Hirnnervenkern
Erscheinungsbild
Hirnnervenkerne sind Gruppen von Neuronen (sog. „Kerne“ oder „Kerngebiete“, Nuclei), Axone in den Hirnnerven III bis XII verlaufen. Es sind also einerseits Ursprungskerne der motorischen Hirnnerven (vergleichbar den Motoneuronen der Vorderhörner des Rückenmarks), andererseits entsprechen sie den sensiblen Kernen der Hintersäule des Rückenmarks.
Der II. Hirnnerv (Nervus opticus) ist eigentlich kein peripherer Nerv, sondern ein Teil des Gehirns weiße Substanz, da er von Dura mater, Arachnoidea und Pia mater umgeben ist.
Die Hirnnerven mit ihren Kernen
Nerv | Kerne | Funktion | |
---|---|---|---|
I | Nervus olfactorius | - | riechen |
II | Nervus opticus | - | sehen |
III | Nervus oculomotorius | Nucleus nervi oculomotorii Nucleus oculomotorius accessorius nervi oculomotorii (Edinger-Westphal-Kern) |
Augenbewegungen |
IV | Nervus trochlearis | Nucleus nervi trochlearis | Augenbewegung |
V | Nervus trigeminus | Nucleus motorius nervi trigemini Nucleus pontinus nervi trigemini (Nucleus principalis) Nucleus mesencephalicus nervi trigemini Nucleus spinalis nervi trigemini |
sensible Gesichtsversorgung motorische Kaumuskelversorgung |
VI | Nervus abducens | Nucleus nervi abducentis | Augenbewegung |
VII | Nervus intermediofacialis (Nervus intermedius + Nervus facialis) |
Nucleus nervi facialis Nucleus salivatorius superior Nucleus solitarius |
Gesichtsbewegung Speicheldrüsen Geschmackswahrnehmung |
VIII | Nervus vestibulocochlearis | Nuclei cochleares Nuclei vestibulares |
Gleichgewichtswahrnehmung Hörwahrnehmung |
IX | Nervus glossopharyngeus | Nucleus ambiguus Nucleus salivatorius inferior Nucleus solitarius Nucleus spinalis nervi trigemini |
sensible Zungenversorgung Speicheldrüse Geschmackswahrnehmung sensomotorische Pharynxversorgung |
X | Nervus vagus | Nucleus ambiguus Nucleus dorsalis nervi vagi Nucleus solitarius Nucleus spinalis nervi trigemini |
sensomotorische Kehlkopfversorgung viszerosensible Versorgung innerer Organe viszeromotorische Versorgung innerer Organe |
XI | Nervus accessorius | Nucleus spinalis nervi accessorii | motorische Versorgung zweier Halsmuskeln |
XII | Nervus hypoglossus | Nucleus nervi hypoglossi | Zungenbewegung |
Die Hirnnervenkerne und die zugehörigen Hirnnerven
Kern | Qualität | Hirnnerv(en) | Afferenzen | Efferenzen |
---|---|---|---|---|
Nucleus nervi oculomotorii | somatomotorisch | Nervus oculomotorius | horizontale Blickzentren vertikale Blickzentren Nuclei nervi abducentis |
Lidhebermuskel äußere Augenmuskeln außer: - Musculus obliquus superior - Musculus rectus lateralis |
Nucleus nervi trochlearis | somatomotorisch | Nervus trochlearis | horizontale Blickzentren vertikale Blickzentren |
Musculus obliquus superior |
Nucleus nervi abducentis | somatomotorisch | Nervus abducens | horizontale Blickzentren | Musculus rectus lateralis |
Nucleus nervi hypoglossus | somatomotorisch | Nervus hypoglossus | kortikonukleäre Fasern vom Motorkortex | Zungenmuskulatur |
Nucleus motorius nervi trigemini | speziell-viszeromotorisch | Nervus trigeminus | kortikonukleäre Fasern vom Motorkortex | Kaumuskulatur |
Nucleus nervi facialis | speziell-viszeromotorisch | Nervus facialis | kortikonukleäre Fasern vom Motorkortex | mimische Muskulatur |
Nucleus ambiguus | speziell-viszeromotorisch | Nervus glossopharyngeus Nervus vagus |
kortikonukleäre Fasern vom Motorkortex | Pharynxmuskulatur Kehlkopfmuskulatur |
Nucleus nervus accessorii | speziell-viszeromotorisch | Nervus accessorius | kortikonukleäre Fasern vom Motorkortex | Musculus sternocleidomastoideus Musculus trapezius |
Nucleus accessorius nervi oculomotorii (Edinger-Westphal-Kern) |
allgemein-viszeromotorisch | Nervus oculomotorius | Area pretectalis Colliculi superiores |
innere, glatte Augenmuskulatur |
Nucleus salivatorius superior | allgemein-viszeromotorisch | Nervus facialis | Fasciculus longitudinalis posterior aus Hypothalamus | Tränendrüsen Schleimdrüsen Speicheldrüsen |
Nucleus salivatorius inferior | allgemein-viszeromotorisch | Nervus glossopharyngeus | Fasciculus longitudinalis posterior aus Hypothalamus | Glandula parotis |
Nucleus dorsalis nervi vagi | allgemein-viszeromotorisch | Nervus vagus | Nuclei tractus solitarii Hypothalamus |
Brusteingeweide Baucheingeweide |
Nuclei tractus solitarii | speziell-viszerosensibel (Geschmack) allgemein-viszerosensibel |
Nervus facialis Nervus glossopharyngeus Nervus vagus |
Zunge (Geschmack) Brusteingeweide Baucheingeweide |
Thalamus vegetative Hirnstammzentren |
Nucleus mesencephalicus nervi trigemini | allgemein-somatosensibel | Nervus trigeminus | propriozeptive Fasern aus dem Kauapparat (via Nervus mandibularis) |
Nucleus motorii nervi trigemini |
Nucleus principalis nervi trigemini | allgemein-somatosensibel | Nervus trigeminus | epikritisch-sensible Fasern aus der Kopfregion | Lemniscus trigemnialis zum Thalamus |
Nucleus spinalis nervi trigemini | allgemein-somatosensibel | Nervus trigeminus Nervus glossopharyngeus Nervus vagus |
protopathisch sensible Fasern aus der Kofpregion protopathisch sensible Fasern aus der Pharynxregion |
Thalamus |
Nuclei cochleares | speziell-somatosensibel | Nervus vestibulocochlearis | Cochlea | Hörbahn |
Nuclei vestibularis | speziell-somatosensibel | Nervus vestibulocochlearis | statische Organe des Innenohrs | Thalamus Kleinhirn Augenmuskelkernen Rückenmark |