صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۶۲٬۵۷۵ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

ملک جلال‌الدوله کیومرث یا گیومرث یکم سی و ششمین فرمانروای دودمان پادوسپانیان بود که میان سال‌های ۸۰۸ تا ۸۵۷ هجری بر رستمدار حکومت داشت. ملک کیومرث عامل گسترش مذهب شیعه امامیه در رستمدار شد و بناهای مذهبی و کتیبه‌های زیادی احداث کرد. او قلمرو پادوسپانیان را، به خصوص در جنوب البرز، گسترش داد و روابط پر فراز و نشیبی با تیموریان، مرعشیان و کیاییان داشت. کیومرث پیش از به قدرت رسیدن، در زمان حملهٔ تیمور گورکانی به طبرستان در سال ۷۹۴ ه‍، یکی از قلعه‌های قلمرو عمویش، ملک طوس، را در دست داشت. در جنگ میان رستم میرزا تیموری و اسکندر شیخی، کیومرث به طرفداری از رستم میرزا قلعه نور را ترک کرد و به خدمت او رسید، ولی رستم میرزا او را دستگیر کرد و به عنوان هدیه نزد اسکندر شیخی فرستاد. اسکندر، که پیش‌تر با کیومرث اختلاف داشت، او را آزاد کرد و اسب و پولی به او سپرد تا هر جا می‌خواهد برود. ملک کیومرث برای شکایت از رفتار رستم میرزا نزد برادر او، شاهزاده پیرمحمد، رفت؛ ولی شاهزاده پیرمحمد هم او را در شیراز به زندان انداخت. پس از درگذشت تیمور گورکانی، اوضاع قلمرو تیموریان به هم ریخت و ملک کیومرث با استفاده از فرصت خودش را با لباس مبدل قلندرها به طبرستان رساند. او به شکل یک گدا وارد قلعه نور شد و توانست با کمک اهالی قلعه، قدرت پیشین خود را بازیابد. زمانی که ملک کیومرث در سال ۸۰۷ هجری به قلعهٔ نور بازگشت، فرمانروای پادوسپانیان (ملک طوس) به تازگی درگذشته بود و کیومرث توانست در مدت کوتاهی سراسر رستمدار را تحت کنترل خود درآورد. کیومرث پس از به قدرت رسیدن شیعه امامیه را مذهب رسمی پادوسپانیان نمود. او در دوران حکومتش روابط پر فراز و نشیبی با مرعشیان، کیاییان و والیان تیموری داشت و لشکرکشی‌های زیادی برای گسترش قلمرو خود انجام داد. کیومرث همواره از اختلافات داخلی سادات مرعشی برای تضعیف این دودمان بهره می‌برد و با حمایت از طرفین این درگیری‌ها به قدرت و تسلط خود می‌افزود.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… شطرنج در ارمنستان از ۶ سالگی در مدارس به‌صورت یک درس اجباری تدریس می‌شود؟ (در تصویر)
… مصریان باستان در آرامگاه‌ها «درب‌های کاذب» حجاری می‌کردند؛ با این باور که ارواح بتوانند از آن‌ها وارد و خارج شوند؟
… قرنیه تنها بخش بدن انسان است که فاقد رگ خونی است و اکسیژن را مستقیماً از هوا دریافت می‌کند؟
… مردم سومر الهه‌ای به نام نینکاسی برای آبجو داشتند و آبجو را با نی‌های بلند می‌نوشیدند؟
… مقداری که ابوریحان بیرونی برای شعاع کرهٔ زمین محاسبه کرده بود، تنها ۱۷٫۲ کیلومتر از برآوردهای فعلی ناسا کمتر است؟
… وب‌سایت فوربز، امید تحویلی سرکردهٔ یک خانوادهٔ جرائم سازمان‌یافته در کانادا را در فهرست ده فراری تحت تعقیب برتر جهان قرار داده است؟

بیشتر… – پیشنهاد یک مقاله

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند.

ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۱ آذر ۱۴۰۴ خورشیدی) ۱٬۰۶۲٬۵۷۵ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

شیخ حسینه

شیخ حسینه، نخست‌وزیر سابق بنگلادش (در تصویر)، به جرم جنایت علیه بشریت مجرم شناخته شد و به‌صورت غیابی توسط دادگاهی در بنگلادش به اعدام محکوم شد.
در پی بمب‌گذاری انتحاری در اسلام‌آباد پاکستان، ۱۲ تن کشته شدند.
ائتلاف بازسازی و توسعه به رهبری نخست‌وزیر محمد شیاع السودانی، در انتخابات پارلمانی عراق رتبه نخست را به‌دست آورد.
جیمز واتسون، زیست‌شناس مولکولی آمریکایی و یکی از کاشفان ساختار دی‌ان‌ای، در ۹۷ سالگی درگذشت.
تعطیلی دولت فدرال آمریکا به طولانی‌ترین تعطیلی تاریخ این کشور تبدیل شد.

یادبودها

امروز: شنبه، ۲۲ نوامبر ۲۰۲۵ میلادی برابر ۱ آذر ۱۴۰۴ هجری خورشیدی و ۱ جمادی‌الثانی ۱۴۴۷ هجری قمری (UTC)

در ایران: روز اصفهان

رویدادها

۱۹۶۳ – ترور جان اف. کندی سی و پنجمین رئیس‌جمهور آمریکا

زادروزها

۱۸۱۱ - زادروز فرانتز لیست آهنگساز آلمانی
۱۸۱۹ - زادروز جرج الیوت نویسندهٔ انگلیسی
۱۸۶۹ - زادروز آندره ژید نویسندهٔ فرانسوی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۴۷
۱۸۹۰ - زادروز شارل دو گل رئیس‌جمهور فرانسه
۱۹۶۷ - زادروز بوریس بکر تنیسور حرفه‌ای شمارهٔ یک سابق جهان اهل آلمان
۱۹۸۴ - زادروز اسکارلت جوهانسون بازیگر، مدل و خوانندهٔ آمریکایی-دانمارکی

درگذشت‌ها

۱۶۱۷ - درگذشت احمد یکم سلطان و خلیفهٔ امپراتوری عثمانی
۱۹۱۶ - درگذشت جک لندن (تصویر)، نویسندهٔ آمریکایی
۱۹۶۳ - درگذشت آلدوس هاکسلی نویسندهٔ بریتانیایی
۱۹۶۳ - درگذشت سی. اس. لوئیس نویسندهٔ ایرلندی، خالق سرگذشت نارنیا
۱۹۸۱ - درگذشت هانس آدولف کربس پزشک و زیست‌شیمیدان بریتانیایی-آلمانی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۵۳

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای نوامبر – یادبودهای بیشتر…