Wikiproiektu:Informatika-en iturria ikusi

{{PAGEBANNER:Green Matrix rain on a screen (Unsplash).jpg|toc=no|origin=1,-1}}
==Informatika Wikiproiektua==
Euskal Wikipedian informatikako artikuluen sorrera eta hobekuntza koordinatzeko helburuz sortutako proiektua da hau. Maiz esaten dugu orokorrean jendeak ez dakiela ondo zer den informatika, ertaineko irakaskuntzan ikasleek ez dutela ondo ikasten, ez dutela ondo ikusten zer den benetako informatika. Informatika ez dela testuaren formatua aldatzea edo kalkulu-orri bat egitea bakarrik... Egoera horri buelta emateko, Wikipedia aberastea bide emankorra izan daitekeela uste dugu.    

Parte hartu nahi duen edonori irekitako proiektua den arren, bereziki gonbidatu nahi ditugu informatikari euskaldunak, ikasleak, irakasleak, informatika arloan lanean ari direnak edo, besterik gabe, informatikari buruzko artikuluen hobekuntzan lagundu dezaketela uste duten guztiak.. 

Artikuluen hobekuntzarekin laguntzeaz gain<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Euskarazko Wikipediak 400.000 artikuluren langa gainditu du|url=https://www.berria.eus/albisteak/219647/euskarazko-wikipediak-400000-artikuluren-langa-gainditu-du.htm|aldizkaria=Berria|abizena=Ostolaza|izena=Paulo|sartze-data=2022-10-20}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Euskarazko Wikipedia 400.000 artikulutara iritsi da|url=https://sustatu.eus/1666174399|aldizkaria=Sustatu|sartze-data=2022-10-20}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Euskara, 4. hizkuntza Wikipedia guztiek izan beharreko 10.000 artikuluak egiten|url=https://wikimedia.eus/2022/12/euskara-4-hizkuntza-wikipedia-guztiek-izan-beharreko-10-000-artikuluak-egiten/|aldizkaria=wikimedia.eus|sartze-data=2022-12-28}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=10.000 artikulu ezinbestekoen langara heldu da euskarazko Wikipedia|url=https://www.berria.eus/albisteak/222516/10000-artikulu-ezinbestekoen-langara-heldu-da-euskarazko-wikipedia.htm|aldizkaria=Berria|sartze-data=2022-12-28}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Auzolanari esker, Wikipedia guztiek izan beharreko 10.000 artikuluak ditu euskarak|url=https://www.naiz.eus/eu/info/noticia/20221228/auzolanari-esker-wikipedia-guztiek-izan-beharreko-10-000-artikuluak-ditu-euskarak|aldizkaria=naiz.eus|sartze-data=2022-12-29}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Hamar mila artikulu inpotanteenak, euskarazko Wikipedian|url=https://www.argia.eus/albistea/hamar-mila-artikulu-inpotanteenak-euskarazko-wikipedian|aldizkaria=Argia|sartze-data=2022-12-31}}</ref>,
informatikarekin trebe direnentzat aukera interesgarri gehiago ere badira. Wikidatak<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Wikidata, ezagutzarako datu-base libre kolaboratiboa|url=https://zientzia.eus/artikuluak/wikidata-ezagutzarako-datu-base-libre-kolaboratibo/|aldizkaria=Zientzia.eus|abizena=Leturia Azkarate|izena=Igor|sartze-data=2022-09-26}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Wikidata hornitzetik, Egunean Behin-en galderak agertzera|url=https://sustatu.eus/luistxo/1581087276|aldizkaria=Sustatu.eus|abizena=Fernandez|izena=Luistxo|sartze-data=2022-09-26}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Wikidatak 10 urte|url=https://www.naiz.eus/es/hemeroteca/gaur8/editions/2022-10-22/hemeroteca_articles/wikidatak-10-urte|aldizkaria=GAUR8, naiz.eus|sartze-data=2022-10-25}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=WIKIDATAk 10 urte. Zer da eta nola balia dezaket?|url=http://wikimedia.eus/2022/10/wikidatak-10-urte-zer-da-eta-nola-balia-dezaket-2022-10-26/|aldizkaria=wikimedia.eus|abizena=Sarasola|izena=Kepa|sartze-data=2022-10-25}}</ref> ere aukera handiak eskaintzen ditu eta pogramazio-lan pixka bat eginez tresna berriak sortzeko aukera ere hor dago <ref>{{Erreferentzia|izenburua=Euskaraz Wikidataz aritzeko lehenengo ahalegin koordinatua da ikastaro hau|url=https://www.ueu.eus/komunikazioa/albisteak/david-lindemann|aldizkaria=ueu.eus|abizena=Lindemann|izena=David|sartze-data=2023-07-11}}</ref>. 

'''Parte-hartzaileak'''

Parte hartu nahi baduzu, erantsi zure izena parte-hartzaileen zerrenda honetan, elkarren berri izan dezagun. Ondoren, aukera ezazu hobekuntza beharrean dagoen artikuluren bat eta jar iezaiozu artikuluari [[Txantiloi:Lanean|lanean txantiloia]]<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Laguntza:Txantiloiak|hizkuntza=eu|data=2020-02-27|url=https://eu.wikipedia.org/wiki/Laguntza:Txantiloiak|sartze-data=2022-09-26}}</ref>, gainerakoek artikulu hori lantzen ari zarela jakin dezagun.  
{{Zutabe-zerrenda|tamaina = 15|
*[[Lankide:Aitzolete|Aitzolete]]
* {{lank|XAsier Alaña}}
* {{lank|Xabier Albizuri}}
* {{lank|Inaki.alegria}}
* {{lank|Anekoldolorea|Ane Paniagua, Koldo Etxaniz, Lorea Loinaz}}
* {{lank|Ekhi Azurmendi}}
* {{lank|Oier Elola}}
* {{lank|Irastortza|Xabier Irastortza}}
* {{lank|Edurne Larraza}}
* [[Lankide:Josuloi01|Josu Loidi]]
* {{lank|Montse Maritxalar}}
* {{lank|Paulaonta|Paula Ontalvilla}}
* {{lank|ksarasola|Kepa Sarasola}}
* Basilio Sierra
* {{lank|UxerUgarte}}
* {{lank|Anazj|Ana Zelaia Jauregi}}
}}

==Informatikariak Wikipedian programatzen==
=== Proiektugaiak ===
* Joseba, Galder, Kepa, Ana:  '''Gaindegiko datu-multzoak erabiltzea'''  </br> http://gaindegia.eus/eu/datuak Gaindegia itxi da, baina hor badaude datu pila bat. Adibidez, ugalkortasun tasa osoa ez dago jarrita Euskal Herriko udalerrien Wikidatan, baina hor badago serie osoa. Seriea OpenRefine-rekin igo daiteke erraz, urte bakoitzekoa jarri, eta ondoren Wikidatarekin ere bilaketak egin eta Wikipedian grafikak egin daitezke. Adibidez: Iruñearekin muga egiten duten herrietan nola aldatu da ugalkortasun tasa azken hamarkadan? Berdina egin daiteke beste datu askorekin, propietatea baitute jada.

* '''Mapetan guneak markatzen eta koloreztatzen'''  </br>Hemen beste ideia bat: https://eu.wikipedia.org/wiki/Txantiloi:Global_Heat_Maps_by_Year Honek .map bat hartzen du Commonsetik eta .dat bat gehitzen dio ere bertatik. Hau da, JSON mapa bati (https://commons.wikimedia.org/wiki/Data:Naturalearthdata.com/admin-0-countries-no-antarctica.map)  gehitzen dizkio, herrialde kodeak erabilita, koloreak automatikoki.

* Galder:  '''EHko udal eta eskualde mapak''' </br> Gaindegiak zuen beste gauza bat mapak ziren. Akaso ariketa polit bat izan daiteke Euskal Herriko udalerri eta eskualde mapak (https://euskalgeo.eus/eu/node/138) igotzea Commonsera, gero balio tabulatuak dituzten beste fitxategi batzuekin automatikoki agertzeko.

* Txoriak.eus: Euskal Herriko hegaztiei buruzko gunea </br>  Txori bakoitzerako hainbat eta hainbat izen lokal dauzkate. Izen guzti horiekin egin liteke izen nagusira birzuzentzeko. </br>  Adibidez Kardantxilo artikulua  berbideratzea Karnaba artikulura. </br>  Kardantxilo artikuluaren edukia hau baino ez da:   #BIRZUZENDU[[Karnaba]]
 
* Ahotsak.eus: euskararen  2018an 5.000 hiztun baino gehiago zeuden elkarrizketatuta, 300 herritako hizkera jasota zeuden eta 100.000 pasarte baino gehiago. Elkarrizketatuen artean wikipedian artikulua duten pertsonak detektatu daitezke. eta orduan esteka gehitu edo bideoa artikuluan jartzea

=== Aurreko ikasturteko Proiektuak ===
{{Sakontzeko|Wikiproiektu:Informatika/Aurreko ikasturteetako proiektuak}}
{{Klima-diagrama
|[[Bilbo (Abusu, 2021)]]
|4.5797 |10.8971 | 141
|8.0586 |15.91 | 102
|5.969 |15.8229 | 40
|6.724 |16.5043 | 71
|8.6542 |19.3974 | 50
|13.2507 |22.133 | 115
|14.3794 |22.889 | 31
|14.5039 |23.249 | 24
|14.503 |24.2753 | 94
|9.6103 |19.9581 | 47
|6.5977 |12.3527 | 382
|6.5768 |14.5039 | 243
|units = 
|float = right
|clear = both}}
* {{egina}} [[Topic:Y8kru563c5sxcvgu|Zinema klasikoko aktore eta zuzendarientzako taulak Wikipedian]] 			
* {{egina}}  '''Eguraldia. Datu meteorologikoak''' [https://wikimedia.eus/2023/07/datu-meteorologikoak-wikipedian-eta-wikidatan/  Datu meteorologikoak Wikipedian eta Wikidatan] Paula Ontalvilla, Xabier Irastorza, Galder Gonzalez, Ana Zelaia eta Kepa Sarasola. IEB2024. Informatikari Euskaldunen XIII. Bilkura [https://www.unibertsitatea.net/apunteak/ingeniaritza-eta-teknologia-1/informatika/datu-meteorologikoak-wikipedian-wikidatan Aurkezpenaren dokumentua] [https://www.youtube.com/watch?v=2NHanThD4ZM&list=PLu1XiDfqOVIwAH-VjMiM7F_X6eFgOFqw1&index=6 Bideoa 1:11:10 minutuan]
* {{egina}} '''Euskal musikako hainbat albumen datuak Wikidatara igotzea ''' [https://wikimedia.eus/2024/02/euskal-musika-taldeak-eta-albumak-wikidatan/?_thumbnail_id=1199 Euskal musika-taldeak eta albumak Wikidatan] Lorea Loinaz, Ane Paniagua, Koldo Etxaniz, Galder Gonzalez, Ana Zelaia eta Kepa Sarasola (ikus Ane Paniaguari egindako elkarrizketa: [https://aldizkaria.elhuyar.eus/ekinean/aukera-izan-dut-nire-eremutik-atera-eta-gauza-berr/ Aukera izan dut nire eremutik atera eta gauza berriak ikasteko]).
* {{egina}} '''Six degrees of wikipedia / wikipediako sei graduak'''
* {{egina}} [https://docs.google.com/document/d/1ISxRmZ25yv76su-TtK4TErAEEVnYH6UPjHKnBrcymqs/edit?usp=sharing Informatika ikasten. Wikipedia eta Wikidata laborategi gisa hartuta] IEB2022. Informatikari Euskaldunen XII. Bilkura.
* {{egina}} (Uxer Ugarte) [https://w.wiki/3GkX Euskal Herriko mendien mapa interaktiboa] (query.wikidata.org). [[Euskal_Herriko_mendiak]] artikuluan erabiltzen da. [[Fitxategi:EuskalHerrikoMendienMapa2.png|thumb|260x260px|[https://w.wiki/3GkX Euskal Herriko mendien mapa interaktiboa] (query.wikidata.org)]]
* {{egina}} "Euskararen erabilera etxean" moduko datuak, wikidatan jarri dira.
* {{egina}} [https://www.euskadi.eus/eusadierazle/PXWeb/pxweb/eu/euskera/-/px123_e.px Herrietako euskaldunen kopurua EASetik] Wikidatan jasotzea  ).
* {{egina}} [https://www.ehu.eus/eu/web/informatika-fakultatea/difusioa/-/asset_publisher/e3MZdUE72he9/content/bibliako-bertset-bakoitza-automatikoki-markatu?_com_liferay_asset_publisher_web_portlet_AssetPublisherPortlet_INSTANCE_e3MZdUE72he9_assetEntryId=30433814&_com_liferay_asset_publisher_web_portlet_AssetPublisherPortlet_INSTANCE_e3MZdUE72he9_redirect=https%3A%2F%2Fwww.ehu.eus%2Feu%2Fweb%2Finformatika-fakultatea%2Fdifusioa%3Fp_p_id%3Dcom_liferay_asset_publisher_web_portlet_AssetPublisherPortlet_INSTANCE_e3MZdUE72he9%26p_p_lifecycle%3D0%26p_p_state%3Dnormal%26p_p_mode%3Dview%26_com_liferay_asset_publisher_web_portlet_AssetPublisherPortlet_INSTANCE_e3MZdUE72he9_cur%3D0%26p_r_p_resetCur%3Dfalse%26_com_liferay_asset_publisher_web_portlet_AssetPublisherPortlet_INSTANCE_e3MZdUE72he9_assetEntryId%3D30433814 Josu Loidi ikasleak, python programaren bidez, Bibliaren bertset guztiak markatu ditu Euskal Wikipedian]
* {{egina}} UEUko UZTARO aldizkariko artikuluak eta egileak sartu dira Wikidatan semiautomatikoki.  [http://ixa2.si.ehu.eus/clariah-eus/node/28 Cooperation between INGUMA and Wikidata databases. Cooperation between INGUMA and Wikidata databases (CLARIAH-EUS, 2021-11-26)]
* {{egina}} Tolosaldeako 14 pertsonaia garrantzitsuak Wikidatan sartzea.
* {{egina}} [https://wikimedia.eus/2020/06/mineral-guztiak-euskaraz-edo-automatizazioaren-mugara-nola-iritsi/ Mineral guztiak euskaraz (5000) edo automatizazioaren mugara nola iritsi]
* '''[[Wikiproiektu:Euskarazko albisteetako Izen Entitateak]]''' indarrean jarri </br> Joseba Fernandez de Landare eta Rodrigo Agerriren programa Wikipedia barruan txertatzea. 
**Kodea fintzen eta esportagarri egiten ibili dira, dependentziak eta erabilpena ondo dokumentatuz. 
**[https://github.com/joseba-fdl/Basque_wikipedia_enrich Sistema Github gordailu batean] publiko jarri dute, edonork martxan jartzeko. Hortxe esteka: https://github.com/joseba-fdl/Basque_wikipedia_enrich

== Informatikari buruzko artikuluen hobekuntza ==
Informatikari buruzko artikuluak hobetzeko bidean, honako lau lista hauek kontuan hartzen ditugu hutsuneak non dauden detektatu ahal izateko:
* [[Wikiproiektu:Informatika/Informatikako Artikuluak Hezkuntza proiektua (IKT)|Informatikako Artikuluak Hezkuntza proiektuan (IKT)]]
* [[Wikiproiektu:Informatika/Emakume informatikariak|Emakume informatikariak]]
* [[Wikiproiektu:Informatika/Informatikako artikuluak irakasgaika|Informatikako artikuluak irakasgaika]]
* [[Wikiproiektu:Informatika/Informatikako artikuluak Wikipedia guztiek izan beharreko 10.000 artikuluen zerrendan|Informatikako artikuluak Wikipedia guztiek izan beharreko 10.000 artikuluen zerrendan]]
* [[Wikipedia:Eskatutako artikuluak|Euskal Wikipedian eskatutako artikuluak]] (ikus Informatikaren atala)

* [https://pageviews.wmcloud.org/massviews/?platform=all-access&agent=user&source=pagepile&range=latest-20&sort=views&direction=1&view=list&target=61361 Behar handieneko hutsuneak].  Ingelesezko "Computing" kategoriatik tiraka... frantses, espainiera eta katalanezko wikipedietan bai, baina euskarazkoan ez dauden artikuluak, duten kontsulta-kopuruaren arabera ordenatuta. 2 mailatako azpikategoriak aztertuta.  Ikus azalpen orokor hau: ''Zer  falta  da  nire  jakintza  eremuan?''<ref>{{Erreferentzia|izena=Iñaki Lopez de|abizena=Luzuriaga|izenburua=Zer falta da nire jakintza eremuan? Erantzunen bila Petscan eta Massviews tresnekin – Euskal Wikilarien Kultur Elkartea|hizkuntza=eu|data=2017-11-23|url=https://wikimedia.eus/2017/11/zer-falta-da-nire-jakintza-eremuan-erantzunen-bila-petscan-eta-massviews-tresnekin/|sartze-data=2024-10-08}}</ref>

==EHU-Wikipedia Informatika Fakultatean==
Donostiako Informatika Fakultatean EHU-Wikipedia proiektuan lanean ari dira 2016az geroztik<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Unibertsitatean ditugun “wiki-aukerak”|hizkuntza=eu-ES|url=https://www.ehu.eus/es/web/guest/-/unibertsitatean-ditugun-wiki-aukerak?utm_source=newsletter&utm_campaign=Campusa-newsletter-201&utm_medium=web&utm_content=Cathedra_es|aldizkaria=Campusa UPV/EHU|sartze-data=2022-09-23}}</ref>. Ordutik hona ikasle eta irakasleen artean 100 artikulu baino gehiago landu dituzte.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Wikipedia - Informatika Fakultatea - UPV/EHU|hizkuntza=eu-ES|url=https://www.ehu.eus/eu/web/informatika-fakultatea/wikipedia|aldizkaria=Informatika Fakultatea|sartze-data=2020-04-04}}</ref>

==Zer falta zaigu oraindik? Hutsuneak bilatzeko tresnak==
Tresna aurreratu hauek erabil genitzake oraindik falta diren artikulu gehiago detektatzeko: 
* [https://whattodo.toolforge.org/?lang=eu&topic=Computer+Security&importance=Top What to do?].  Gai baten inguruan zer falta zaigun aurkitzeko tresna. Ingelesezko wikiproiektuetan dago oinarritua, eta bertan ezarritako garrantziaren arabera aurki ditzakegu falta diren artikuluak zein laburregi direnak. Hor, adibidez, segurtasun informatikoari buruz falta dena bilatzen da. 
* [https://tools.wmflabs.org/massviews/?platform=all-access&agent=user&source=pagepile&target=11898&range=latest-20&sort=views&direction=1&view=list Behar handieneko hutsuneak].  Ingelesezko "Computing" kategoriatik tiraka... frantses, espainiera eta katalanezko wikipedietan bai, baina euskarazkoan ez dauden artikuluak, duten kontsulta-kopuruaren arabera ordenatuta. 2 mailatako azpikategoriak aztertuta.  Ikus azalpen orokor hau: ''Zer  falta  da  nire  jakintza  eremuan?'' <ref>{{erreferentzia|url=http://wikimedia.eus/2017/11/zer-falta-da-nire-jakintza-eremuan-erantzunen-bila-petscan-eta-massviews-tresnekin/|izenburua=Zer falta da nire jakintza eremuan? Erantzunen bila Petscan eta Massviews tresnekin|sartze-data=2017-11-27|egunkaria=EWKE bloga|aldizkaria=|abizena=Gonzalez|izena=Galder|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref> Edo ingelesezko aurkezpen honetan: Wikimedia+Education Conference 2019 [[c:File:NewPossiblearticleswithPetscan.pdf|Slides: Looking for possible new articles: how to use Petscan?]]<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Wikimedia+Education Conference 2019/Programme - Meta|url=https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia+Education_Conference_2019/Programme|aldizkaria=meta.wikimedia.org|sartze-data=2019-06-12}}</ref>
* [[Wikipedia:Eskatutako artikuluak|Euskal Wikipedian eskatutako artikuluak]] (kus Informatikaren atala)
* Wiki-esteka gorriak. Euskal Wikipedian falta diren artikuluak zerrendatzeko tresnak:
** [http://tools.wmflabs.org/mssingtopics/? Missing topics] Ikusi adibidea: [https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Lankide:Ksarasola/Proba_orria Definitu gabeko artikuluak Informatika kategorian]n
* Zer falta da Informatikako taula orokor hauetan? ... zuk egin edo proposatu.
** [[Lankide:Ksarasola/proba/programazio_lengoaiak|Programazio lengoaiak]]
** [[Lankide:Ksarasola/proba/Informatikariak|Informatikariak]]
** [[Lankide:Ksarasola/proba/produktu_informatikoak|Software libreko produktu informatikoak]]
* Testu batean Wikipedia-hutsuneak detektatzeko tresna erabilgarri bat: http://wikifier.org/: Testu batean wikipedia-estekak automatiko jartzen ditu, baita begiratu ere ea esteka horiek nola diren beste hizkuntza bateko wikipedian (testua ingelesez bazegoen, euskaraz adibidez).
* [//tools.wmflabs.org/missingtopics/ The MissingTopics tool]

== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda|30em}}

[[Kategoria:Wikiproiektuak]]
[[Kategoria:Informatika]]