2013

20g - 21g - 22g
1960au 1970au 1980au 1990au 2000au - 2010au - 2020au 2030au 2040au 2050au 2060au
2008 2009 2010 2011 2012 - 2013 - 2014 2015 2016 2017 2018

---

Digwyddiadau

Ionawr

• 1 Ionawr - Adnabyddwyd y gyfraniad Dave Brailsford i seiclo gyda'r CBE ar restr Anrhydeddau Blwyddyn Newydd y Frenhines.
• 16 Ionawr - Damwain hofrennydd Vauxhall yn Llundain

Chwefror

• 10 Chwefror - Cylchwyl 50ydd y bomio yr adeiladu cronfa ddŵr Tryweryn gan y Tri Tryweryn.
• 24 Chwefror - C.P.D. Dinas Abertawe yn ennill y Cwpan Cynghrair Lloegr.

Pab Ffransis

Mawrth

• 13 Mawrth - Jorge Mario Bergoglio o'r Ariannin yn dod yn bab.

Ebrill

• Ebrill - Tarddiant y frech goch yn Abertawe.
• 15 Ebrill - Ffrwydradau Marathon Boston
• 26 Ebrill - Cafwyd tân yn atic estyniad y Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Gwacawyd yr holl staff o'r adeilad a bu'r frigad dân wrthi'n ddyfal yn diffodd y tân.

Mai

• 18 Mai - Cystadleuaeth Cân Eurovision 2013
• 23 Mai - Gŵyl y Gelli, 2013
• 27 Mai-1 Mehefin - Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd, Sir Benfro 2013

Mehefin

• 16-23 Mehefin - BBC Canwr y Byd Caerdydd
• Lansio Telesgop Gofod James Webb

Philippe, brenin Gwlad Belg

Gorffennaf

• 21 Gorffennaf - Y Tywysog Philippe yn dod yn frenin Gwlad Belg.

Awst

• 2 Awst - Is-etholiad Ynys Môn 2013
• 3-10 Awst - Eisteddfod Genedlaethol Cymru Sir Ddinbych a'r Cyffiniau 2013

Medi

• 26 Medi - Angladd April Jones ym Machynlleth.

Hydref

• 12 Hydref - Dafydd Trystan Davies yn dod yn gadeirydd Plaid Cymru.
• 15 Hydref - Daeargryn yn Bohol, y Philipinau.

Tachwedd

Teiffŵn Haiyan

• 3 Tachwedd - Marathon Dinas Efrog Newydd
• 8 Tachwedd - Teiffŵn Haiyan yn y Philipinau.

Rhagfyr

• 17 Rhagfyr - Tîm criced Lloegr yn colli Cyfres y Lludw yn Awstralia.
• 30 Rhagfyr - Yn Anrhydeddau’r Flwyddyn Newydd, Katherine Jenkins (cantores) a Geraint Talfan Davies(Cadeirydd y Sefydliad Materion Cymreig) wedi cael OBE, a Ruth Jones (actores) wedi cael MBE.

Llenyddiaeth

• Gweler Llenyddiaeth yn 2013

Ffilmiau

• 12 Years a Slave
• Gravity

Cerddoriaeth

Albymau

• Wynne Evans – Wynne
• Georgia Ruth – Week of Pines
• Mark Llywelyn Evans – This Guy's In Love
• Neon Neon – Praxis Makes Perfect
• Sweet Baboo – Ships
• Bonnie Tyler - Live & Lost in France
• Zervas a Pepper – Lifebringer

Cân i Gymru

• Jessop a'r Sgweiri, "Mynd I Gorwen Hefo Alys"

Genedigaethau

• 22 Gorffennaf - Tywysog Siôr o Gaergrawnt

Marwolaethau

• 1 Ionawr - Patti Page, cantores, 85
• 9 Ionawr - James M. Buchanan, economegydd, 93
• 10 Ionawr - Franz Lehrndorfer, cerddor, 84
• 11 Ionawr - Tom Parry Jones, difeisiwr, 77
• 13 Ionawr - Geoff Thomas, pêl-droediwr, 64
• 14 Ionawr - Tony Conran, bardd, 81
• 20 Ionawr - Freddie Williams, pencampwr speedway, 86
• 1 Chwefror
  • Shanu Lahiri, arlunydd, 85
  • Ed Koch, gwleidydd, 88
• 10 Mawrth - Y Dywysoges Lilian, Duges Halland, 97
• 29 Mawrth - Richard Griffiths, actor, 65
• 6 Mai - Giulio Andreotti, gwleidydd, 94
• 16 Mai
  • Paul Shane, actor, 72
  • Heinrich Rohrer, ffisegydd, 79
• 22 Mai - Henri Dutilleux, cyfansoddwr, 97
• 6 Mehefin
  • Tom Sharpe, nofelydd, 85
  • Esther Williams, actores a nofwraig, 91
• 9 Mehefin - Iain Banks, nofelydd, 59
• 19 Mehefin
  • John Hughes, arlunydd, difeisiwr y Grogg, 78
  • Gyula Horn, gwleidydd, 80
• 24 Mehefin
  • Mick Aston, archaeolegydd, 68
  • Emilio Colombo, gwleidydd, 93
• 21 Gorffennaf - Phil Woosnam, pêl-droedwr, 80
• 26 Gorffennaf - Sung Jae-ki, ymgyrchwyr hawliau dynol, 45
• 31 Gorffennaf - Jon Manchip White, nofelydd, 87
• 6 Awst - Steve Aizlewood, pêl-droedwr, 60
• 7 Awst - Roy Thomas Davies, Esgob Llandaf, 79
• 8 Awst
  • Karen Black, actores, 74
  • Zlata Bizova, arlunydd, 86
• 16 Awst - Chris Hallam, athletwr Paralympeg, 50
• 20 Awst
  • Elmore Leonard, awdur, 87
  • Marian McPartland, pianydd jazz, 95
• 29 Awst - Cliff Morgan, chwaraewr rygbi a cyflwynydd teledu, 83
• 30 Awst - Seamus Heaney, bardd, 74
• 18 Medi
  • Ken Norton, paffiwr, 70
  • Marcel Reich-Ranicki, beirniad llenyddol, 93
• 26 Medi - Ellis Evans, ysgolhaig, 83
• 1 Hydref - Tom Clancy, awdur, 66
• 19 Hydref - Noel Harrison, canwr ac actor, 79
• 20 Hydref - Lawrence Klein, economegydd, 93
• 21 Hydref - Stuart Williams, chwaraewr rygbi, 33
• 23 Hydref - Anthony Caro, cerflunydd, 89
• 24 Hydref - Manolo Escobar, canwr, 82
• 25 Hydref
  • Marcia Wallace, actores, 70
  • Jenny Dalenoord, arlunydd, 95
• 26 Hydref - Ron Davies, ffotograffydd, 91
• 27 Hydref - Lou Reed, cerddor, 71
• 30 Hydref - Ray Mielczarek, pêl-droediwr, 67
• 5 Tachwedd
  • Stuart Williams, pêl-droediwr, 83
  • Nelson Mandela, Arlywydd De Affrica, 95
• 26 Tachwedd - Stan Stennett, comediwr, 88
• 28 Hydref - Tadeusz Mazowiecki, gwleidydd, 86
• 6 Rhagfyr - Stan Tracey, pianydd a chyfansoddwr, 86
• 13 Rhagfyr - Wyn Roberts, Arglwydd Roberts o Gonwy, gwleidydd, 83
• 24 Rhagfyr - Gwynfor Pierce Jones, hanesydd, 60

Gwobrau Nobel

• Ffiseg: Peter Higgs
• Cemeg: Martin Karplus, Michael Levitt ac Arieh Warshel
• Meddygaeth: James E. Rothman, Randy W. Schekman a Thomas C. Südhof
• Llenyddiaeth: Alice Munro
• Economeg: Eugene Fama, Lars Peter Hansen a Robert J. Shiller
• Heddwch: Organisation for the Prohibition of Chemical Weapons (OPCW)

Eisteddfod Genedlaethol (Sir Ddinbych)

• Cadair: dim gwobr
• Coron: Ifor ap Glyn
• Medal Ryddiaeth: Jane Jones Owen, Gwe o Glymau Sidan
• Gwobr Goffa Daniel Owen: Bet Jones, Craciau

Tywydd

• Adroddiad misol Les Larsen Mai 2013: ”Penisarwaun: Wedi eira'r gaeaf a thywydd oer Ebrill yr oedd y mynyddoedd yn frith o esgyrn eira. Yr oeddynt yn amlwg trwy'r mis a hyd yn oed wedi goroesi i Fehefin. Heddiw ar y 7fed o Fehefin gellir gweld lluwch eira'n isel ar Glogwyn Du'r Arddu ac ar y Carneddau gan gynnwys y Ffos Ddofn. Yr oedd rhai o drigolion yma wedi rhyfeddu gweld lluwch eira ym Mehefin ar y Du'r Arddu.
  

Mae blodau'r Gwanwyn efo ni o hyd yn harddu ymylon y lonydd, ond mae blodau y ddraenen wên wedi disodli yr un ddu. Yr oeddwn yn falch o weld briwydden ber/woodruff yn ffynnu ac yn ymestyn. Tyfant mewn 3 lle yma a'r 3 lle yn bell oddiwrth ei gilydd . Tua diwedd Mai fe ddechreuodd yr helygen beraroglaidd /bay willow, ddeilio; hyhi ydy'r helygen sy'n deilio cyn ymddangosiad ei blodau hyfryd. Coeden wyllt yw hon yma yn tyfu'n bell o dai.

D'oedd mis Mai ddim wrth fodd pawb oherwydd y gwynt oer a gafwyd yn aml. Ar y 25ain disgynnodd y tymheredd i lawr i 3.2c. Canlyniad i hyn, gyda noson ddigwmwl a ddiwynt, oedd barrug yn y bore bach. Ar lon wrth Glasgoed Hall ceir llwyn o goed llus yn ymestyn ar hyd y clawdd, arnynt roedd tocyn o flodau bach pinc sy'n addo teisen i rywun lwcus. Do yr oedd nifer wedi clywed a theimlo'r ddaeargryn hefyd. O.N. Mehefin y 9fed eira dal i fod yn y Ffos Ddofn“