Benutzer:MacCambridge/Seán Ó Néill
thumb|deas|220px|Seanphictiúr de Sheán Ó Néill
Ba thaoiseach Gaelach é Seán 'An Díomais' Ó Néill (c. 1529 - 1567), i gcúige Uladh. Thug na Sasanaigh Shane O'Neill air agus "Seán an Díomais" (an bhróid nó an mhórtais) a tugadh air go coitianta i measc na nGael. Bhí an litriú 'Seaghán' ar a ainm baiste lena linn féin, agus is léir ó fhuaim an ainm i mBéarla gur tugadh 'Séan' air in Ultaibh. Theastaigh uaidh i gcónaí a bheith i gceannas ar Thír Eoghain, talamh dúchais a chine, agus fiú ar Chúige Uladh, mar go raibh a shinsir ina ríthe, dar leis, ar an gcúige ó thús na staire. Bhí Seán in iomaíocht le daoine eile a mhaígh gurb iad féin oidhrí a athar, Conn Bacach, agus leis na Sasanaigh a raibh comharba eile roghnaithe acu.
Faltanas Teaghlaigh
Thug na Sasanaighan555555555557777777ach chun iad a chur faoina smacht féin. Rinne s Eoghain de Chonn Bacachéir a ndlí ba chóir go dtiocfadh a chéad mhac i gcomr réitigh le nósanel. Ba é Fea55555555555rba shininyyyyyyyyyyn a bhí san am, ach chuaigh Séan chun cogaidh leis chun forlámhas a ghnóthú dó féin. Nuair a fuair Feardorcha bás ch chucu a mh, chun é a chosaint agus a ullmhú le bheith ina Iarla ar bhás Choinn.
D'éirigh le Seán gach duine a bhí ina choinne a mharú nó a chur faoi chois agus toghadh mar Ó Néill é, rud a bhí mídhleathach de réir dlí na Sasanach ach dlisteanach de réir dlí na nGa00el.
Caidreamh leis na Sasanaigh
Ba ayyyyyyyyyyyyyyy an ceanyyyyyyyyyyyyygal dlúth a bhí idir chlanna Gael in Éirinn agus in Albain, agus rinne siad iarracht scoilt a chruthú eatarthu. Sheas Seáfórrrrrrrrrd le Mac Dorrrrrrrrrrrrrrrrrmhnaill Aontroma, a bhí muippppppppppppnteartha le Clann Mhic Dhomhnaill na hAlban nuair a rinuiooooooooyruine na Sasanaigh iqrqrracht iad a choruerr faoi choir aoyutoi chonaic banríon Eilís I Shasana an chumhacht a bhuuuuuuuuuuuuuuuuyí ag Ó Néill rinnuerutre sí iarracht síh leis agus é a rlaThí. Bhí an oiread[[[[[[[[[[[[[n geallúintí maidir lena shábháilteacht féin de dhíth ar Ó rNéill áfach go ndearna an arracht é a chur faoi smacht agus duine eile a chur ina áit mar Iarla.
Spruwtrueag nutwuwta Sasanagh Taoiseawttwutch Thír Chonailll, ach ghabh Ó Néill Calbhach Ó Dónaill agus rinne príosúnach de ar feaututdh trí utwutblianautuwt Rinne an [[Tiarnuwuta Suss4er5r thaile Uí Néillfeadh Seán an Díomais. Le cabhair ó Iarla Chill Dara, col ceathar le Seán, thug Eilís cuireadhet do Ó Néill teachutuwrt sutu buíon gallóglach leis mar gharda, agus ba léir do bhanríon Shasana a chumhacht. Thuig sí go bhféadfadh sé comhghuuallaíoct a bhunú ueits an Spáinn nó le naimhde Caitliceacha eile Shasana ar an Mhór-roinn, utuá chuid éileamh. Aithníottdh Seán Ó Néill mar Iarla Thír Eoghain agus mar "Ó tutréill". Bhí sé glic dar le stair na hEireann
Cogadh i gCúige Uladh
A fhad a bhí 777777777777777777nur lena iarracht nuair a s chuaigh Seán chun cogaidh 777777e Ó Dónaill arís agus le clann Mhic Dhomeannas a fhuir Eilíhtas mileata isteach sa chúige ina choi77777777nne ach ba bheg toradh a bhí ar a B'eol do Sheán go raibh iarrachtaí déanta ag S nimh, agus rinne sé a ghearán faoi ss a dhéanamh leis agus ghéill sí don chuid bauuuuuuuuuu mhó leamh. l chun cogaidh le Mac Domh go raibh toil na banríona á comhlíolbanaigh a ruaigeadh as É Ba bheag an toradh a bhí ar an gcath a throid sé i gcoinne Shomhairle Buí in aice le Cúil Raithin i 1564, ach an bhliain dar gcion ionradh ar Aontraim agus d'éirigh héanuí tar éis catha i m[[Baile an Chaistil]
Bhí Séan Ó Néill an-chumachtach ag eagla ar na Sasanaigh roiithe lena chur faoi chois, ach d'éirigh le Ó Néill [[an Phomhnaill, agus d'iarr ar Iarla Dheasmumhan cuidiú lei Sasanaigh ionradh ar Thír Chonaill áfach, agus chuir siad Calbhach ar ais i gcumhacht ansin.
==jibber jobber rip tapagus Bájls==iu; gjh aice le [[Leitir Ceanainill go ontroim. T[]p [ophug sé aúnach, Som98p9uhairle Buí, l658883557eis agus slua beag g0[alll;kj;óglach. Ach pé rud a t#' ][o harla bhris ack;kh;hrann ama;hkchj;;;;;;;;;h agus maraíodh Seán ar an 2 Meitheamh 1567. Baeadh an cloigeann de agus seol';gf;lhgfdadh go [[Baile Áthal'; Cjliatonntanas síochána ó Mhac Domhnaill chuig an [#];lhkg;rialtas 66666666666666666666666666666666666666.
Arsentacht
I súrrhhile nah gdgh ba id n bsa gan luouyéann é Seán Ó Néill. Ba chouin09y8nte go raibh sé ina fhear crua, i hodyrt den scrrhf. Chppr sé uaiop a ché999ad bheajjnyyy, injjjíon le oooooooooooSéamus Mac Domhnaill, agus chaith sé go dona lena dara chéile, deirfiúr le finto ma gra. Chéau999s sé Caljhjbhach féin nuair a bhí sé ina phríosúnach aige, agus thug bean Chalbhaigh chun leapan leis: bhí scata pástí ahhhhhhhhhhhhige léi agus phós sé ggg[1585iu[] chun báis é.
Tháinig Tiopiporlach Luineach i gcomharbacht air mar thaoiseach agus mar Iarla. Rinne a chlann mac iarracht ceannas a ghlacadh i dTír Eoghain ach níor éirigh lipiupieo.