Кшыштаф Пэндэрэцкі

Кшыштаф Пэндэрэцкі
	Кшыштаф Пэндэрэцкі
	па-польску: Krzysztof Penderecki
Дата нараджэньня	23 лістапада 1933[…]
Месца нараджэньня	Дэмбіца, Дэмбіцкі павет[d], Падкарпацкае ваяводзтва, Польшча;
Дата сьмерці	29 сакавіка 2020[…] (86 гадоў)
Месца сьмерці	Кракаў, Польшча;
Месца пахаваньня	Касцёл Святых Пятра і Паўла[d];
Месца вучобы	Кракаўская музычная акадэмія[d] (1958); Ягелонскі ўнівэрсытэт;
Занятак	кампазытар, дырыгент, пэдагог, музыказнаўца, музычны пэдагог, скрыпач
Навуковая сфэра	дырыгаваньне[d], музычная адукацыя[d], кампазыцыя[d] і music composition[d]
Месца працы	Ельскі ўнівэрсытэт;
Сябра ў	Акадэмія мастацтваў НДР[d], Бэрлінская акадэмія мастацтваў[d], Амэрыканская акадэмія мастацтваў і літаратуры[d], Еўрапейская акадэмія навук і мастацтваў[d], Польская акадэмія ведаў[d], Баварская акадэмія прыгожых мастацтваў[d] і Саюз польскіх кампазітараў[d]
Жанры	опэра і сымфонія
Інструмэнты	скрыпка і фартэпіяна
Лэйблы	EMI Classics[d], Philips Records[d], Нямецкі грамафон[d] і Naxos[d]
Узнагароды	Дзяржаўная прэмія зямлі Паўночнага Райну-Вэстфаліі[d] (2002) Арол Польскай акадэміі за найлепшую музыку да фільму[d] (2008) прэмія Гердэра[d] (1977) Дуйсбурская музычная прэмія[d] (1999) прэмія апякунскай рады «Грэмі»[d] (1968) Прэмія прынцэсы Астурыйскай за дасягненьні ў мастацтве[d] (2001) Імпэратарская прэмія[d] (2004) прэмія Гравэмаера[d] (1992) Прэмія Віх’юры—Сыбэліюса[d] (1983) Ганаровы грамадзянін Кракава[d] (2013) прэмія Гравэмаера за музычную кампазыцыю[d] (1992) Пашпарт Палітыкі[d] ганаровы доктар Ягелонскага ўнівэрсытэту[d] Romano Guardini award[d] (2002) ; ганаровы доктар Унівэрсытэту Бардо Мантэнь[d] (1979) Honorary Member of the International Society for Contemporary Music[d]
Сайт	krzysztofpenderecki.eu
Подпіс
	Кшыштаф Пэндэрэцкі ў Вікісховішчы

Кшыштаф Пэндэрэ́цкі (па-польску: Penderecki; 25 лістапада 1933, г. Дэмбіца, Падкарпацкае ваяводзтва, Польшча — 29 сакавіка 2020, Кракаў) — польскі кампазытар, дырыгент, пэдагог. Сябра Польскай Акадэміі навук у Кракаве (1994). Адзін з найбольш вядомых клясычных кампазытараў XX стагодзьдзя.

Жыцьцяпіс

Скончыў Кракаўскую музычную акадэмію (1957), з 1959 выкладаў у ёй кампазыцыю, у 1972—1987 рэктар. У 1973-78 выкладаў у Ельскім унівэрсытэце (ЗША).

Дырыгаваў вядучымі сымфанічнымі аркестрамі (з 1973), праводзіў майстар-клясы ў найбуйнейшых музычных цэнтрах Эўропы, ЗША і інш. У 1960 годзе паўстаў як выбітны прадстаўнік музыкальнага авангарда. Арыгінальная экспрэсыўнасьць музыкі Пэндэрэцкага грунтуецца на глыбокім адчуваньні магчымасьцяў сучасных гукавых сыстэм і выкарыстаньні іх ва ўсіх сфэрах кампазытарскай тэхнікі ад артыкуляцыі да формаўтварэньня.

Зрабіў адкрыцьці ў гукавой калярыстыцы. Творам уласьцівы глыбокі мастацкі зьмест, шырокі спэктар сродкаў выразнасьці, выкарыстаньне традыцый каталіцкай музыкі.

У творчасьці зьвяртаецца да агульначалавечай тэматыкі («Строфы» для сапрана, дэкламатара і 10 інструмантаў, 1959; «Плач па ахвярах Хірасімы», 1960; араторыя «Dies irae», 1967, памяці ахвяр Асьвенціма; «Касмагонія», 1970), рэлігійнай музыкі («Страсьці паводле Лукі», 1965; «Ютрань», 1972; «Магніфікат», 1974; «Te Deum», 1980; «Польскі рэквіем», 1984 прысьвечаны Леху Валэнсе і прафсаюзу «Салідарнасьць») і інш. Аўтар опэр («Д’яблы з Лудэна», 1969; «Страчаны рай», 1978; «Чорная маска», 1986; «Убу кароль», 1991), аркестровых твораў (3 сымфоніі, у тым ліку «II Christmas Symphony», 1980; «De natura sonoris I—II», 1966—1970; «Паскалія», 1988; «Адажыё», 1989), інструмэнтальных канцэртаў (2 віялянчэльныя, скрыпічны, альтовы), камэрна-інструмэнтальнай музыкі.

Музыка выкарыстоўвалася ў фільмах «Кахаю цябе, кахаю», «Зьзяньне», «Унутраная імпэрыя», «Катынь» і ў тэлесэрыяле «Сакрэтныя матэрыялы».

Дзяржаўная прэмія Польшчы 1968, 1984^[11]. Чатырохразовы ляўрэат «Грэмі».

Памёр 29 сакавіка 2020 году ў Кракаве^[12]^[13].

Крыніцы

^ ^а ^б Пендерецкий Кшиштоф // Большая советская энциклопедия (рас.): [в 30 т.] — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
^ Itaú Cultural Krzysztof Penderecki // Энцыкляпэдыя Ітау Культурал (парт.) — São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7
^ Krzysztof Penderecki // Nationalencyklopedin (шв.) — 1999.
^ Ostatnie pożegnanie Krzysztofa Pendereckiego - Oficjalny serwis miejski - Magiczny Kraków
^ Komponist Krzysztof Penderecki ist tot (ням.) — 2020.
^ Krzysztof Penderecki // Gran Enciclopèdia Catalana (кат.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
^ Nie żyje Krzysztof Penderecki (пол.)
^ Каталёг Нямецкай нацыянальнай бібліятэкі (ням.)
^ Komponisten-Porträts (ням.): Bilder und Daten — 1 — Reclam-Verlag, 2003. — 400 с. — ISBN 978-3-15-018268-0
^ ^а ^б ^в ^г Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
^ Дубкова Т. А. Пендарэцкі Кшыштаф // БЭ. — Мн.: 2001 Т. 12. С. 265.
^ Памёр польскі кампазытар Кшыштаф Пэндэрэцкі. Радыё Свабода. (29 сакавіка 2020).
^ Памёр выбітны польскі кампазітар, які атрымаў 4 прэміі «Грэмі»/. БелСат. (29 сакавіка 2020).

Літаратура

Lisicki K. Szkice o L. Pendereckim. Warszawa, 1973
Erhardt L. Spotkania z Krzystofem Pendereckim. Kraków, 1975
Tomaszewski M. Krzystof Penderecki i jego muzyka. Kraków, 1994
Ивашкин А. В. Кшиштоф Пендерецкий. М., 1983

Вонкавыя спасылкі

Кшыштаф Пэндэрэцкі (анг.) на сайце IMDb

[_22b2ba530071f293-1] а ^б Пендерецкий Кшиштоф // Большая советская энциклопедия (рас.): [в 30 т.] — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.

[_f6b3c4c2321e0819-2] Itaú Cultural Krzysztof Penderecki // Энцыкляпэдыя Ітау Культурал (парт.) — São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7

[_5c89b42fcf938b61-3] Krzysztof Penderecki // Nationalencyklopedin (шв.) — 1999.

[_76850c694a78d09a-4] Ostatnie pożegnanie Krzysztofa Pendereckiego - Oficjalny serwis miejski - Magiczny Kraków

[_a91bdc48e9938182-5] Komponist Krzysztof Penderecki ist tot (ням.) — 2020.

[_d97aac3ab997448a-6] Krzysztof Penderecki // Gran Enciclopèdia Catalana (кат.) — Grup Enciclopèdia, 1968.

[_ec1dafcadd0447b5-7] Nie żyje Krzysztof Penderecki (пол.)

[_509ce1a86776d8a4-8] Каталёг Нямецкай нацыянальнай бібліятэкі (ням.)

[_e8f9863b87044339-9] Komponisten-Porträts (ням.): Bilder und Daten — 1 — Reclam-Verlag, 2003. — 400 с. — ISBN 978-3-15-018268-0

[_e3bdd55871d54d56-10] а ^б ^в ^г Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі

[11] Дубкова Т. А. Пендарэцкі Кшыштаф // БЭ. — Мн.: 2001 Т. 12. С. 265.

[12] Памёр польскі кампазытар Кшыштаф Пэндэрэцкі. Радыё Свабода. (29 сакавіка 2020).

[13] Памёр выбітны польскі кампазітар, які атрымаў 4 прэміі «Грэмі»/. БелСат. (29 сакавіка 2020).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]