Jump to content

Монеро

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Навъ Арзи рақамӣ, рамзарз ва занҷираӣ блокӣ[d]
Навишташуда дар C++[2]
Системомил Windows, Linux[d] ва macOS
Нахустин нусха 18 апрел 2014
Охирин нусха
Иҷозатнома 3-clause BSD License[d][3]
Вебгоҳ getmonero.org/ru/
 Парвандаҳо дар Викианбор

Монеро (англ. Monero, рамз: XMR) — рамзарзи ғайримарказӣ мебошад, ки соли 2014 таъсис ёфтааст. Ин рамзарз бо ҳадафи таъмини махфият тарҳрезӣ шуда, аз алгоритмҳои махсуси криптографии Ring Signatures ва Stealth Addresses истифода мебарад. Ин технологияҳо муомилоти Монероро махфӣ ва ношинос нигоҳ медоранд.[4][5]

Монеро аз дигар рамзарзҳои маъруф, ба мисли Биткуин, бо таъкиди зиёд ба махфият фарқ мекунад. Дар ҳоле ки аксари рамзарзҳо муомилоти худро дар реестри ҷамъиятӣ бо суроғаҳои шаффоф сабт мекунанд, Монеро ҳамаи маълумотро махфӣ нигоҳ медорад. Ин хусусият боис шудааст, ки Монеро дар байни истифодабарандагоне, ки мехоҳанд амалиёти молиявии худро аз чашмҳои беруна пинҳон доранд, васеъ маъмул гардад.[6]

Таърих

[вироиш | вироиши манбаъ]

Монеро дар соли 2014 ҳамчун шохаи протоколи CryptoNote таҳия гардид. Аввалин версияи он бо номи BitMonero шинохта мешуд, ки аз ду қисм – “Бит” барои ишора ба Биткуин ва “Монеро”, ки дар забони эсперанто «Сикка» маъно дорад, иборат буд. Пас аз муддати кӯтоҳ, номи лоиҳа ба Монеро кӯтоҳ карда шуд.[7]

Тағйироти асосӣ ва рушди Монеро тавассути ҷомеаи таҳиягарони он идома ёфт. Бо гузашти вақт, такмилҳои зиёде дар алгоритми он ворид карда шуданд, аз ҷумла, мутобиқшавӣ ба алгоритмҳои муқовиматнок нисбат ба ASIC, ки маъданкориро ба корбарони оддӣ дастрас мекунад. Монеро яке аз чанд рамзарзҳоест, ки тавассути маъданкорӣ (майнинг) бо истифода аз протсессори компютерҳо ва коркардкунандаҳои графикӣ (GPU) истихроҷ мешавад, ки ин ба тақсимоти адолатноки тангаҳо мусоидат мекунад.[8]

Ғайр аз ин, бо ҷорӣ намудани Bulletproofs дар соли 2018, хароҷоти муомилот коҳиш ёфт ва самаранокии шабака боло рафт.[9] Монеро низ дорои механизми "Tail Emission" мебошад. Ин маънои онро дорад, ки аз моҳи майи соли 2022 дар ҳар як блоки нави истихроҷшуда ҳамеша 0.6 XMR ба вуҷуд меояд. Бо ин роҳ, маъданкорӣ идома меёбад ва шабака амнияти худро нигоҳ медорад.[10]

Танқид

[вироиш | вироиши манбаъ]

Монеро бо танқидҳои зиёде рӯбарӯ шудааст, ки яке аз асосии онҳо истифодаи ин рамзарз дар муомилоти ғайриқонунӣ мебошад. Бисёр ниҳодҳои ҳифзи қонун бар ин боваранд, ки махфияти баланди Монеро онро барои ҷинояткорон ҷолиб кардааст ва дар бозорҳои торик (Darknet) ба таври васеъ истифода мешавад.[11]

Масалан, тибқи гузориши Шӯрои Амнияти Созмони Милали Муттаҳид, гурӯҳи террористии Давлати исломии Ироқу Шом барои гирифтани кӯмакҳои молиявӣ Монероро истифода кардааст.[12] Ин аз он сабаб аст, ки ин рамзарз махфияти баланди муомилотро таъмин мекунад ва пайгирии онро душвор мегардонад.

Дигар танқиди асосӣ ба мушкилоти мутобиқат бо қонунгузории кишварҳои мухталиф марбут аст. Бисёре аз биржаҳои рамзарз Монероро аз рӯйхати худ хориҷ кардаанд, зеро мақомот талаб мекунанд, ки муомилоти молиявӣ бояд шаффоф бошанд.[13][14]

Эзоҳ

[вироиш | вироиши манбаъ]
  1. ↑ Release 0.18.3.4 — 2024.
  2. ↑ The monero Open Source Project on Open Hub: Languages Page — 2006.
  3. ↑ https://github.com/monero-project/monero/blob/master/LICENSE
  4. ↑ 'Privacy coin' Monero offers near total anonymity(англ.). Рейтер (11 июни 2019). 31 марти 2025 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 31 октябри 2024.
  5. ↑ Is Monero Keeping Bitcoin's Cypherpunk Dream Alive?(англ.). Forbes (18 январи 2025). 31 марти 2025 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 18 Январ 2025.
  6. ↑ Mario Canul & Saxon Knight. Introduction to Monero and how it’s different. Донишгоҳи Ҳавайӣ. 31 марти 2025 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 ноябри 2024.
  7. ↑ Что за криптовалюта монеро? История создания и перспективы(рус.). Bitpapa (14 июни 2022). Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 Декабри 2022.
  8. ↑ Майнинг(рус.). Moneropedia. 31 марти 2025 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 феврали 2025.
  9. ↑ Bulletproofs(рус.). Moneropedia. 31 марти 2025 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 5 августи 2024.
  10. ↑ Хвостовая эмиссия(рус.). Moneropedia. 31 марти 2025 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 Декабри 2024.
  11. ↑ Why some cyber criminals are ditching bitcoin for a cryptocurrency called monero(англ.). CNBC (13 июни 2021). 31 марти 2025 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 26 Январ 2025.
  12. ↑ S/2024/556 3/2424-11902 Thirty-fourth report of the Analytical Support and Sanctions Monitoring Team submitted pursuant to resolution 2734 (2024) concerning ISIL (Da’esh), Al-Qaida and associated individuals and entities(англ.). un.org (22 июли 2024). 31 марти 2025 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 25 Январ 2025.
  13. ↑ Binance delisting sparks privacy concerns(англ.). Financial Times (9 феврали 2024). 31 марти 2025 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 апрели 2024.
  14. ↑ Kraken delists Monero in Europe, triggering price dip(англ.). Yahoo Finance (3 октябри 2024). 31 марти 2025 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 26 Январ 2025.
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Монеро&oldid=1428965"