Arteriosklerosiaarterietako gaixotasun kronikoa da, zeinetan arteriaren barneko geruzan hantura gertatzen den, eta bertan pixkanaka askotariko gaiak pilatzen diren. Honen ondorioz, arteriak loditu eta gogortu egiten dira eta luzarora hodiak ixtera iritsi daitezke.
Arterioesklerosia substantzia koipetsuen pilaketak arterietan eragin ohi du (kolesterolarena, adibidez). Horren ondorioz arterien barneko diametroa (argia) txikitzen da, eta odolak ezin du bertan ondo zirkulatu. Tronboak azaldu daitezke, arteria guztiz itxiko dituztenak; itxitako arteriak odolez hornitzen duen organoa (bihotza, garuna...) odol-fluxurik gabe geratuko da, ondorio oso gaiztoak ekar ditzakeena.
Batetik, medikuak arteriak entzun beharko ditu estetoskopioaren bidez soplo deituriko ezohiko zarataren presentzia dagoen jakiteko. Izan ere, plaken metaketek eragindako zirkulazio desegokien indikatzaileak dira soploak.
Bestetik, gorputzeko atalen baten pultsorik ez dagoen begiratu beharko du, pultso ahula edo honen falta arteriaren bat blokeatuta dagoela esan nahi du eta.
Froga diagnostikoak:
Gaixotasunaren larritasuna ezagutzeko eta tratamendu egokienaren plangintza egiteko erabilgarriak diren hainbat froga daude.
Odol analisiak:
Hauen bidez zenbait gantz, kolesterol, karbohidrato eta proteinen odoleko mailak ezagutuko ditugu. Euren kontrentrazio altuegiak arteriosklerosia pairatzeko arriskuaren adierazgarri dira.
Gehienetan lipoproteina espezifiko bat, A-lipoproteina zehazki, neurtzen da kardiopatien arrisku faktore garrantzitsua delako.
* Lipoproteinak: lipidoak odoletik zehar garraiatzeko funtzioa duten proteinak.
Elektrokardiograma (EKG):
Froga hau bihotzeko aktibitate elektrikoa ezagutzeko erabiltzen da. Bihotzaren maiztasuna eta erritmoa eta bihotzaren atal bakoitzetik pasatzen diren bulkada elektrikoen potentzia eta sinkronizazioa erregistratzen ditu.
EKG-ak gaixotasun koronarioak eragindako arazo kardiakoen seinaleak adieraz ditzake eta baita pazienteak inoiz miokardio infartu bat izan duen edo momentu horretan izaten ari den.
Toraxeko erradiografia:
Toraxeko organo eta egituren irudiak (hala nola, bihotz, birika eta odol hodietakoak) lortzeko erabiltzen da. Honi esker, gutxiegitasun kardiakoen seinaleak detektatu ditzakegu.
Orkatila-beso indizea:
Froga honek orkatilako odolaren presioa besoan dagoen odoleko presioarekin konparatzen du odol zirkulazioaren egoera osasuntsua den ala ez jakiteko. Gaixotasun arterial periferikoa detektatzeko balio du honek.
Ekokardiografia:
Ekokardiografian soinu uhinak erabiltzen dira bihotzeko irudi bizidunak sortzeko. Honela bihotzaren tamaina, forma eta ganbara eta balbulen funtzionamenduari buruzko informazioa lortu dezakegu.
Halaber, zirkulazio ezegokia duten eremuak, ondo uzkurtzen ez diren miokardioko eremuak eta irrigazio faltaren ondoriozko miokardioaren aurreko lesioak detekta ditzake ekokardiografiak.
Ordenagailu bidezko tomografia:
Arteria handien estugune eta gogortasunak detektatzea ahalbidetzen duten bihotz, garun eta gorputzeko beste atal batzuen irudiak sortzen ditu.
Bihotzeko tomografiak arteria koronario eta gainontzeko arterietako hormetan kaltzioa metatu den erakusten du ere bai. Hau gaixotasun koronarioaren adierazle goiztiarra izan daiteke.
Angiografia:
Froga honetan X izpiak eta X izpiek zeharkatu ezin duten kontraste medio bat erabiltzen dira arterien barnealdea ikusteko. Honi esker, aneurismak eta arteriak oztopatzen dituzten plakak detektatu ahalko ditugu eta blokeoaren arrisku maila ezagutu.
Medikuak pazienteari, besoko odol hodi batean, kontraste medioa injektatuko duen kateter bat sartuko dio eta X izpien bidez odola odol hodietatik nola mugitzen den ikusiko du. Gainera, kateterraren erabilerak diagnostikoa eta tratamendua prozedura bakar batean bateratzea ahalbidetzen du, kirurgiaren beharra desagerraraz dezakeelarik.
Ordenagailu bidezko angiotomografia:
Ordenagailu bidezko angiotomografiak iodoz aberastutako kontraste medio bat eta ordenagailu bidezko tomografia erabiltzen ditu odol hodien egoera aztertzeko eta odol hodietako gaixotasunak, hala nola aneurisma eta blokeoak, detektatzeko.
Esfortzu froga:
Pazienteak ariketa fisikoa egin behar du bihotza lan egitera behartzeko eta taupadak bizkortzeko froga kardiako batzuk egiten diren bitartean. Ariketa fisikoa egiteko ezintasuna izatekotan, farmakoak hartu beharko ditu.
Bihotzaren jarduera handitzean, odol eta oxigeno gehiago beharko ditu, baina plaken eraginez estututako arteriek ezin izango dute bihotza behar bezala irrigatu. Horregatik, froga hau gaixotasun koronarioa detektatzeko erabiltzen da. Kasu honetan, bihotz maiztasuna eta erritmoa, presio arteriala eta bihotzeko aktibitate elketrikoa aldatu egingo dira, ondo arnasteko arazoak izan eta bihotzean mina sentitzeaz gain.
Esfortsu froga batzuetan bihotzeko irudiak hartzen dira pazientea ariketa fisikoa egiten dabilen bitartean eta atsedenean dagoenean. Helburua odolaren zirkulazioa bihotzaren atal desberdinetan egokia dela eta bihotzak odola ondo ponpatzen duela ziurtatzea da.
