ចក្រភពរុស្ស៊ី
| |
| ចក្រភពរុស្ស៊ីក្នុងឆ្នាំ១៨៦៦ |
ចក្រភពរុស្ស៊ី (ជាភាសាអង់គ្លេស៖ Russian Empire, ភាសារុស្ស៊ីបុរាណ៖ Россійская Имперія, ភាសារុស្ស៊ីសម័យទំនើប៖ Российская Империя) គឺជាប្រទេសរុស្ស៊ីចាប់ពីឆ្នាំ១៧២១ រហូតដល់ បដិវត្តន៍រុស្ស៊ីឆ្នាំ១៩១៧។ ចក្រភពនេះ ជាអ្នកបន្តពីអាណាចក្រត្សាររុស្ស៊ី (Tsardom of Russia) និង ត្រូវបានបន្តដោយសហភាពសូវៀត (Soviet Union) ។ វាគឺជាចក្រភពដែលផ្សាជាប់គ្នាធំជាងគេទី២ ដែលគេបានស្គាល់នៅលើពិភពលោក បន្ទាប់ពីអតីតមហាចក្រភពម៉ុងហ្គោល។ នាពេលមួយ ក្នុងឆ្នាំ១៨៦៦ ចក្រភពរុស្ស៊ីបានលាតសន្ធឹងចាប់ពីអឺរ៉ុបខាងកើត កាត់ទ្វីបអាស៊ី រហូតដល់អាមេរិកខាងជើង។ នៅដើមសតវត្សទី១៩ រុស្ស៊ីគឺជាប្រទេសធំជាងគេនៅលើពិភពលោក ដោយមានព្រំប្រទល់ ខាងជើងជាប់មហាសមុទ្រអាកទិក ខាងត្បូងជាប់សមុទ្រខ្មៅ ខាងលិចជាប់សមុទ្របាលទិក និង ខាងកើតជាប់មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក។ ដោយវិសាលភាពដ៏ធំ ក្នុងចក្រភពទាំងមូលមានប្រជាជនប្រមាណ ១៧៦.៤ លាននាក់នៅរាយប៉ាយពាសពេញអាណាចក្រ ដែលច្រើនជាងគេទី៣ នាពេលនោះ បន្ទាប់ពីប្រទេសចិន (សម័យរាជវង្សឈេង) និង ចក្រភពអង់គ្លេស-ឥណ្ឌា ប៉ុន្តែនៅតែបានបង្ហាញនូវភាពខ្លាំងខាងសេដ្ឋកិច្ច ជាតិពន្ធុ និង សាសនា។
រដ្ឋាភិបាល ត្រូវបានដឹកនាំដោយព្រះចៅអធិរាជ ដែលជារបបរាជានិយមផ្ដាច់ការចុងក្រោយបំផុតដែលត្រូវបានដួលរលំនៅអឺរ៉ុប។ មុនពេលផ្ទុះសង្គ្រាមលោកលើកទី១ នាខែសីហា ១៩១៤ រុស្ស៊ីគឺជាមហាអំណាចដ៏សំខាន់មួយនៅអឺរ៉ុប ជាមួយកងទ័ព ០៥ លាននាក់ គឺច្រើនជាងគេបំផុត នៅលើពិភពលោក នាពេលនោះ។