Прагляд зыходнага тэксту старонкі Крэмэнэць

{{НП-Украіна
|беларуская назва         = Крэмэнэць
|арыгінальная назва       = Кременець
 |краіна                  = 
 |герб                    = CoA of Kremenets.png
|сцяг                     = Flag of Kremenets (banner).png
 |першае згадванне        = [[1227]]
|статус з                 = 1438
|былыя назвы              = 
 |вобласць                = Цярнопальская вобласць{{!}}Цярнопальская
 |раён                    = Крэмэнэцкі раён{{!}}Крэмэнэцкі
|від абшчыны              =
|абшчына                  =
|Пасялковы савет          =
|Глава                    =
|глава                    =
|плошча                   = 31
|вышыня цэнтра НП         =
 |насельніцтва            = 20 752
 |год перапісу            = 2021
 |шчыльнасць              = 
 |двароў                  =
|Часавы пас               =
|DST                      =
 |тэлефонны код           = +380 3546
 |паштовы індэкс          = 47003
 |аўтамабільны код        =
 |выява                   = 
|подпіс                   =
|lat_dir                 = N
 |lat_deg                = 50
 |lat_min                = 06
 |lat_sec                = 04
|lon_dir                = E
 |lon_deg               = 25
 |lon_min               = 44
 |lon_sec               = 12
 |катэгорыя ў Commons     = Kremenets
 |сайт                    = [http://www.kremenec.at.ua Афіцыйны сайт]
}}
'''Крэ́мэнэць'''<ref>{{ТКП-Украіна}}</ref> ({{lang-uk|Кременець, Крем'янець}}), або '''Крэменец''' — [[горад]] у [[Цярнопальская вобласць|Цярнопальскай вобласці]] [[Украіна|Украіны]]. Адміністрацыйны цэнтр [[Крэмэнэцкі раён|Крэмэнэцкага раёна]]. Цэнтр [[Грамады Украіны|тэрытарыяльнай грамады]]. Насельніцтва 20,7 тыс. чал. (2021). Знаходзіцца за 60 км ад [[Цярнопаль|Цярнопаля]].

== Гісторыя ==
Упершыню Крэменец згаданы пад [[1226]] годам у [[Іпацьеўскі летапіс|Іпацьеўскім летапісе]], як горад [[Галіцка-Валынскае княства|Галіцка-Валынскага княства]]. У [[1241]] і [[1254]] гг. вытрымаў аблогу татараў.

З [[1340]] года ў складзе [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]].{{sfn|ЭнцВКЛ|2005}} У канцы [[14 стагоддзе|XIV ст.]] пабудаваны Крамянецкі замак.{{sfn|ЭнцВКЛ|2005}} У [[1438]] годзе атрымаў [[Магдэбургскае права]]. У [[15 стагоддзе|XV]] — 1-я пал. [[17 стагоддзе|XVII ст.]] горад з’яўляўся значным рамесна-гандлёвым цэнтрам [[Валынь|Валыні]]. У [[1497]] і [[1500]] гг. крымскія татары зруйнавалі Крэменец. У першай палове [[16 стагоддзе|XVI ст.]] мелася 18 прыпісаных да Крамянецкага замка сёлаў і хутароў; у горадзе збудавалі касцёл.{{sfn|ЭнцВКЛ|2005}} З [[1536]] года ў валоданні [[Бона Сфорца|Боны Сфорца]]. Станам на [[1563]] год у Крэменцы было 737 будынкаў, мяшчане атрымалі дазвол на пасярэдніцкі гандаль.{{sfn|ЭнцВКЛ|2005}} З [[1565|1565/66]] года цэнтр [[Крамянецкі павет|Крамянецкага павета]] [[Валынскае ваяводства|Валынскага ваяводства]].

У [[1569]] годзе паводле ўмоў [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] перайшоў да [[Карона Польскага каралеўства|Каралеўства Польскага]].
У [[1572]] годзе ў горадзе адбываліся 2 кірмашы на [[год]], тут размяшчаўся найбольшы на Валыні склад [[соль|солі]]. Станам на [[1629]] год у Крэменцы было 1224 будынкі.{{sfn|ЭнцВКЛ|2005}} У [[1635]] годзе ў горадзе працавала 6 [[цэх]]аў, якія аб’ядноўвалі 131 рамесніка.{{sfn|ЭнцВКЛ|2005}} У [[17 стагоддзе|XVII]]—[[18 стагоддзе|XVIII]] стагоддзях Крэменец з’яўляўся найбуйнейшым на Валыні цэнтрам вытворчасці [[сукно|сукна]]. У [[1648]] годзе казакі [[Максім Крыванос|Максіма Крываноса]] захапілі Крэменец і зруйнавалі замак. У [[1701]] годзе крамянецкі староста [[Я. А. Вішнявецкі]] запрасіў у горада езуітаў, якія адкрылі тут [[Крамянецкі езуіцкі калегіум|калегіум]] (школа граматыкі пачала працаваць з [[1712]] года, паэтыкі і рыторыкі — з [[1713]] года).
[[Файл:Krzemieniec.jpg|thumb|злева|Горад і замак на малюнку [[Напалеон Орда|Н. Орды]]]]

У выніку [[першы падзел Рэчы Паспалітай|першага падзелу Рэчы Паспалітай]] апынуўся ў [[1772]] годзе ўскладзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. З [[1796]] года цэнтр павета Валынскай губерні. У [[1805]] годзе ў Крэменцы адкрылася Вышэйшая Валынская гімназія.

З [[1921]] года ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], у Валынскім ваяводстве.
З [[1939]] года ў складзе [[УССР]]. З [[22 ліпеня]] [[1941]] па {{дата|18|3|1944|1}} знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй.

== Насельніцтва ==
[[Файл:Кременець.png|thumb|250px|Краявід горада, 1-я пал. XIX ст.]]

* [[1629]] — 6,7 тыс. чал.{{sfn|ЭнцВКЛ|2005}}
* [[1860]] — 12&nbsp;617 чал. (6450 мужчын і 6167 жанчын).<ref>Krzemieniec // {{Крыніцы/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|14}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IV/776 776]</ref>
* [[1972]] — 20,3 тыс. чал.<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/99792/Кременец Кременец] // {{ВСЭ3}}</ref>
* [[1991]] — 24,5 тыс. чал.<ref>[http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc3p/167542 Кременец] // {{Крыніцы/Вялікі энцыклапедычны слоўнік}}</ref>
* [[2009]] — 23,9 тыс. чал.

== Эканоміка ==
Працуюць цукровы, тытунёва-ферментацыйны, масласыраробны заводы, мэблевая фабрыка і іншыя.

== Славутасці ==
[[Файл:Kremenec 01.jpg|thumb|250px|Выгляд цэнтру горада з гары Бона]]

Дзейнічае Крэмэнэцкі краязнаўчы музей.

* Дом сям’і [[Юльюш Славацкі|Юльюша Славацкага]] (XVIII ст.)
* Замак на гары Бона (XIII ст.)
* Жылы будынак «Блізняты» (XVII—XVIII стагоддзі)
* Касцёл (1636, цяпер царква Св. Мікалая [[УПЦ МП]]) і кляштар францысканцаў (XVII ст.)
* Касцёл Св. Ігнацыя Лаёлы і Станіслава Косткі (1731—1746, цяпер царква Праабражэння Гасподняга [[УПЦ КП]]) і калегіум езуітаў (XVIII ст.)
* Касцёл Св. Станіслава
* Манастыр Яўлення Гасподняга (1633)
* Палац Дамброўскіх (XVIII ст.)
* Царква і кляштар базыльянаў (1630)

== Галерэя ==
<center><gallery widths="150" heights="150">
Файл:Kremenets castle 5.jpg|Замак
Файл:Кременець. монастир єзуїтів.jpg|Кляштар езуітаў
Файл:Kremenec, Ukrajinský ortodoxní kostel 01.jpg|Царква Праабражэння Гасподняга (касцёл Св. Ігнацыя Лаёлы і Станіслава Косткі)
Файл:Kremenec, klášter, kostel 02.jpg|Манастыр Яўлення Гасподняга
Файл:Kremenec, Ruský ortodoxní kostel 02.jpg|Касцёл бернардзінцаў
Файл:Ukraina (112).jpg|Касцёл Св. Станіслава
Файл:Ukraina (124).jpg|Дом сям'і Ю. Славацкага
Файл:Ulica w Krzemieńcu, 2008.jpg|Гарадская вуліца
</gallery></center>

== Гарады-пабрацімы ==
* {{Сцяг Польшчы}} [[Свянтнікі-Гурны]], [[Польшча]]
* {{Сцяг Польшчы}} [[Канстанцін-Язёрна]], [[Польшча]]

== Вядомыя асобы ==
* [[Валянціна Адамовіч]] (нар. [[1930]]) — украінскі літаратар, педагог, краязнавец.
* [[Марк Кац]] ([[1914]]—[[1984]]) — польскі і амерыканскі матэматык яўрэйскага паходжання.
* [[Таццяна Віталеўна Мікаелян]] (нар. 1948) — беларускі архітэктар.
* [[Юрый Пакальчук]] ([[1941]]—[[2008]]) — украінскі пісьменнік і мовазнавец.
* [[Юльюш Славацкі]] ([[1809]]—[[1849]]) — польскі паэт і драматург.
* [[Айзек Стэрн]] ([[1920]]—[[2001]]) — амерыканскі музыкант.

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Літаратура ==
* {{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=2|старонкі=158|артыкул=Крэменец|аўтар=[[Валерый Грынявецкі|Грынявецкі В.]]}}
* Krzemieniec // {{Крыніцы/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|4}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_IV/776 776]—780

== Спасылкі ==
{{Commons|Category:Kremenets}}
* [http://www.kremenec.at.ua Афіцыйны сайт]

{{Цярнопальская вобласць}}

[[Катэгорыя:Крэмэнэць| ]]
[[Катэгорыя:Гарады Цярнопальскай вобласці]]