ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ

ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਇਸਲਾਮੀ ਗਣਰਾਜ (ਫਾਰਸੀ: جمهوری اسلامی افغانستان) ਦੱਖਣ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਜੋ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਇਸਦੀ ਗਿਣਤੀ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਕਦੇ ਮਧ ਪੂਰਵ ਤੇ ਕਦੇ ਦੱਖਣ ਏਸ਼ੀਆ ਨਾਲ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਉੱਤਰ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ, ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ, ਕਜ਼ਾਕਸਤਾਨ ਅਤੇ ਤੁਰਕਮੇਨੀਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਹੈ।

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਫਾਰਸ ਅਤੇ ਸ਼ਕ ਸਾਂਮਰਾਜਾਂ ਦਾ ਅੰਗ ਰਿਹਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਕਈ ਸਮਰਾਟਾਂ, ਆਕਰਮਣਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਜੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਭਾਰਤ ਦੇਸ਼ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਕੰਦਰ, ਫਾਰਸੀ ਸ਼ਾਸਕ ਦਾਰਾ ਪਹਿਲਾਂ, ਤੁਰਕ, ਮੁਗਲ ਸ਼ਾਸਕ ਬਾਬਰ, ਮੁਹੰਮਦ ਗੌਰੀ, ਨਾਦਿਰ ਸ਼ਾਹ ਇਤਆਦਿ ਦੇ ਨਾਮ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੈਨਾਵਾਂ ਨੇ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੁਆਰਾ ਤਾਲੇਬਾਨ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਨਾਟੋ (NATO) ਦੀਆਂ ਸੈਨਾਵਾਂ ਉੱਥੇ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।

ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਗਰ ਹਨ-ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਾਬਲ, ਕੰਧਾਰ। ਇੱਥੇ ਕਈ ਨਸਲ ਦੇ ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪਸ਼ਤੂਨ (ਪਠਾਨ ਜਾਂ ਅਫਗਾਨ) ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਹਨ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਉਜਬੇਕ, ਤਾਜਿਕ, ਤੁਰਕਮੇਨ ਅਤੇ ਹਜਾਰਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਦੀ ਮੁੱਖ ਬੋਲੀ ਪਸ਼ਤੋ ਹੈ। ਫ਼ਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅਫਗਾਨ ਰੂਪ ਨੂੰ ਦਾਰੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦਾ ਨਾਮ ਅਫਗਾਨ ਅਤੇ ਸਤਾਨ ਤੋਂ ਮਿਲਕੇ ਬਣਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਹੈ ਅਫਗਾਨਾਂ ਦੀ ਭੂਮੀ। ਸਤਾਨ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਵਿੱਚ ਹੈ ਜਿਵੇਂ- ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਤੁਰਕਮੇਨਿਸਤਾਨ, ਕਜਾਖਸਤਾਨ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਇਤਆਦਿ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਭੂਮੀ ਜਾਂ ਦੇਸ਼। ਅਫਗਾਨ ਦਾ ਅਰਥ ਇੱਥੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਵਸਿਤ ਨਸਲ (ਪਸ਼ਤੂਨ) ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਅਫਗਾਨ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਵਗਾਨ ਤੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਹੋਇਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ ਗ਼ ਦੀ ਧੁਨੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗ ਦੀ ਨਹੀਂ।

ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਵਿਭਾਗ

ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕੁਲ 34 ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਵਿਭਾਗ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਹਨ -

ਇਹ ਲੇਖ ਅਧਾਰ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਵਧਾਕੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਮੱਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।