼ਵਰਮ ਚਿੰਥਾਹਮ ਮੁਥੁਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਹੈ
• ਮੁਥੁਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਕਾਂਤੀਮਤੀ ਕਰੁਣਾਮਰਤਾ
• ਪਾਰਾਮੁਗਮ ਯੇਨਾਮਮਾ, ਹਿਮਾਦ੍ਰੀ ਸੁਥੇ ਪੈਹਿਮ, ਬਿਰਾਨਾ ਵਰਾਲੀਚੀ, ਦੇਵੀ ਨੰਨੂ ਬ੍ਰੋਵਵਮਮਾ, ਸ਼੍ਰੀ ਕਾਮਾਕਸ਼ੀ ਕਾਵਵੇ ਅਤੇ ਥੱਲੀ ਨਿੰਨੂ ਨੀਰਾ ਨੰਮੀ ਤੇਲਗੂ ਵਿੱਚ ਸਿਆਮਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਹੈ
• ਨਿੰਨੂਵਿਨਾ ਗਾਥੀ ਗਾਨਾ ਅਤੇ ਵੀਨਾ ਅਨਯਾਮੂ ਸੁੱਬਾਰਯਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਹੈ
• ਅਦ੍ਰਿਸੁਤਵਰ, ਪੰਕਜਾ ਲੋਕਾਨਾ, ਪਾਹਿਮਮ ਸ਼੍ਰੀ ਵਾਗੀਸ਼ਵਰੀ (ਨਵਾਰਾਥ੍ਰੀ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਕ੍ਰਿਤੀਮਾ ਪਰੀਪਹੀਮਾਮਈ, ਸਰਸ ਸੁਵਾਦਨਾ ਅਤੇ ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ ਦੁਆਰਾ ਸੇਵੇਸਾਨੰਦੁਰੇਸ਼ਵਰ)
• ਮਾਧਵ ਹਿਰਧੀ, ਗੀਤਾ ਰਸੀਕੇ ਸੁਗੁਣਾਲੇ, ਬਾਲਾ ਸਰਸ ਅਤੇ ਸਰਸੀਜਾ ਭਵ ਜਾਏ ਊਤੁੱਕਾਡੂ ਵੈਂਕਟ ਕਵੀ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ
• ਨੀ ਸਾਡ਼ੀ ਸਤੀ-ਤੰਜੋਰ ਚੌਕਡ਼ੀ ਦੇ ਪੋਨੀਆ ਪਿਲਾਈ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ
• ਨੰਨੂ ਬ੍ਰੋਵਮਾਨੀ ਚੇੱਪਾਵੇ, ਭਦਰਚਲ ਰਾਮਦਾਸੁ ਦੁਆਰਾ ਭਜਾਰੇ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਮ
• ਨਾਰਾਇਣ ਤੀਰਥ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਕਥਾਇਆ ਕਥਾਇਆ
• ਕੱਲੂ ਸੱਕਾਰੇ ਕੋਲਲੀਰੋ (ਤੀਜਾ ਨਵਰਤਨ ਮਲਿਕੇ ਕੇਲਾਨੋ ਹਰੀ ਤਲਾਨੋ, ਨੰਬੀ ਕੇਟਾਵਰੀਲੋ ਰੰਗਯਾ, ਅੰਜਿਕਿਨਯਾਤਾਕਾਇਆ, ਦਯਾਮਾਡੋ ਰੰਗਾ ਅਤੇ ਸਾਰਾਨੰਬੇ ਵਾਣੀ ਪੁਰੰਦਰਾ ਦਾਸਾ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ
• ਮੈਸੂਰ ਵਾਸੂਦੇਵਾਚਰ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਕੈਲਾਸਾਪਥੇ ਮਮ ਪਾਈ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਮਦਾਦੀ ਤਿਆਗਰਾਜਮੈਸੂਰ ਵਾਸੂਦੇਵਚਾਰ
• ਤਿਲਿਆਡੋ ਨਿੰਨਾਟਾ ਕਲੁਰੂ ਸੁਬੰਨਾਚਾਰੀਆ (ਵਿਆਸ ਵਿੱਥਲਾ ਦਾਸਾ)
• ਉੱਨਈ ਅੱਲਾਲ, ਦੇਵੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮਿਨਾਲੋਚਨੀ, ਵਾਯੂ ਕੁਮਾਰਨ, ਕਨੀਨਧਾਰੁਲ ਪੁਰਿਨਧਲ, ਸੁੰਦਰੇਸ਼ਵਰਨੇ, ਟੇਰਿਲ ਏਰਿਨਨ, ਵੈਂਕਟਾਰਮਾਨਾ ਪੰਕਜਾ ਅਤੇ ਚਿਦੰਬਰਮ ਏਨਾ ਮਾਨਮ ਦੁਆਰਾ ਪਾਪਾਨਸਮ ਸਿਵਨਪਾਪਨਾਸਾਮ ਸਿਵਨ
• ਕੋਟੇਸ਼ਵਰ ਅਈਅਰ ਦੁਆਰਾ ਸਦਾਨੰਦਮੇ
• ਮਹਾਤ੍ਰੀਪੁਰਸੁੰਦਰੀ ਜੈਚਾਮਾਰਾਜੇਂਦਰ ਵੋਡੇਅਰ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ
• ਤਰੰਗਮਬਾਡ਼ੀ ਪੰਚਨਾਦਾ ਅਈਅਰ ਦੁਆਰਾ ਬਿਰਾਨਾ ਬ੍ਰੋਵਾ ਵਿਚਾਰ
• ਕਿੰਥੂ ਚੇਵੂ ਨਜਨੀਨਾਹੋ (ਪਦਮ) ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ
• ਗੱਦਰੀ ਵਾਗਲਾ/ਇੱਦਰੀ ਸੰਦੂਨਾ (ਪਦਮ) ਐਨ੍ਧੁ ਦਾਚੁਕੰਡੂ (ਪਦਮ) ਅਤੇ ਸੋਇਆਗਮਨਾ (ਪਦਮ-ਖੇਤਰਈਆ ਦੁਆਰਾ) ਕਸ਼ੇਤਰਿਆ
• ਥਾਈਲੇ ਉੱਨਈ (ਪਦਮ) ਸੁੱਬਾਰਾਮਾ ਅਈਅਰ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ
• ਵੀਰਹਾਨੀ (ਪਦਮ) ਸੀਤਾਰਾਮ ਸ਼ਰਮਾ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ
• ਧਰਮਪੁਰੀ ਸੁੱਬਾਰਯਾਰ ਦੁਆਰਾ ਐਂਤਾਤੀ ਕੁਲੁਕੇ (ਜਵਾਲੀ)
• ਥਾਇਆ ਰਾਗਮਾਲਿਕਾ ਤਿਲਾਨਾ ਐਮ ਬਾਲਾਮੁਰਲੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਗ੍ਰਹਿ ਬੇਦਮ ਤੋਂ ਸ਼ੰਕਰਾਭਰਣਮ, ਮੋਹਨਮ, ਹਿੰਦੋਲਮ ਅਤੇ ਦਰਬਾਰੀ ਕਾਹਨੜਾ