Прагляд зыходнага тэксту старонкі Microsoft Windows

{{састарэла}}
{{Картка АС}}
'''Microsoft Windows''' (''Майкрасофт Віндаўз''<ref name="Слоўнік">{{крыніцы/Слоўнік новых запазычаных слоў беларускай мовы|}}</ref>) — сямейства [[Прапрыетарнае праграмнае забеспячэнне|прапрыетарных]] [[аперацыйная сістэма|аперацыйных сістэм]] карпарацыі «[[Microsoft|Майкрасофт]]», якія базуюцца на аснове [[Графічны інтэрфейс карыстальніка|графічнага інтэрфейсу карыстальніка]]. З’яўленне іх з’явілася вырашальным крокам у шырокім прасоўванні і развіцці перспектыўных спосабаў узаемадзеяння сістэм [[Інтэрфейс карыстальніка|чалавек-машына]] і [[Інтэрфейс|машына-машына]], стварэнні дружалюбнага асяроддзя для ўзаемадзеяння як [[карыстальнік]]а з [[Камп’ютарная праграма|камп’ютарнымі праграмамі]], так і апаратных сродкаў усярэдзіне [[Камп’ютар|вылічальнага комплексу]].

Станам на 2023 год пад кіраваннем аперацыйных сістэм сямейства Windows працуе каля 70 % [[Настольны камп’ютар|настольных камп’ютараў]].<ref name="pc">{{Cite web |title=Desktop Operating System Market Share Worldwide |url=https://gs.statcounter.com/os-market-share/desktop/worldwide/#monthly-202208-202306 |access-date=2023-07-16 |website=StatCounter Global Stats |language=en |archive-date=January 27, 2020 |archive-url=https://archive.today/20200127171354/https://gs.statcounter.com/os-market-share/desktop/worldwide/#monthly-202208-202306 |url-status=live }}</ref> Аднак пры падліку разам з мабільнымі аперацыйнымі сістэмамі на такіх прыладах, як [[смартфон]]ы і [[Планшэтны камп’ютар|планшэтныя камп’ютары]], доля Windows значна падае — па некаторых ацэнках да 14 %.<ref>{{Cite web |last=Keizer |first=Gregg |date=July 14, 2014 |title=Microsoft gets real, admits its device share is just 14% |url=https://www.computerworld.com/article/2490008/microsoft-gets-real--admits-its-device-share-is-just-14-.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160821210826/http://www.computerworld.com/article/2490008/microsoft-windows/microsoft-gets-real--admits-its-device-share-is-just-14-.html |archive-date=August 21, 2016 |website=[[Computerworld]] |publisher=[[IDG]] |quote=(Microsoft's chief operating officer) Turner's 14% came from a new forecast released last week by Gartner, which estimated Windows' share of the shipped device market last year was 14%, and would decrease slightly to 13.7% in 2014. Android will dominate, Gartner said, with a 48% share this year}}</ref>

Аперацыйныя сістэмы Windows працуюць на платформах [[x86]], [[x86-64]], [[IA-64]], [[ARM (архітэктура)|ARM]]. Існавалі таксама версіі для [[DEC Alpha]], [[MIPS (архітэктура)|MIPS]], [[PowerPC]] і [[SPARC]]<ref>http://ftp.lanet.lv/ftp/sun-info/sunflash/1993/Jul/55.11-Sun-Intergraph:-SPARC-and-Windows-NT</ref>.

== Гісторыя выпускаў версій Microsoft Windows ==
<timeLine>
ImageSize = width:1024 height:78
PlotArea = width:924 height:51 left:100 bottom:26
AlignBars = justify

Colors =
  id:16BitLine value:orange
  id:9xLine    value:yellow

Period = from:1984.5 till:2015
TimeAxis = orientation:horizontal
ScaleMajor = unit:year increment:2 start:1985
ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1985

PlotData =
  align:left textcolor:black fontsize:10 mark:(line,black) width:25 shift:(3,1)

  bar:16-біт color:16BitLine
  from:1985.83 till:end
  at:1985.83  text:Windows~1.0
  at:1987.80  text:Windows~2.0
  at:1990.33  text:Windows~3.0
  at:1992     text:Windows~3.1

  bar:9x-лінія color:9xLine
  from:1995.6 till:end
  at:1995.6     text:Windows 95
  at:1998.5     text:Windows 98
  at:2000.73  text:Windows ME
</timeline>

<timeLine>
ImageSize = width:1024 height:103
PlotArea = width:924 height:77 left:100 bottom:26
AlignBars = justify

Colors =
  id:NTLine     value:yellowgreen
  id:ServerLine value:skyblue
  id:CELine     value:magenta

Period = from:1992.5 till:2015
TimeAxis = orientation:horizontal
ScaleMajor = unit:year increment:2 start:1993
ScaleMinor = unit:year increment:1 start:1993

PlotData =
  align:left textcolor:black fontsize:10 mark:(line,black) width:25 shift:(3,1)

  bar:NT-лінія color:NTLine
  from:1993.55 till:end
  at:1993.55 text:NT~3.1
  at:1994.67 text:NT~3.5
  at:1995.33 text:NT~3.51
  at:1996.55 text:Windows NT 4.0~Workstation 
  at:2000.17 text:Windows~2000
  at:2001.77 text:Windows~XP
  at:2006.88 text:Windows~Vista
  at:2009.88 text:Windows~7

  bar:WinServer-лінія color:ServerLine
  from:1993.55 till:end
  at:1993.55 text:NT~3.1
  at:1994.67 text:NT~3.5
  at:1995.33 text:NT~3.51
  at:1996.55 text:Windows NT 4.0 Server
  at:2000.17 text:Windows 2000 Server
  at:2003.3 text:Windows~Server 2003
  at:2008.18  text:Windows~Server 2008
  at:2010.2 text:Windows~Server 2008 R2

  bar:CE-лінія color:CELine
  from:1996.83  till:end
  at:1996.83 text:CE~1.0
  at:1997.67 text:Windows~CE 2.0
  at:2000.25 text:Windows~CE 3.0
  at:2002.17 text:Windows~CE 4.0
  at:2003.67 text:Windows~Mobile 2003
  at:2005.75 text:Mobile~5.0
  at:2007.24 text:Windows~Mobile 6
  at:2009.6  text:Windows~Mobile 6.5
</timeline>

{| class="wikitable" style="font-size: 90%; text-align: left; "
|-
! abbr="release" | Дата выйсця
! abbr="name" | Назва
! abbr="version" | Апошняя версія
! Дата спынення падтрымкі<ref>Словам «retail» пазначаецца дата заканчэння продажаў канчатковаму карыстальніку; абрэвіятурай «SBL» пазначана дата заканчэння выдачы System Builder ліцэнзіі; «ext» — канец тэрміна падаўжэння падтрымкі.</ref>
! Апошняя сумяшчальная версія [[Internet Explorer]]
|-
| [[20 лістапада]] [[1985]]
| [[Windows 1.0]]
| 1.04 (красавік [[1987]])
| [[31 снежня]] [[2001]]
|-
| [[1 лістапада]] [[1987]]
| [[Windows 2.0]]
| 2.11 ([[13 сакавіка]] [[1989]])
| [[31 снежня]] [[2001]]
|-
| [[22 мая]] [[1990]]
| [[Windows 3.0]]
| 3.00a ([[31 кастрычніка]] [[1990]])
| [[31 снежня]] [[2001]]
|-
| [[18 сакавіка]] [[1992]]
| [[Windows 3.1]]
| 3.1
| [[31 снежня]] [[2001]]<ref>http://support.microsoft.com/lifecycle/?p1=3078</ref>
| 5.0
|-
| кастрычнік [[1992]]
| [[Windows 3.1|Windows For Workgroups 3.1]]
| 3.11 ([[31 снежня]] [[1993]])
| [[31 снежня]] [[2001]]<ref>http://support.microsoft.com/lifecycle/?p1=3127</ref>
| 5.0
|-
| [[27 ліпеня]] [[1993]]
| [[Windows NT 3.1]]
| 3.10.528 SP3 ([[10 лістапада]] [[1994]])
| [[31 снежня]] [[2000]]
| 5.0
|-
|-
| [[21 верасня]] [[1994]]
| [[Windows NT 3.5]]
| 3.50.807 SP3 ([[21 чэрвеня]] [[1995]])
| [[31 снежня]] [[2000]]
| ?
|-
| [[30 мая]] [[1995]]
| [[Windows NT 3.51]]
| 3.51.1057 SP5 ([[19 верасня]] [[1996]])
| [[31 снежня]] [[2001]]
| ?
|-
| [[24 жніўня]] [[1995]]
| [[Windows 95]]
| 4.00.950C (4.03.1214) ([[26 лістапада]] [[1997]])
| [[31 снежня]] [[2000]] (retail); [[31 снежня]] [[2001]] ([[System Builder License|SBL]])
| 5.5
|-
| [[29 ліпеня]] [[1996]]
| [[Windows NT 4.0]]
| 4.00.1381 / SP6a SRP ([[26 ліпеня]] [[2001]])
| [[20 чэрвеня]] [[2002]] (retail); [[30 чэрвеня]] [[2003]] (SBL); [[31 снежня]] [[2004]] (ext)
| 6.0
|-
| [[25 чэрвеня]] [[1998]]
| [[Windows 98]]
| 4.10.1998 ([[25 чэрвеня]] [[1998]])
| [[30 чэрвеня]] [[2002]] (retail); [[30 лістапада]] [[2003]] (SBL); [[11 ліпеня]] [[2006]] (ext)
| 6.0
|-
| [[5 мая]] [[1999]]
| [[Windows 98|Windows 98 SE]]
| 4.10.2222A ([[5 мая]] [[1999]])
| [[30 чэрвеня]] [[2002]] (retail); [[31 сакавіка]] [[2004]] (SBL); [[11 ліпеня]] [[2006]] (ext)
| 6.0
|-
| [[17 лютага]] [[2000]]
| [[Windows 2000]]
| 5.0.2195 / 5.0 SP4 Rollup 1 v2 ([[13 верасня]] [[2005]])
| [[31 сакавіка]] [[2004]] (retail); [[31 сакавіка]] [[2005]] (SBL); [[13 ліпеня]] [[2010]] (ext)
| 6.0
|-
| [[14 верасня]] [[2000]]
| [[Windows Me]]
| 4.90.3000 ([[14 верасня]] [[2000]])
| [[31 снежня]] [[2004]] (retail); [[30 чэрвеня]] [[2004]] (SBL); [[11 ліпеня]] [[2006]] (ext)
| 6.0
|-
| [[25 кастрычніка]] [[2001]] (RTM); [[31 снежня]] [[2001]] (продажы)
| [[Windows XP]]
| 5.1.2600.5512 SP3 ([[20 мая]] [[2009]])
| [[30 верасня]] [[2004]] ([[RTM]]); [[10 кастрычніка]] [[2006]] (SP1/SP1a); [[30 чэрвеня]] [[2008]] (retail); [[31 студзеня]] [[2009]] (SBL); [[14 красавіка]] [[2009]] (SP3); [[8 красавіка]] [[2012]] (ext)
| 8<ref name="ie8requirements">[http://www.microsoft.com/windows/internet-explorer/support/system-requirements.aspx IE8: System requirements]</ref>
|-
| [[28 сакавіка]] [[2003]]
| [[Windows XP 64-bit Edition]]
| 5.2.3790
| [[25 ліпеня]] [[2006]]
| 8<ref name="ie8requirements" />
|-
| [[24 красавіка]] [[2003]]
| [[Windows Server 2003]]
| 5.2.3790.3959 SP2 ([[13 сакавіка]] [[2007]])
| [[13 ліпеня]] [[2010]]
| 8<ref name="ie8requirements" />
|-
| [[25 красавіка]] [[2005]]
| [[Windows XP Professional x64 Edition]]
| 5.2.3790.3959 SP2 [[13 сакавіка]] [[2007]]
| [[30 чэрвеня]] [[2008]] (retail); [[31 студзеня]] [[2009]] (SBL)
| 8<ref name="ie8requirements" />
|-
| [[8 ліпеня]] [[2006]]
| [[Windows Fundamentals for Legacy PCs]]
| 5.1.2600 RTM ([[8 ліпеня]] [[2006]])
| [[8 ліпеня]] [[2008]](retail), [[12 ліпеня]] [[2010]](Service Pack)
| 8<ref name="ie8requirements" />
|-
| [[8 лістапада]] [[2006]] (RTM); [[30 студзеня]] [[2007]] (продажы)
| [[Windows Vista]]
| 6.0.6001 / SP2 Build 6002 ([[25 мая]] [[2009]])
| [[10 красавіка]] [[2012]](retail), [[13 красавіка]] [[2012]](SP2), [[2015]](ext)
| 8<ref name="ie8requirements" />
|-
| [[16 ліпеня]] [[2007]]
| [[Windows Home Server]]
| 5.2.1500 ([[16 ліпеня]] [[2007]])
| [[8 студзеня]] [[2013]] (retail)
|-
| [[27 лютага]] [[2008]]
| [[Windows Server 2008]]
| 6.0.6002 / SP2 build 6002 ([[25 мая]] [[2009]])
| [[9 ліпеня]] [[2015]] (retail); [[10 ліпеня]] [[2018]] (ext); [[12 ліпеня]] [[2011]] (SP2)
| 8<ref name="ie8requirements" />
|-
| [[13 ліпеня]] [[2009]] (RTM); [[22 кастрычніка]] [[2009]] (продажы)
| [[Windows 7]]
| 6.1.7600 ([[22 кастрычніка]] [[2009]])
| [[13 студзеня]] [[2015]](retail), [[14 студзеня]] [[2020]](ext)
| 8<ref name="ie8requirements" />
|-
| [[13 ліпеня]] [[2009]] (RTM); [[22 кастрычніка]] [[2009]] (продажы)
| [[Windows Server 2008 R2]] (раней вядомая як Windows Server 7)
| 6.1.7600 ([[22 кастрычніка]] [[2009]])
| [[9 ліпеня]] [[2015]](retail), [[10 ліпеня]] [[2018]](ext)
| 9
|-
| [[26 кастрычніка]] [[2012]]
| [[Windows 8]]
| build 9200
| [[2017]]
| 10
|-
| [[17 кастрычніка]] [[2013]]
| [[Windows 8.1]]
| 8.1 (Update 2)
| [[2019]]
| 11
|-
| [[29 ліпеня]] [[2015]]
| [[Windows 10]]
| build 10240
| [[29 ліпеня]] [[2025]]
| З’явіўся новы [[Microsoft Edge]]
|-
|5 кастрычніка 2021
|[[Windows 11]]
|24H2 (10.0.26100.2033)
|
|
|}

== Версіі Microsoft Windows ==
{| class="wikitable sortable" align="right" style="font-size: 85%; text-align: center;"
|+ Распаўсюджанасць розных MS Windows
|-
| '''Крыніца'''
!Hitslink<ref>{{cite web | url = http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=10&qpmr=15&qpdt=1&qpct=3&qpcal=1&qptimeframe=M&qpsp=120 | title = Net Applications OS versions market share | date = 2009-02}}</ref>
!Awio<ref>{{cite web | url = http://w3counter.com/globalstats.php?date=2009-01-31 | publisher = W3Counter | title = глабальная вэб-статыстыка | date = 2009-01}}</ref>
![http://monster.gostats.ru/os.xml?id=4267&date=20090509 GoStats] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160304104125/http://monster.gostats.ru/os.xml?id=4267&date=20090509 |date=4 сакавіка 2016 }}
![http://marketshare.hitslink.com/operating-system-market-share.aspx?qprid=10&qpmr=24&qpdt=1&qpct=3&qptimeframe=M&qpsp=130&qpnp=1 NetApplications]{{Недаступная спасылка}}
![http://marketshare.hitslink.com/operating-system-market-share.aspx?qprid=10&qpmr=24&qpdt=1&qpct=3&qptimeframe=M&qpsp=132 NetApplications] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110905134957/http://marketshare.hitslink.com/operating-system-market-share.aspx?qprid=10&qpmr=24&qpdt=1&qpct=3&qptimeframe=M&qpsp=132 |date=5 верасня 2011 }}
|-
| '''Дата'''
| ''студзень 2009''
| ''студзень 2009''
| ''красавік 2009''
| ''лістапад 2009''
| ''студзень 2010''
|-
!Усе версіі
| 88,26 %<ref name="marketshare">[http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=8 «Operating System Market Share»]. Hitslink.</ref>
| -
| 94,58 %
| 92,52 %
| 91,70 %
|-
![[Windows XP]]
| 63,76 %
| 71,73 %
| 72 %
| 69,05 %
| 66,15 %
|-
![[Windows Vista]]
| 22,48 %
| 13,72 %
| 21,42 %
| 18,55 %
| 17,47 %
|-
![[Windows 2000]]
| 0,69 %
| 2,08 %
| 0,52 %
| 1,15 %
| 00,57 %
|-
![[Windows 7]]
| 0,10 %
| -
| 0,26 %
| 4,00 %
| 7,57 %
|-
![[Windows 2003]]
| -
| 0,69 %
| 0,39 %
| -
| -
|-
![[Windows 98]]
| 0,23 %
| 0,54 %
| -
| 0,09 %
| 0,08 %
|-
![[Windows ME]]
| 0,14 %
| 0,22 %
| -
| 0,04 %
| 0,05 %
|-
![[Windows NT]]
| 0,09 %
| -
| -
| 0,09 %
| 0,11 %
|-
![[Windows CE]]
| 0,05 %
| -
| -
| 0,04 %
| 0,06 %
|-
![[Windows 95]]
| 0,01 %<ref>{{cite web | url = http://marketshare.hitslink.com/report.aspx?qprid=11&qpcustom=Windows+95 | title = Net Applications Trend for 'Windows 95' | date = 2008-12}}</ref>
| -
| -
| -
| -
|}

Звычайна ўсе версіі Windows дзеляць на некалькі «груп».

=== Графічныя інтэрфейсы і пашырэнні для [[DOS]] ===
Гэтыя версіі Windows не былі паўнавартаснымі аперацыйнымі сістэмамі, а з’яўляліся [[надбудова]]мі да аперацыйнай сістэмы [[MS-DOS]] і з’яўляліся ў сутнасці шматфункцыянальным пашырэннем, дадаючы падтрымку новых рэжымаў працы працэсара, падтрымку шматзадачнасці, забяспечваючы стандартызацыю [[інтэрфейс]]аў апаратнага забеспячэння і аднастайнасць для [[карыстальніцкі інтэрфейс|карыстальніцкіх інтэрфейсаў]] праграм. Падавалі ўбудаваныя сродкі ([[GDI]]) для стварэння [[Графічны інтэрфейс карыстача|графічнага інтэрфейсу карыстача]]. Яны працавалі з працэсарамі пачынальна з Intel [[8086]].
# [[Microsoft Windows 1.0|Windows 1.0]] ([[1985]])
# [[Microsoft Windows 2.0|Windows 2.0]] ([[1987]])
# [[Microsoft Windows 2.1|Windows 2.1 (Windows 386)]] ([[1987]]) — у сістэме з’явілася магчымасць запуску DOS-праграм у графічных вокнах, прычым кожнай праграме даваліся поўныя 640 Кб памяці. Поўная падтрымка працэсара [[80286]]. З’явілася падтрымка працэсараў [[80386]].
# [[Microsoft Windows 3.x|Windows 3.0]] ([[1990]]) — палепшана падтрымка працэсараў [[80386]] і абароненага рэжыму.
# [[Microsoft Windows 3.x|Windows 3.1]] ([[1992]]) — сур’ёзна перапрацаваная Windows 3.0; ухілены UAE (Unrecoverable Application Errors — фатальныя памылкі прыкладных праграм), дададзены механізм [[Microsoft Object Linking and Embedding|OLE]], друк у рэжыме [[WYSIWYG]] («што бачыце, то і атрымаеце»), шрыфты [[TrueType]], зменены [[Правадыр Windows|Правадыр (дыспетчар файлаў)]], дададзены [[мультымедыя|мультымедыйныя]] функцыі.
# [[Microsoft Windows 3.x|Windows для працоўных груп]] (Windows for Workgroups) 3.1/3.11 — першая версія АС сямейства з падтрымкай лакальных сетак. У WFWG 3.11 таксама выпрабоўваліся асобныя ўдасканаленні ядра, ужытыя пазней у Windows 95.

=== Сямейства Windows 9x ===
Складаецца з [[Windows 95]], [[Windows 98]] і [[Windows Me]].

[[Windows 95]] была выпушчана ў 1995 годзе. Яе адметнымі асаблівасцямі з’яўляюцца новы карыстальніцкі інтэрфейс, падтрымка доўгіх імёнаў файлаў, аўтаматычнае вызначэнне і канфігурацыя перыферыйных прылад [[Plug and Play]], і здольнасць выконваць 32-бітныя праграмы. Windows 95 выкарыстоўвае [[Якая выцясняе шматзадачнасць|выцясняючую шматзадачнасць]] і выконвае кожную 32-бітную праграму ў сваёй адраснай прасторы.

Аперацыйныя сістэмы гэтага сямейства не з’яўляліся бяспечнымі шматкарыстальніцкімі сістэмамі як Windows NT, паколькі строгі падзел выканання праграм не быў рэалізаваны ў ядры. Праграмны інтэрфейс быў падмноствам [[Windows API|Win32 API]], але меў падтрымку [[юнікод]]а ў вельмі абмежаваным аб’ёме<ref>[http://support.microsoft.com/kb/210341 Unicode support in Windows 95 and Windows 98]</ref>. Таксама ў ім не было належнага забеспячэння бяспекі.

У складзе Windows 95 прысутнічаў MS-DOS 7.0, аднак яго роля зводзілася да забеспячэння працэсу загрузкі і выкананню 16-бітных DOS праграм.

=== Сямейства [[Microsoft Windows NT|Windows NT]] ===
[[Файл:Windows XP wordmark.svg|right|thumb|Тэкставы лагатып Windows® XP (звычайна выкарыстоўваецца разам з графічным)]]

Аперацыйныя сістэмы гэтага сямейства працавалі на працэсарах з архітэктурамі [[x86]], [[x64]], і [[Itanium]]. Раннія версіі (да 4.0 улучна) таксама падтрымлівалі некаторыя [[RISC]]-працэсары: [[DEC Alpha|Alpha]], [[MIPS, архітэктура|MIPS]], і [[PowerPC|Power PC]]. Аперацыйныя сістэмы гэтага сямейства з’яўляліся цалкам 32-бітнымі аперацыйнымі сістэмамі, і не мелі патрэбы ў [[MS-DOS]] нават для загрузкі.

Толькі ў гэтым сямействе былі прадстаўлены аперацыйныя сістэмы для сервераў. Да версіі Windows 2000 уключна яны выпускаліся пад той жа назвай, што і аналагічная версія для працоўных станцый, але з даданнем суфікса, напрыклад «Windows NT 4.0 Server» і «Windows 2000 Datacenter Server». Пачынаючы з [[Microsoft Windows Server 2003|Windows Server 2003]], серверныя аперацыйныя сістэмы называліся па-іншаму.

# [[Microsoft Windows NT 3.1|Windows NT 3.1]] ([[1993]])
# [[Microsoft Windows NT 3.5|Windows NT 3.5]] ([[1994]])
# [[Microsoft Windows NT 3.51|Windows NT 3.51]] ([[1995]])
# [[Microsoft Windows NT 4.0|Windows NT 4.0]] ([[1996]])
# [[Microsoft Windows 2000|Windows 2000]] ([[2000]]) — Windows NT 5.0
# [[Microsoft Windows XP|Windows XP]] ([[2001]]) — Windows NT 5.1
# [[Microsoft Windows XP 64-bit Edition|Windows XP 64-bit Edition]] ([[2006]]) — Windows NT 5.2
# [[Microsoft Windows Server 2003|Windows Server 2003]] ([[2003]]) — Windows NT 5.2
# [[Microsoft Windows Vista|Windows Vista]] ([[2006]]) — Windows NT 6.0
# [[Microsoft Windows Home Server|Windows Home Server]] ([[2007]]) — Windows NT 5.2
# [[Microsoft Windows Longhorn Server|Windows Server 2008]] (2008) — Windows NT 6.0
# [[Windows Small Business Server]] (2008) — Windows NT 6.0
# [[Windows 7]] — Windows NT 6.1 ([[2009]])
# [[Windows Server 2008 R2]] — Windows NT 6.1 ([[2009]])
# [[Windows 8]] ([[2012]])
# [[Windows 8.1]] ([[2013]])
# [[Windows 10]] ([[2015]])

У аснову сямейства Windows NT пакладзены падзел адраснай прасторы паміж працэсамі. Кожны працэс мае магчымасць працаваць з вылучанай яму памяццю. Аднак ён не мае мае магчымасці запісу ў памяць іншых працэсаў, драйвераў і сістэмнага кода.

Сямейства Windows NT адносіцца да шматзадачных аперацыйных сістэм. Падзел [[Цэнтральны працэсар|працэсарнага]] часу паміж працэсамі адбываецца па прынцыпе «каруселі». [[Ядро аперацыйнай сістэмы]] вылучае [[квант]] часу (у Windows 2000 ён роўны прыкладна 20 мс) кожнаму з працэсаў па чарзе пры ўмове, што ўсе працэсы маюць аднолькавы прыярытэт. Працэс можа адмовіцца ад вылучанага яму кванта часу. У гэтым выпадку сістэма перахапляе яго кіраванне і перадае кіраванне іншаму працэсу. Пры перадачы кіравання іншаму працэсу сістэма захоўвае стан усіх [[рэгістр працэсара|рэгістраў]] працэсара ў адмысловай структуры ў [[Памяць з адвольным доступам|аператыўнай памяці]]. Гэта структура завецца кантэкстам працэса. Захаванне кантэксту працэса досыць для наступнага аднаўлення яго працы.

=== Сямейства АС [[Windows Mobile]] для кішэнных камп’ютараў ===
<!--[[Файл:w ce.jpg|right|thumb|Лагатып Windows® CE]]-->

Гэта сямейства аперацыйных сістэм рэальнага часу было адмыслова распрацавана для ўбудаваных сістэм. Падтрымліваюцца працэсары [[ARM, архітэктура|ARM]], [[MIPS]], [[SuperH]] і [[x86]]. У адрозненне ад астатніх аперацыйных сістэм Windows, аперацыйныя сістэмы гэтага сямейства прадаюцца толькі ў складзе гатовых прылад, такіх як смартфоны, кішэнныя камп’ютары, [[GPS навігатар]]ы, MP3 прайгравальнікі, і іншыя.

У наш час пад тэрмінам «Windows CE» разумеюць толькі ядро аперацыйнай сістэмы. Напрыклад [[Windows Mobile]] 5.0 складаецца з ядра [[Windows CE]] 5.0, хоць у некаторых прыладах ядро Windows CE выкарыстоўваецца і без Windows Mobile.

* [[Windows CE]]
* [[Windows Mobile]]

=== Сямейства ўбудаваных АС [[Windows Embedded]] ===
[[Windows Embedded]] — гэта сямейства аперацыйных сістэм рэальнага часу, было адмыслова распрацавана для ўжывання ў розных [[Убудаваная сістэма|убудаваных сістэмах]]. Ядро сістэмы агульнае з сямействам АС [[Windows CE]] і падтрымлівае працэсары [[ARM, архітэктура|ARM]], [[MIPS]], [[SuperH]] і [[x86]].
[[Windows Embedded]] уключае дадатковыя функцыі, сярод якіх фільтр абароны ад запісу (EWF і FBWF), загрузка з [[Флэш-памяць|флэш-памяці]], [[CD-ROM]], сеткі, выкарыстанне ўласнай абалонкі сістэмы і т. п.

У адрозненне ад астатніх аперацыйных сістэм Windows, аперацыйныя сістэмы гэтага сямейства прадаюцца толькі ў складзе гатовых прылад, такіх як: [[банкамат]]ы, [[медыцынскія прыборы]], навігацыйнае абсталяванне, [[Тонкі кліент|«тонкія» кліенты]], [[VoIP]]-тэрміналы, медиапроигрыватели, лічбавыя рамкі (альбомы), [[POS-тэрмінал|касавыя тэрміналы]], [[Аплатны тэрмінал|аплатныя тэрміналы]], [[робат]]ы, [[Аркадны аўтамат|гульнявыя аўтаматы]], [[Музычны аўтамат|музычныя аўтаматы]], і іншыя.

Выпускаліся наступныя варыянты АС Windows Embedded [http://www.microsoft.com/windowsembedded/en-us/about/what.mspx]:

* Windows Embedded CE
* Windows Embedded Standard
* Windows Embedded POSReady
* Windows Embedded Enterprise
* Windows Embedded NavReady
* Windows Embedded Server

== Інтэграваныя праграмныя прадукты ==
Пакет Microsoft Windows складаецца са стандартных праграм, такіх як [[браўзер]] ([[Internet Explorer]]), паштовы кліент ([[Microsoft Outlook Express|Outlook Express]] ці [[Windows Mail]]), музычны і відэа прайгравальнік ([[Microsoft Windows Media Player|Windows Media Player]]). З дапамогай тэхналогій [[Microsoft Component Object Model|COM]] і [[Microsoft Object Linking and Embedding|OLE]] іх кампаненты могуць быць скарыстаны ў праграмах іншых вытворцаў. Гэтыя прадукты бясплатныя і могуць быць вольна запампаваны з [http://www.microsoft.com/ru-ru/default.aspx афіцыйнага сайта Microsoft], аднак для ўсталявання некаторых з іх неабходна мець ліцэнзійную версію Microsoft Windows. Запуск гэтых праграм пад іншымі аперацыйнымі сістэмамі магчымы толькі з дапамогай эмулятараў асяроддзя Windows ([[Wine]]), хоць такое іх выкарыстанне парушае карыстальніцкую дамову.

Вакол факту ўключэння такіх стандартных прадуктаў у АС Windows разгараецца шмат дыскусій і юрыдычных спрэчак, паколькі ёсць меркаванне, што гэта стварае перашкоды для распаўсюду канкуруючых прадуктаў. Часта ставяць {{хто}} пад сумнеў якасць браўзера [[Internet Explorer]], тлумачачы яго папулярнасць уваходжаннем у пакет Windows і дрэннай дасведчанасцю карыстальнікаў пра наяўнасць альтэрнатыў.

У 1997 г. кампанія [[Sun Microsystems]] падала ў суд на кампанію за выкарыстанне тэхналогій [[Java]]. У 2001 г. Microsoft выплаціла штраф і выключыла віртуальную машыну Java са складу сваіх прадуктаў.

У сакавіку 2004 г. [[Еўрапейская камісія]] аштрафавала Майкрасофт, у адказ на гэта Microsoft выпусціла для продажу ў Еўропе «[[Windows XP N]]», версію [[Windows XP]] без [[Windows Media Player]]. У снежні 2005 г. Еўрапейская камісія зноў аштрафавала Майкрасофт за тое, што кампанія адкрыла толькі зыходныя коды, дастатковыя для стварэння канкурэнта [[Windows Media Services]], але не дакументацыю.

Кампанія Майкрасофт працягвае адстойваць сваё права ўключаць яе прадукты ў пакет Windows і працягвае распрацоўваць новыя інтэграваныя прадукты.

У 2009 г. планаваўся выпуск «Windows 7 Europe» для еўрапейскага рынка, але Microsoft дасягнула дамовы з Еўрапейскай камісіяй, і выйсце было адменена. Тым не менш, рэдакцыі KN і N з’явіліся ў продажы.

Таксама, пачынаючы з Windows 7, браўзер стаў апцыянальным кампанентам, а паштовы кліент стаў распаўсюджвацца асобна — у складзе Windows Live Essentials.

== Папулярнасць ==
У наш час Microsoft Windows усталявана прыкладна на 93 % [[Персанальны камп’ютар|персанальных камп’ютараў]] і працоўных станцый.<!-- пры абнаўленні статыстыкі, дадзеныя павінны змяняцца паралельна з тэкстам у артыкуле--> Па дадзеных кампаніі Net Applications, у [[лістапад]]зе [[2009]] года доля Windows на рынку складала {{страта}}92,52 %, Mac — {{Павелічэнне}}5,27 %, [[Linux]] — {{Павелічэнне}}1,00 % іншыя — менш 1 %<ref>{{cite web|url=http://marketshare.hitslink.com/operating-system-market-share.aspx?qprid=8|title=Operating System Market Share, July 2009|publisher=[[Net Applications]]|access-date=20 лютага 2010|archive-date=25 студзеня 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100125022803/http://marketshare.hitslink.com/operating-system-market-share.aspx?qprid=8|url-status=dead}}</ref>. Таксама заўважны рост колькасці карыстальнікаў аперацыйнай сістэмы [[Linux|GNU/Linux]] (па дадзеных Net Applications — c 0,68 % у маі 2008 гады да 0,93 % у жніўні 2009, а па дадзеных w3schools<ref name="w3schools">http://www.w3schools.com/browsers/browsers_os.asp</ref> — з 3,6 % да 4,2 % за той жа перыяд), займальнай трэцяе месца ў рэйтынгах папулярнасці.

Сярод розных версій Microsoft Windows па дадзеных w3schools на лістапад 2009 найбольш папулярная [[Windows XP]]<ref name="w3schools" />

== Гл. таксама ==
* {{інш}}
* [[Спіс аперацыйных сістэм]];
* [[ReactOS]] — спроба стварэння вольнай аперацыйнай сістэмы, цалкам бінарна сумяшчальнай з Windows;
* [[Правадыр Windows]];
* [[Microsoft Windows API|Windows API]];
* [[Windows Script Host]]
* [[Шматзадачнасць]];
* [[Microsoft Solitaire]];
* [[Параўнанне Microsoft Windows і GNU/Linux]];
* [[Windows4all]] — віртуальная аперацыйная сістэма з інтэрфейсам Windows Vista усярэдзіне інтэрнэт-браўзера;
* [[Microsoft Bob]] — графічная абалонка для Windows 3.1.

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Спасылкі ==
* [https://www.microsoft.com/windows/default.aspx Home page for the Windows family of products and technologies.]
* [https://update.microsoft.com/ Microsoft Windows Update] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080516043932/http://update.microsoft.com/ |date=16 мая 2008 }}
* [https://www.microsoft.com/downloads/Browse.aspx?DisplayLang=ru&nr=20&productId=38DF6AB1-13D4-409C-966D-CBE61F040027&sortCriteria=date Цэнтр загрузкі Майкрасофт: Windows]

{{Гісторыя Windows}}
{{Аперацыйная сістэма}}

{{Бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Microsoft Windows| ]]
[[Катэгорыя:Аперацыйныя сістэмы Microsoft]]