OV-chipkaart

Vorlage:Inhoud links thumb|right|270px|De OV-chipkaart kan in bijna het gehele Nederlandse openbaar vervoer worden gebruikt.

De OV-chipkaart is een elektronisch betaalmiddel voor het openbaar vervoer per bus, tram, trein, metro en sommige veerboten binnen Nederland. De betaalkaart bevat een RFID-tag waarop reissaldo en vervoersrechten kunnen worden geladen. Door middel van "inchecken" bij het beginpunt en "uitchecken" bij het eindpunt heeft de reiziger de gehele reis een geldig vervoerbewijs.

Kinderen jonger dan 4 jaar reizen gratis en hebben geen OV-chipkaart nodig.

Invoering

Vorlage:Zie hoofdartikel In 1992 kreeg de NS subsidie van het toenmalige ministerie van Economische Zaken om elektronische kaartjes en poortjes te testen in Maarssen, Tiel en Utrecht. Dit was een succes en in 1993 werd bekendgemaakt dat aan de invoering van een chipkaart zou gaan worden gewerkt. In de stad Groningen werd tussen 2001 en 2002 geëxperimenteerd met een vergelijkbaar systeem genaamd Tripperpas.

Vanaf 2004 werd in Nederland een aantal proeven gehouden met de huidige OV-chipkaart en eind 2005 werd de kaart geïntroduceerd in de regio Rotterdam. Van 2006 tot en met 2011 is de OV-chipkaart in heel Nederland ingevoerd. Op de Friese Waddeneilanden is de OV-chipkaart (nog) niet ingevoerd. Voor de invoering van de OV-chipkaart heeft het Ministerie van Verkeer en Waterstaat tot april 2008 130 miljoen euro uitgetrokken. Dit overigens los van 500 miljoen euro die NS heeft gereserveerd voor toegangspoortjes.

Nationaal betaalsysteem

Vorlage:Zie hoofdartikel In oktober 2001 werd het samenwerkingsverband Trans Link Systems opgericht door de vervoerders Connexxion, GVB, HTM, NS en RET om het nationale OV-chipkaartsysteem in Nederland in te voeren en in stand te houden.

Het bestaande nationale tariefsysteem voor stads- en streekvervoer en het tariefsysteem van de spoorvervoerders werd vervangen door een volledig nieuwe tariefstructuur voor het hele Nederlandse openbaar vervoer. Dit in tegenstelling tot sommige landen waar nieuwe elektronische passen de bestaande tariefstructuur ongemoeid laten, zoals de vergelijkbare Londense Oyster card. De vervoerders hebben de mogelijkheid gekregen om verschillende tarieven en reisproducten te hanteren afhankelijk van bijvoorbeeld afstand, tijdstip, dag van de week en vervoerwijze en -kwaliteit (b.v. HOV). Deze kaartintegratie en tariefdifferentiatie vloeit voort uit het feit dat de decentrale overheden op basis van de Wet personenvervoer 2000 regionale tariefvrijheid hebben gekregen. Op 3 november 2011 is de strippenkaart afgeschaft en eind 2012 zal ook het papieren treinkaartje verdwijnen. De OV-chipkaart is niet het enige betaalmiddel in het openbaar vervoer geworden, vervoersmaatschappijen en vervoersautoriteiten zijn namelijk vrij om naast de OV-chipkaart andere betaalmiddelen en vervoersbewijzen aan te bieden.

Werking

Om gebruik te maken van de OV-chipkaart is een aantal zaken van belang:

• Telefonisch of via internet een persoonlijke kaart aanschaffen of bij een OV-bedrijf of servicebalie een anonieme kaart aanschaffen - zie kopje: kaartsoorten.
  • Product of saldo kopen en opladen - zie kopje: opladen. Dit kan:
  • Via een bestelling bij de webwinkel (www.ovchipkaart.nl). Het saldo of product is dan gekocht, maar staat nog niet op de kaart. De bestelling wordt klaargezet bij de OV-chipkaartafhaalautomaten en kan vervolgens opgeladen worden.
  • Bij een geschikte OV-chipkaartautomaat. Het product of saldo kan meteen na het afrekenen op de kaart worden gezet.
  • Bij de balie van een OV-bedrijf.
  • Eventueel kan automatisch opladen worden aangevraagd zodat men maar eenmalig naar een automaat of balie hoeft.
• Het reizen gaat niet meer door middel van afstempelen van een kaart of met een zichtkaart, maar door middel van elektronisch inchecken via een kaartlezer in het voertuig of op het station. Sommige stations zijn voorzien van poortjes. Een extra handeling ten opzichte van de oude vervoerbewijzen is het uitchecken aan het eind van de reis, waarmee de reis bevestigd wordt. Zie kopje: In- en uitchecken.
• Achteraf kunnen gemaakte reizen en saldo bekeken worden via een OV-chipkaartautomaat of servicebalie en in het geval van een persoonlijke chipkaart ook via internet.

Omdat de ontwerpspecificaties niet gepubliceerd zijn en de verschillende vervoersbedrijven een en ander verschillend implementeren is veel van de onderstaande informatie verkregen uit tal van bronnen en/of door ervaringen uit de praktijk van reizigers.

Kaartsoorten

De OV-chipkaart is een kaartje van plastic of karton in het standaard creditcardformaat. Er worden verschillende soorten OV-chipkaarten uitgegeven door verschillende instanties. In principe moeten deze OV-chipkaarten in geheel Nederland bruikbaar zijn, met uitzondering van wegwerpkaarten. Iedere instantie geeft chipkaarten uit met een eigen opdruk.

Persoonlijk of anoniem

	Persoonlijke chipkaart	Anonieme chipkaart
Kaart met naam, geboortedatum en pasfoto	10px|Check
Geschikt voor leeftijdskorting 34% bus, tram en metro bij leeftijd 4-11 jaar en 65+	10px|Check
Automatisch opladen (niet vanaf een buitenlands banknummer	10px|Check
Oplaadbaar met saldo (euro's)	10px|Check	10px|Check
Op te laden bij automaten en via internet	10px|Check	10px|Check
Geschikt voor persoonsgebonden abonnementen	10px|Check
Geschikt voor niet-persoonsgebonden abonnementen Bijvoorbeeld dag- of rittenkaart	10px|Check	10px|Check
Saldo en gemaakte reizen bekijken bij automaat of loket	10px|Check	10px|Check
Saldo of gemaakte reizen bekijken via internet Beheer via Mijn OV-chipkaart	10px|Check
Te blokkeren bij verlies of diefstal	10px|Check
Aangevraagde kaart wordt thuisgestuurd (aanvragen via OV-bedrijf of ov-chipkaart.nl)	10px|Check
Kaart verkrijgbaar bij OV-bedrijven/servicepunten		10px|Check
Door meerdere mensen bruikbaar, maar niet tegelijkertijd		10px|Check
Te koop met een buitenlands adres	Vanaf 1 januari 2012, mogelijk voor Duitsland, België en Luxemburg	10px|Check
Geldigheid	5 jaar	4-5 jaar
Eenmalige aanschafkosten	circa € 7,50 bij RET € 6,50 Incidenteel reizen met de OV-chipkaart is relatief duur.
Instaptarief	Laagste tarief	In trein meestal hoger

De anonieme chipkaart is door tal van beperkingen gebruiksonvriendelijk en niet geheel anoniem:

• Alleen anoniem als de kaart met contant geld wordt gekocht en opgeladen. Dat laatste kan bij oplaadpunten bijna alleen met een pinpas. Met contant geld betalen kan nog bij sommige NS verkoopautomaten (alleen 0,20 , 0,50 , 1 en 2 euromunten) en bij een NS loket met 0,50 toeslag (biljetten en/of muntgeld).

• Aanschaf alleen mogelijk bij vervoerbedrijf of servicepunt. Om te reizen dient saldo of reisproducten opgeladen te worden. Niet ieder verkooppunt heeft ook een oplaadpunt. Is de kaart gekocht bij een NS verkooppunt, dan staat het product "reizen op saldo" van de NS er al op.

• Zakelijk lastig bruikbaar door een beperkte functionaliteit voor het bekijken en uitprinten van de gemaakte reizen. Alleen bij de servicebalies kunnen de laatste tien ritten worden uitgeprint. Via internet worden geen reisgegevens van anonieme kaarten verstrekt. Wie veel met het openbaar vervoer reist hierdoor 1 op de 10 ritten naar bijvoorbeeld een NS service-balie gaan om een sluitende rittenadministratie, zoals vereist door de Nederlandse belastingdienst, te kunnen bijhouden.

• Leeftijdskorting onmogelijk. Dit kon wel anoniem met de roze strippenkaart. Met name een probleem voor incidentele reizigers en reizigers van buiten Nederland die in principe recht hebben op leeftijdskorting, maar geen persoonlijke chipkaart hebben. Op 16 maart 2011 werd dit aangekaart door GroenLinks en de VVD: zoals er een roze strippenkaart bestaat, zou er ook een roze anonieme chipkaart moeten bestaan voor ouderen. Rover voegde eraan toe dat de roze kaart dan ook voor kinderen geldig zou moeten zijn. Daarbij moet nog worden opgemerkt dat er bij de trein verschil is tussen kinderen die alleen reizen en kinderen die in gezelschap reizen (Railrunner).

Wegwerpchipkaart

De wegwerpchipkaarten worden op dit moment alleen gebruikt bij het GVB in Amsterdam en de RET in Rotterdam.

• Kaart van karton
• Staat niet op naam
• Vooraf ingestelde geldigheid d.m.v. product (b.v. rit zonder overstap, vast aantal uren of dagen geldig)
• Kan vaak gekocht worden bij de chauffeur of bij kaartautomaten.
• Duur bij een korte rit (minimaal een rittenkaart van een uur of twee uur)
• Goedkoper bij lange ritten t.o.v. reizen op saldo
• Soms gratis uitgedeeld bij calamiteiten of op vervangende routes bij werkzaamheden op het spoor

De producten die op wegwerpchipkaarten worden verkocht, kunnen overigens doorgaans ook m.b.v. een oplaadautomaat worden opgeladen op een eigen persoonlijke of anonieme chipkaart.

Overige kaarten

150px|thumb|Tijdelijke sleutelkaart om een poortje te openen De volgende kaarten worden niet door alle vervoerders uitgegeven en sommige worden alleen gebruikt tijdens de uitrolperiode:

• Sleutelkaart. Dit is geen vervoerbewijs en wordt enkel gebruikt om poortjes te openen. Als overgangsmaatregel worden dergelijke kaarten gratis verstrekt aan NS maandabonnementshouders met een stad-/streeksupplement, dat geldig is in de Rotterdamse en Amsterdamse metro. Dit zijn wegwerpkaarten die een maand lang bruikbaar zijn in de betrokken zones.
• Kaarten op naam van organisaties. De RET verkoopt kaarten aan scholen, met een minimum afname van 50 kaarten. Met deze kaarten kunnen schoolklassen gezamenlijk reizen. Ze zijn op naam van de school en hebben een functie voor automatisch opwaarderen. Iedere leerling moet met "zijn" kaart in en uitchecken. (Of de leraar houdt de kaarten zelf bij en checkt iedere kaart in en uit).
• NS heeft als proef tijdelijk een dagkaart aangeboden (net als RET, HTM en GVB permanent doen) voor € 15, de NS Dal Vrij Dagkaart. De kaart is speciaal ontwikkeld voor toeristen van buiten Nederland en groepen reizigers die zelden met de trein reizen. Wie deze proefkaart heeft aangeschaft kan t/m 24 december 2011 één dag onbeperkt reizen in de treinen van NS als tijdens de daluren wordt ingecheckt (maandag t/m vrijdag vóór 6.30 uur, tussen 9.00 – 16.00 uur en na 18.30 uur), of op één zaterdag of op één zondag. De NS Dal Vrij Dagkaart is alleen geldig in de treinen van de NS en staat op een wegwerp OV-chipkaart.
• Een ander voorbeeld is de NS-Business Card voor bedrijven die aan werknemers uitgeleend kan worden voor de zakenreizen. De NS verstrekt ook persoonlijke OV-chipkaarten aan werknemers en hun gezinnen.

Opladen

De OV-chipkaart dient in de eerste plaats "opgeladen" te worden om te kunnen reizen. De kaart kan voorzien worden van saldo of van één of meerdere reisproducten.

In de terminologie worden reizen zonder reisproduct of reizen met reisproduct niet strikt gescheiden: NS spreekt ook wel over 100 % korting. Reizen in de spits met een dalurenproduct (anders dan Altijd Voordeel) komt neer op reizen zonder reisproduct, behalve dat soms het instaptarief lager is, en er bij NS extra regels kunnen gelden.

In principe houdt het systeem rekening met op de kaart aanwezige abonnementen en gekochte kortingsrechten (gunstigste product voor dat moment) en zal alleen kilometers in rekening brengen op trajecten waar het abonnement niet geldig is (werkt niet bij de trein, houders van een trajectabonnement checken ook niet in en uit).

Reisproducten

Reisproduct	Informatie
Reizen op saldo	Reizen op saldo is een product van de NS om bij dit bedrijf op saldo te kunnen reizen, met de keuze tussen de 1e en 2e klas. De klasse kan naderhand bij de NS-kaartautomaat tijdelijk veranderd als men de rest van de dag in een andere klasse wil reizen. Na het inchecken is het wisselen van de klasse niet meer mogelijk. Een permanente klassewissel kan geregeld worden via de website van de NS.
Maand- of jaarabonnement	Alleen NS
Maandabonnement	Alleen GVB
GVB Nachtbus	Dit is een 1,5 uur netkaart
Studentenreisproduct	Het product reizen op saldo en reizen met 40% korting week of weekend van de NS wordt standaard meegeleverd en tevens een kortingsproduct van 34% voor het stads- en streekvervoer.
Dagkaarten	Verkrijgbaar voor de stadsvervoerders GVB, HTM en RET
Rittenkaarten	Verkrijgbaar voor de nachtbus GVB en meerreizen- en meerritenkaart voor Almere
N-ster weekabonnement	Met het N-ster weekabonnement is het mogelijk om te reizen met meerdere stads- en streekvervoerders in Nederland . Het papieren sterabonnement is in veel concessies vervangen door een product op de OV-chipkaart. In deze concessies zijn de papieren sterabonnementen sinds 1 december 2011 niet meer verkrijgbaar. In de andere concessies kunnen tot en met december 2012 nog steeds papieren sterabonnementen aangeschaft worden. Als het abonnement op de OV-chipkaart is gezet is in- en uitchecken verplicht. Zie ook: Sterabonnement op de OV-chipkaart.
Ster weekabonnement
Ster maandabonnement
Een rit zonder overstappen	Alleen verkrijgbaar voor regio Arnhem/Nijmegen
Reizen op rekening	Kan opgeladen worden op de NS-Business Card. De ritprijs wordt achteraf verrekend.
Reizen met huisdier of fiets	Er zijn brede toegangspoortjes voor reizigers met een fiets of een kinderwagen. Vouwfietsen mogen opgevouwen gratis mee en huisdieren mogen gratis mee als deze op schoot kunnen zitten. Bij vervoerders moet wel voor een groot huisdier of normale fiets betaald worden, daarvoor kan een reisproduct op de persoonlijke of anonieme OV-chipkaart geladen worden bij een automaat of balie van een OV-bedrijf.
Altijd Korting	Alleen voor persoonlijke OV-chipkaart. Landelijke korting op het basis- en kilometertarief in bus, tram en metro. Niet geldig in de treinen, veerboten en nachtbussen. Uitzondering zijn de treinen van Syntus indien het product voor 1 december 2011 geactiveerd is. Kosten €16,50 per maand en kan per maand worden aangeschaft. De maximale korting per leeftijdscategorie is: 4 t/m 11 jaar: 47% i.c.m. leeftijdkorting 12 t/m 18 jaar: 40% 19 t/m 64 jaar: 20% 65-plussers: 47% i.c.m. leeftijdkorting Er zijn adviesaanvragen bij de gezamenlijke ROCOV's ingediend om dit product te combineren met het NS Altijd Voordeel product. Dit ter vervanging van de aanvullende stad/streek zone abonnementen met de trajectkaarten, die allebei gaan verdwijnen.
Regionale korting	Kortingsproducten die binnen één of meer regio’s geldig zijn. Bij gebruik van een OV-chipkaart met het landelijke product Altijd Korting en ook een regionaal kortingproduct geldt alleen de korting van Altijd Korting. Korting betekent echter niet altijd goedkoper reizen t.o.v. reizen zonder korting. Bij overstappen kan het voorkomen dat bij een wisseling van reizen op saldo naar reizen op een kortingsproduct v.v. of overstappen tussen kortingsproducten van verschillende vervoerders, het basistarief opnieuw in rekening wordt gebracht. Zie kopje: basistarief. Een aantal regio’s heeft afspraken gemaakt over het herkennen en accepteren van elkaars kortingsproducten waardoor er niet opnieuw een basistarief in rekening wordt gebracht. Bij NS en op de Noordelijke Nevenlijnen zijn de kosten van het op saldo reizen met korting nooit hoger dan zonder. De houder van een OV-chipkaart met dit product reist het voordeligst door twee kaarten te gebruiken. Eén met kortingsproduct voor reizen die de kosten daadwerkelijk verlagen en een andere OV-chipkaart bij reizen waarbij het de kosten verhoogt. Het product kan niet tijdelijk uitgeschakeld worden.

Bestellen op internet

Veel reisproducten kunnen worden gekocht door in te loggen op www.ov-chipkaart.nl (mijn OV-chipkaart). Reissaldo kopen is tevens mogelijk op de genoemde website.

Een bestelling via ov-chipkaart.nl wordt na betaling bij bijna alle ophaalautomaten in Nederland klaargezet, hiervoor hoeft men niet speciaal naar een afhaalmachine van de betreffende vervoersmaatschappij. Uitzondering daarop zijn de zogenoemde Arriva TVM automaten, daar kunnen nog niet alle reisproducten opgehaald worden (alleen Arriva kortingskaart).

Bij de ophaalautomaat (ook wel AHM - afhaalmachine) is het mogelijk om:

• Bestelling ophalen uit de webwinkel
• Automatisch opladen bevestigen of wijzigen
• Saldo en producten kopen per pinpas*
• Saldo uitlezen (beperkt tot een aantal transacties)
• Er zijn (met name) in steden ook losse saldolezers (zelfde model als de kaartlezers in b.v. Connexxion bussen) die alleen het saldo en een aantal transacties kunnen uitlezen.

* = De ophaalautomaten zijn blauw of geel van kleur en zijn te vinden in de meeste bussen en in tabaks- en gemakszaken en supermarkten. Bij de blauwe automaten in de bus is het niet mogelijk om saldo en producten te kopen.

Oplaadapparaat

Bij de gele ophaalautomaten is het mogelijk om, zoals hierboven staat vermeld, reissaldo en producten te kopen. Deze apparaten zijn daardoor ook oplaadautomaten (ook wel AVM - aanvulmachine). Dit is mogelijk met een persoonlijke of anonieme OV-chipkaart.

Behalve de eerdergenoemde kleine gele bakken in sommige bussen, supermarkten en tabakszaken zijn dit ook de verkoopautomaten op de alle treinstations in Nederland (zoals NS-kaartautomaten) en de verkoopautomaten op sommige metrostations. Hier is het tevens mogelijk om het saldo en de op de kaart geregistreerde transacties te bekijken; bij die van GVB en RET kunnen die gegevens ook afgedrukt worden.

In de meeste gevallen moet per pinpas betaald worden, bij enkele NS-kaartautomaten kan ook nog met contant geld betaald worden.

Verder is het mogelijk om saldo en producten op te laden bij de balie van een openbaarvervoerbedrijf (zoals Arriva Store).

Automatisch opladen

Als de functie "automatisch opladen" aan staat wordt een laag saldo automatisch aangevuld.

Automatisch opladen kan alleen aangevraagd worden met de persoonlijke chipkaart via www.ov-chipkaart.nl. De bestelling dient vervolgens bij een oplaad-/ophaalautomaat te worden bevestigd.

Elke keer als het saldo bij het inchecken met aftrek van het geldende instaptarief onder de € 5 komt, wordt automatisch een bedrag van de gekoppelde bankrekening (automatisch incasso) naar de OV-chipkaart overgeschreven. Er is keuze uit €10, € 20 of € 50 per keer, dit is afhankelijk van het reisgedrag. Het maximale bedrag (50 euro) is vooral handig als er vaak lange afstanden met de trein worden afgelegd. Bij korte stukken met de bus zal het saldo niet snel onder de €5.- komen en is €10.- genoeg.

Het automatisch opladen vindt bijvoorbeeld plaats als in de tram wordt ingecheckt terwijl het tegoed kleiner is dan € 9 (na aftrek van het instaptarief van € 4 is het dan kleiner dan € 5), en als voor de trein (vol tarief) wordt ingecheckt terwijl het tegoed kleiner is dan € 25 (na aftrek van het instaptarief van € 20 is het dan kleiner dan € 5). Automatisch opladen kan ook plaatsvinden bij uitchecken als de kosten van de reis hoger zijn dan het instaptarief was, zodat moet worden bijbetaald.

Wanneer het saldo te laag is, kan er niet ingecheckt worden, echter wordt op dat moment automatische opladen aangesproken en het saldo aangevuld. Als de OV-chipkaart nogmaals voor de lezer wordt gehouden slaagt het inchecken wel. Dit is overigens niet mogelijk in de tram omdat die kaartlezers nog geen directe verbinding hebben met de centrale. Automatisch opladen kan ook plaatsvinden na het uitchecken als de kosten van de reis hoger blijken te zijn dan het instaptarief, zodat moet worden bijbetaald.

Automatisch opladen kan nadelig zijn doordat in sommige gevallen een bescherming tegen kostbare fouten vervalt. Een voordeel is dat het risico van een te laag saldo vervalt.

In- en uitchecken

• Inchecken: OV-chipkaart dient voor aanvang van de reis voor de juiste OV-chipkaartlezer worden gehouden. Bij het inchecken wordt het voertuignummer (indien van toepassing), de tijd en de halte- of stationsnaam geregistreerd. De reiziger beschikt vanaf nu over een geldig vervoerbewijs en het beginpunt van de reis is bekend. Aan de hand van de tijd kan een eventuele dalurenkorting worden berekend.
• Uitchecken: OV-chipkaart dient bij het uitstappen, of bij het verlaten van een station/halte of in bepaalde gevallen bij een overstap (zie kopje overstappen) nogmaals voor de juiste lezer worden gehouden. Bij het uitchecken wordt eveneens het voertuignummer, de tijd en de halte- of stationsnaam geregistreerd. Op deze manier is het beëindigingspunt van de reis bekend en wordt, in het geval van reizen op saldo, de afstand tussen het begin- en eindpunt in rekening gebracht.

Reizigers hoeven in de bus niet te wachten met het uitchecken tot bij de halte, maar kunnen al na de voorlaatste halte uitchecken.

Met ingang van 1 januari 2012 is in- en uitchecken op alle verbindingen en regio's waar de OV-chipkaart is ingevoerd verplicht, ongeacht reisproduct. Voor de datum was er op bepaalde verbindingen en/of regio's nog een soort "gedoogbeleid". Voor internationale treinreizen geldt een uitzondering, zie: vervoerbewijzen en tarieven internationaal personenvervoer per trein van en naar Nederland.

De Fast Flying Ferry en Waterbus zijn verbindingen die tot openbaar vervoer te water worden gerekend. Ook op deze verbindingen is de OV-chipkaart in gevoerd. Omdat de Fast Flying Ferry maar één bestemming kent in beide richtingen geldt de regel: inchecken en meteen na het hekje weer uitchecken om dan pas aan boord te gaan. In dat geval wordt bij reizen op saldo meteen de prijs voor de overtocht in rekening gebracht. Bij de Waterbus zijn wel tussengelegen haltes en mag de reiziger pas uitchecken op de eindbestemming.

Bij de nieuwe abonnementen van NS (dalurenabonnementen, het Altijd Vrij abonnement en het Kids Vrij abonnement) mag er niet meer dan 30 minuten zitten tussen het inchecken en de aanvang van de reis, om reizen in de spits met dalurenkorting enigszins tegen te gaan.

Kaartlezers

De meeste kaartlezers zijn geschikt voor in- en uitchecken. Bij poortjes is dit anders - zie kopje: poortjes)

• Kaartlezers zijn bij trams en bussen (incl. Randstadrail lijn 3 + 4) in het voertuig zelf aanwezig. Inchecken mag doorgaans alleen bij de kaartlezer bij de instapdeur afhankelijk van het instapregime.
• Op de ongeveer 260 kleinere treinstations en sommige metrostations staan er kaartlezers op de perrons (incl. randstadrail lijn E + Utrechtse sneltram).
• Ingehuurde bussen/touringcars beschikken vaak over handscanners
• Onderweg of op het station kan een controleur de kaart controleren met een mobiele lezer.

De grond onder de palen is soms paarsrood geschilderd, zodat de palen gemakkelijk gevonden kunnen worden. De palen staan niet altijd naast de stempelautomaten.

In bussen zijn voorin meestal één en soms twee kaartlezers te vinden en achterin vrij altijd twee stuks. In gelede bussen zitten meer kaartlezers. Bij M3 kaartlezers, in onder meer touringcars, overhandigt de reiziger de OV-chipkaart aan de chauffeur die de in-/uitcheckhandelingen uitvoert. De kaartlezer bepaalt de locatie van de halte door middel van een GPS systeem - zie ook berekening afstand verderop in dit artikel.

De handscanners in buurtbussen zijn vaak onhandig. De data in het geheugen worden niet altijd iedere dag, maar soms slechts 1 à 2 maal per week uitgelezen en doorgestuurd. Dit proces is zo tijdrovend, dat Hermes/Connexxion in de regio Samenwerkingsverband Regio Eindhoven de OV-scanners in de buurtbussen heeft gedeactiveerd. Men dient een ander vervoerbewijs aan te schaffen. Het GVU gebruikt op de aan een taxibedrijf uitbestede lijnen 122 en 123 wel een mobiele OV-chipkaartlezer.

In de treinen maken controleurs ook gebruik van een handscanner.

Poortjes

Bij metrostations en 90 (vaak grotere) treinstations wordt een gedeelte van het station afgesloten met toegangspoortjes of -hekjes (tourniquets e.d.) waarin een kaartlezer zit verwerkt. Na geslaagd inchecken of uitchecken gaat het poortje open. Sommige poortjes kunnen alleen inchecken of alleen uitchecken (te herkennen aan een rood kruis of groene pijl). Bij de treinstations zijn de poortjes nu nog open.

Niet het gehele station is afgesloten, het betreft alleen de perrons en een gedeelte van de stationshal of traverse. Afhankelijk van de indeling van het station staan er soms aparte poortjes per perron. Als reizigers bij het overstappen naar een ander perron moeten kan dit onvoordelig zijn.

Bij gesloten poortjes is er overigens altijd toezicht en in noodgevallen kunnen alle poorten geopend worden voor een evacuatie.

"Vergeten"/verkeerd uitchecken

Bij een mislukte check-uit ontstaat een incomplete transactie. Dit gebeurt bij tussen de 1,5 en 4 procent van alle transacties.. De kosten van de reis bedragen dan het instaptarief.

Een incomplete transactie kan ontstaan door:

• Opzet van de reiziger. Als een reis duurder is dan het instaptarief (zie kopje: instaptarief) kan het voordeliger zijn niet uit te checken
• Niet uitgecheckt in het voertuig en het voertuig is inmiddels vertrokken.
• Inchecken bij een ander vervoerbedrijf dan waarmee gereisd gaat worden --> Uitchecken bij het vervoerbedrijf waarmee gereisd wordt. Feitelijk heeft de reiziger dan tweemaal ingecheckt i.p.v. in- en uitgecheckt.

Ieder vervoerbedrijf heeft zijn eigen kaartlezers en ieder vervoerbedrijf heeft zelfs eigen kaartlezers voor iedere vervoerwijze (bijvoorbeeld trein en metro). De in- en uitchecksystemen van de verschillende vervoerbedrijven en -wijzes zijn niet aan elkaar gekoppeld.

Verkeerd in- en uitchecken

Het meest verwarrend wordt het als een vervoerssysteem met palen op het station of de halte wordt gedeeld met een vervoerssysteem die kaartlezers in het voertuig heeft. Voorbeelden zijn de Amstelveenlijn (metro/sneltram met in- en uitchecken bij de halte of het station) die haltes deelt met stadstram 5 (stadstram met in- en uitchecken in het voertuig) en Randstadrail waarbij RET lijn E (metro/sneltram met in- en uitchecken bij de halte of het station) vijf haltes deelt met de HTM lijnen 3 en 4 (sneltram met in- en uitchecken in het voertuig). Ook al zijn beide systemen van dezelfde vervoerder, zoals het GVB in het eerste voorbeeld, dan moet men toch het juiste systeem gebruiken.

Samenvattend: Inchecken en uitchecken dient altijd te gebeuren bij een OV-chipkaartlezer van de vervoerder + vervoerwijze waarmee gereisd wordt.

Er zijn stations die deel uitmaken van een metronetwerk en het spoornetwerk. Bij de meeste gecombineerde metro/treinstations is het metro- en treinstation volledig gescheiden en stapt men over via het buitengebied. Uitzonderingen zijn:

• Stations Schiedam Centrum en Rotterdam Blaak: Rechtstreekse verbinding tussen metro en trein. (zie Invoering van de OV-chipkaart in Rotterdam.)
• Stations Duivendrecht en Amsterdam Amstel: Die hebben eilandperrons waarbij zowel de metro als de treinen stoppen. Hier zijn bijzondere oplossingen toegepast. (Zie Invoering van de OV-chipkaart in Amsterdam.)

Station Amsterdam Amstel en station Duivendrecht hebben elk een gemeenschappelijk OV-chipkaartgebied voor de twee vervoerders NS en GVB. Hier zijn aparte poortjes per vervoerder, en ook, binnen het OV-chipkaartgebied, losse kaartlezers van beide vervoerders, om bij overstappen bij de ene uit te checken en bij de andere in te checken zonder heen en terug door de poortjes te hoeven lopen.

Wanneer er per ongeluk toch bij de verkeerde vervoerder is ingecheckt dan dient bij dezelfde vervoerder weer te worden uitgecheckt. Houdt rekening met de anti-passback-tijd (zie onder) Bij niet uitchecken kan er wel bij de juiste vervoerder worden ingecheckt, maar wordt de eerste incheck als incomplete transactie gezien.

Indien er gesloten poortjes op stations staan dan is de kans nihil dat er bij de verkeerde vervoerder in- en/of uitgecheckt wordt en kan bovendien niet vergeten of omzeild worden.

Tijdslimiet

Ook bij het vergeten uitchecken geldt vanzelfsprekend dezelfde regel, alsnog uitchecken bij dezelfde vervoerder als waar ingecheckt is. Hier hangt echter wel een tijdslimiet aan. Bij de NS moet het uitchecken gebeuren op dezelfde dag als het inchecken, waarbij een dag loopt van 0.00 uur tot 4.00 uur de volgende dag.

Om fraude tegen te gaan is het bij de nieuwe abonnementen van NS bovendien niet toegestaan later dan 6 uur na inchecken uit te checken (6-uursregel). De regel geldt niet voor het Voordeelurenabonnement of voor op saldo reizen reizen zonder abonnement. Deze regel is om trucs enigszins tegen te gaan waarbij men niet uitgecheckt wordt bij aankomst op de bestemming, maar later op de dag op een locatie waar dat voordeliger is (een andere mogelijke tegenmaatregel is "aanmaken van transactie bij controle aan boord", zie kopje conducteur). De al genoemde eis dat het uitchecken moet gebeuren op dezelfde dag als het inchecken is alleen een extra eis als men tussen 22.00 en 24.00 uur incheckt, dan moet men voor 4.00 uur uitchecken. Bij reizen zonder korting in de spits kan men de regel vermijden door een andere OV-chipkaart te gebruiken (zie ook reizen zonder korting met een dalurenabonnement).

De 30-minutenregel geldt ook voor Altijd Vrij en Kids Vrij, hoewel deze de hele dag vrij reizen bieden. De regel geldt niet voor het Voordeelurenabonnement of voor op saldo reizen reizen zonder abonnement.

Blokkade

Als er meermalen niet uitgecheckt wordt, kan de kaart worden geblokkeerd en moet de reiziger een nieuwe OV-chipkaart aanschaffen of de onvoltooide transactie laten verwijderen bij het desbetreffende vervoerbedrijf. Bij onder meer NS en het GVB wordt een kaart geblokkeerd als 12 keer (in 2 weken bij GVB) niet is uitgecheckt.

Restitutie

Vervoerbedrijven hanteren nog wel een restitutieregeling voor vergissingen. Reizigers krijgen dan het instaptarief terug, minus de minimale ritprijs. Wie daar te vaak gebruik van maakt, wordt van de regeling uitgesloten. Er is geen restitutieregeling voor anonieme ov-chipkaarten. Bij sommige vervoerders is het voorlopig ook mogelijk om geld terug te krijgen bij vergeten uit te checken. Zie externe links : ov-chip, vergetenuittechecken en werkgeheugen, uitchecken en geheugensteun.

Overstappen

In het geval een overstap van trein op trein van dezelfde vervoerder of van metro op metro van dezelfde vervoerder hoeft niet uitgecheckt te worden; dit zou bij de trein de reis duurder maken en bij paaltjes ook lastig zijn in verband met de anti-passback tijd (zie kopje hieronder)

• Voorbeeld Assen bij NS inchecken - Meppel bij NS overstappen zonder uitchecken - Leeuwarden bij NS uitchecken.

In alle andere gevallen altijd bij een overstap uitchecken en bij de tweede vervoerder weer inchecken, ook als men bijvoorbeeld van een Connexxion bus op een Connexxion bus overstapt.

• Voorbeeld: Groningen bij Arriva inchecken - Leeuwarden bij Arriva uitchecken - Leeuwarden bij NS inchecken - Heerenveen bij NS uitchecken.

Uit diverse onderzoeken blijkt dat veel reizigers met een OV-chipkaart de overstapregels niet goed kennen. Bij de meeste stations staan duidelijke borden geplaatst bij de lezers met de juiste volgorde.

Anti-passback-tijd

Op de palen voor in- en uitchecken op de stations zit een zogenaamde anti-passback-tijd. Het is niet mogelijk om direct na het inchecken weer uit te checken en omgekeerd. De kaartlezer reageert dan met een weigering (rode lamp en geluidssignaal).

Bij NS is de wachttijd 2 á 3 minuten. De kaartlezer kijkt naar hele minuten, bijvoorbeeld de kaart werd er om 12:34:56 voorgehouden, dan kan men om 12:37:00 weer in- of uitchecken. Bij poortjes is er geen wachttijd.

Bij Arriva op de stations is de anti-passback-tijd één minuut. In de streekbussen is de anti-passback-tijd meestal ook 1 minuut, om te voorkomen dat mensen direct achterin weer uitchecken.

Bij de Utrechtse sneltram kan men ook niet eerder inchecken dan 3 minuten na uitchecken (bijv. als men gelijk terug wil of bij nader inzien toch verder).

Bij in- en uitchecken in het voertuig is o.a. bij HTM geen anti-passback-tijd. Soms is die er wel, maar dan uiteraard zo kort dat het wel mogelijk is om maar één halte te reizen.

Passage-recht

Met het "passage-recht" kan iemand voor een bepaalde tijd het station bezoeken zonder zelf te reizen, bijvoorbeeld om iemand uit te zwaaien of op te halen, te winkelen, de horeca te bezoeken, of om naar de andere zijde van het station te lopen.

Voor het passage-recht is een OV-chipkaart nodig. Bij de NS moet in veel gevallen ook nog een minimaal saldo voor het instaptarief op de kaart te staan. Bij andere vervoerders volstaat een niet-negatief saldo. Als er geen toegangspoortjes zijn, maar alleen incheckpalen, dan is in- en uitchecken alleen nodig voor verblijf in gedeelten van het station waar een geldig vervoerbewijs vereist is. De regeling is verder een soort annuleringsregeling, als de reiziger besluit toch niet of nog niet te gaan reizen, of met een andere vervoerder of een ander vervoermiddel, of bij het per ongeluk inchecken bij de verkeerde vervoerder.

Bij het GVB is de termijn 20 minuten, daarna is het instaptarief van € 4 verschuldigd. Bij NS is de termijn 60 minuten, daarna is het instaptarief verschuldigd (60-minutenregel).

Bij sommige stad-/streekvervoerders is men het basistarief kwijt als men na het instappen en inchecken gelijk weer uitcheckt en uitstapt omdat men van gedachten verandert. Bij de Utrechtse sneltram geldt dit zelfs bij het in- en uitchecken bij de paal op de halte, wat men ook zou kunnen doen als men te lang moet wachten. (Overigens kan men deze kosten vermijden door pas in te checken als de tram eraan komt.) Dit speelt niet als men vervolgens met een andere stad-/streekvervoerder of de Veolia of Syntus trein gaat reizen of dat net gedaan heeft.

Kosten reizen op saldo

Bij reizen op saldo wordt gebruikgemaakt van verschillende soorten tarieven en categoriëen.

Verschillende tarieven:

• Instaptarief = borg die na afloop van de reis wordt verrekend met de werkelijke ritprijs, mits het uitchecken slaagt.
• Basistarief = vergelijkbaar met de instapzone/basistrip van de strippenkaart
• Kilometertarief = Wordt geheven i.c.m. het basistarief. Betalen per gereisde kilometer
• Afstandsdegressie = Ander tariefsysteem. Het NS-tarief dat ook wordt gebruikt bij het papieren treinkaartje

Verschillende categorieën:

• Stads- en streekvervoer en de treinen van Syntus, Veolia en Connexxion
• Nederlandse Spoorwegen
• Noordelijke Nevenlijnen van Arriva
• Veerdienst Breskens-Vlissingen (vaste prijs, combinatie met een busreis kost de som van de aparte bedragen)

Als een reis met vervoerders uit meerdere categorieën wordt gemaakt is dat relatief duur doordat een combi-prijs vervalt (zie onder).

Instaptarief

Bij het inchecken wordt bij reizen op saldo een instaptarief als borg van het OV-chipkaartsaldo afgeschreven. Na het uitchecken wordt de borg verrekend met de werkelijke ritprijs. De hoogte van de borg hangt af van de vervoerder en het soort OV-chipkaart:

Instaptarief	Bus, tram, metro	Trein (NS) 1e + 2e klas	Trein (Arriva)	Trein (Connexxion)	Trein (Syntus)	Trein (Veolia)
Anonieme OV-chipkaart	4 euro	20 euro	10 euro	4 euro	20 euro	20 euro
Persoonlijke OV-chipkaart	4 euro	20 euro	10 euro	4 euro	10 euro	10 euro
Persoonlijke OV-chipkaart met kortingproduct	4 euro	10 euro	10 euro 6 euro	4 euro	10 euro	10 euro

Het instaptarief is nihil bij abonnementen die zelfs in de spits vrij reizen bieden, zoals Altijd Vrij en Kids Vrij. Het instaptarief hangt niet af van het moment van inchecken en is daardoor ook met Dal Vrij en Weekend Vrij zelfs bij vrij reizen 10 euro.

Minimumsaldo

Een OV-chipkaart kan maximaal 4 euro negatief staan. Het minimumsaldo om te kunnen inchecken bij reizen op saldo bedraagt dan instaptarief minus 4 euro. In bus, tram en metro betekent dit dat er al ingecheckt kan worden vanaf 0 euro.

Inchecken met een negatief saldo is niet mogelijk bij reizen op saldo en soms zelfs niet wanneer er producten op de kaart staan die op dat moment geldig zijn. Met een OV-jaarabonnement en studentenreisproduct is het in ieder geval wel mogelijk om in- en uit te checken met een negatief saldo. Om te voorkomen dat met een abonnement niet meer ingecheckt kan worden als gevolg van een negatief saldo kan de gebruiker er voor kiezen om een aparte kaart voor reizen op saldo te gebruiken.

Aflossing van een schuld in de vorm van een negatief saldo is moeilijk afdwingbaar bij anonimiteit. Bij een schuld kleiner dan de kosten van de kaart plus de waarde van de producten die er verder nog op staan is aflossing echter ook in het belang van de klant.

Basistarief

In het stads- en streekvervoer en in de treinen van Arriva (alleen Merwede-Lingelijn), Connexxion (Valleilijn), Syntus en Veolia wordt een basistarief gerekend, ook wel vaste voet of opstaptarief genoemd. Het basistarief is een bedrag dat ongeacht de afstand van de reis moet worden betaald (niet te verwarren met het instaptarief). Het is te vergelijken met de vroegere instapzone/basisstrip van de strippenkaart.

Basistarief	2009	2010	2011	2012
Normaal tarief	€ 0,75	€ 0,78	€ 0,79	€ 0,83
Kinder- of 65+ - tarief	€ 0,50	€ 0,52	€ 0,52	€ 0,55

Het basistarief wordt niet opnieuw in rekening gebracht binnen 35 minuten na het uitchecken, dit wordt ook wel Easy Trip genoemd (zie productfamilies). Tussendoor kan de reiziger zelfs een treinreis maken met de NS of met Arriva op de Noordelijke Nevenlijnen omdat deze vervoerders gebruikmaken van een afwijkend tariefsysteem in een afwijkende categorie. Voorbeeld: Iemand checkt uit in een stadsbus van Zwolle, vervolgens wordt de trein van NS richting Meppel genomen (inchecken), in Meppel wordt uitgecheckt bij NS en vervolgens ingecheckt bij een bus in Meppel. Als tussen het uitchecken in die stadsbus in Zwolle en het inchecken in de bus in Meppel maximaal 35 minuten zit, dan hoeft de reiziger in de Meppeler bus niet nogmaals het basistarief te betalen, omdat die al in de stadsbus van Zwolle is betaald. Het maakt niet uit als dit twee verschillende vervoerders zijn.

De overstaptijd van een strippenkaart was 1 uur. Langere overstaptijden (ook als gevolg van gemiste aansluitingen) zijn prijziger geworden in vergelijking met de strippenkaart. Als er een kortingsproduct van een vervoerder op de kaart staat, dan geldt bij een lange overstap de korting voor het basistarief ook bij de tweede vervoerder. Voorbeeld: Er staat een kortingsproduct van Connexxion op de kaart en het overstapvoertuig is van Syntus, dan geldt ook bij Syntus het kortingstarief voor het basistarief. Er wordt dan tweemaal "basistarief korting" gerekend.

Afstandsdegressie

De tarieven op het zogenaamde Hoofdrailnet en alle andere verbindingen die door de NS worden gereden en Arriva op de Noordelijke Nevenlijnen zijn niet opgebouwd uit een basistarief en een prijs per kilometer. In plaats daarvan wordt er op het spoor gebruikgemaakt van een prijs tussen herkomststation en bestemmingstation, een zogenaamde afstandsdegressie. Dit tariefsysteem wordt ook bij het papieren kaartje toegepast. Deze prijs wordt berekend aan de hand van zogenaamde tariefeenheden; naarmate er meer tariefeenheden worden afgelegd zijn deze telkens goedkoper geprijsd, tot uiteindelijk zelfs 0 euro per tariefeenheid. Er geldt echter een minimumprijs van €2.- behorend bij 8 tariefeenheden, die elke reiziger die op saldo reist betaalt, ongeacht afstand. Het tarief is daarmee veel hoger dan het eerder genoemde basistarief.

De afstandsdegressie is ook groot bij lange reizen, zo kosten 200 tariefeenheden € 22,40, en 247 tariefeenheden € 23,50 (vol tarief); dit laatste is het maximum. Iedere rit van inchecken tot uitchecken wordt apart berekend. Het maken van omwegen is daardoor duurder dan dezelfde afstand in één richting afleggen.

Door de categorieën is het, indien mogelijk, vaak goedkoper om bijvoorbeeld een reis geheel per NS-trein of geheel met tram, bus en metro te maken, vergeleken met deels met de NS-trein en deels met tram, bus en metro. (Behalve als men voor een van beide vrij reizen heeft, dan is het natuurlijk voordelig dat zo veel mogelijk te benutten. Een klein stukje extra vrij reizen met de trein om zo een kortere afstand met tram, bus en/of metro te hoeven reizen biedt echter relatief weinig voordeel, omdat men toch het basistarief betaalt.)

Een treinreis van Enschede naar Kerkrade Centrum over de in afstand en in tijd kortste route via Zutphen en Venlo is een voorbeeld van een reis die met de OV-chipkaart duur is door het grote aantal apart in rekening gebrachte trajecten, doordat achtereenvolgens gereisd wordt met NS, Syntus, NS, Veolia, NS, en Veolia. Met een papieren treinkaartje betaalt men één reis van 238 tariefeenheden (€ 23,30), maar met de OV-chipkaart zijn het zes reizen met een totaalprijs van € 40,30. Na afschaffen van de papieren kaartjes of met Dal Voordeel (zelfs wanneer die geldig is geworden bij alle vervoerders) zal men voor de goedkoopste route moeten omreizen via Utrecht (met een gelukkig slechts 8 minuten langere reistijd) zodat men slechts twee reizen betaalt, van 254 en 8 tariefeenheden (volle totaalprijs: € 25,50).

Voor de trein geldt overigens dat men altijd op de kortste route tussen het laatste incheckstation en het op dat moment volgende station moet nemen. Het zogenaamde "terugreizen" (naar het vertrekstation toe reizen) is niet toegestaan; als men bijvoorbeeld in Geldermalsen incheckt bij NS dan geldt de reis via Tilburg naar Dordrecht als rijden van het incheckpunt af, en rijden van Dordrecht naar Dordrecht-Zuid niet.

Kilometerprijs

Bij het stads- en streekvervoer geldt een kilometerprijs. Het tarief wordt door de betreffende OV-autoriteit bepaald en verschilt hierdoor per regio, vervoerder en/of verbinding.

In enkele gevallen wordt geen kilometertarief gebruikt, maar een vaste bedrag per rit. Dit wordt toegepast op de stadsdienst Lelystad en ParkShuttle.

Berekening afstand

Voor het bepalen bij welke halte/station het voertuig is, worden per bedrijf verschillende technieken gebruikt. De meeste bedrijven koppelen het OV-chipkaartsysteem met al bestaande halteafroep-systemen.

De positie van de bus wordt tijdens de rit bepaald met GPS en aan de centrale doorgegeven via GPRS, een onderdeel van het GSM-netwerk. De reisafstand wordt afgerond op 100 meter waarbij een binnen- of buitenbocht een rol kan spelen. Het is ook mogelijk om de afstand te bepalen door het aantal as-omwentelingen vast te leggen die geijkt kunnen worden bij het openen van de deuren bij de haltes, deze techniek wordt echter maar beperkt gebruikt.

In tegenstelling tot het oude zone-systeem, waarbij gewerkt werd met hemelsbrede afstand, is het voor een vervoerbedrijf gunstig om zoveel mogelijk door wijken te kronkelen, dit zorgt voor een grotere rijafstand en daardoor een hogere opbrengst omdat reizigers meer voor de reis betalen. Als meerdere buslijnen plaats A met plaats B verbinden via afwijkende routes kan de ritprijs per buslijn tussen die plaatsen verschillen. De snelste route kost minder dan de route via allerlei woonwijken. Ook bij een (definitieve) routewijziging of (tijdelijke) omleidingen kan een traject goedkoper of duurder worden.

Bij te grote afwijkingen (b.v. omleidingen) in de route moet de chauffeur het systeem handmatig op de route terugzetten. Ook voor bepaalde handterminals (bv. bij inzet van ingehuurde touringcarbedrijven door de concessiehouder) moet de chauffeur handmatig de juiste rit en haltes instellen en bijhouden. Bij andere apparatuur zoals M3 gaat dit haltes instellen automatisch.

In sommige regio's zoals in Haaglanden is de afstand van halte tot halte vooraf vastgelegd en maakt het niet uit als de bus of tram omgeleid wordt.

Andere doeleinden voor OV-chipkaart

Betaalpas

thumb|right|Een kaartlezer gebruikt bij een winkel in Amersfoort Het is technisch mogelijk de OV-chipkaart te gebruiken als betaalpas, die dan bijvoorbeeld gebruikt zou kunnen worden voor betalingen in winkels en horeca op het station. In Amersfoort is begin 2011 een proef hiermee gestart waarbij medewerkers van TLS deze pas konden gebruiken om te betalen. Om dit op bredere schaal in te voeren, zal wel eerst apart toestemming moeten worden verkregen van De Nederlandsche Bank, de toezichthouder op het Nederlandse betaal- en bankwezen, omdat het hier dan om een betaalmiddel gaat.

OV-Fiets

Ook OV-fietsen worden nu met de chip van de persoonlijke-, geregistreerde OV-chipkaart gehuurd, in plaats van met de streepjescode op de achterkant van de kaart.

Transactieoverzichten

[[Bestand:Uitdraai-OVC 1.JPG|150px|thumb|Uitdraai van algemene OV-chipkaartgegevens bij een RET oplaadpunt in Den Haag]] 150px|thumb|Uitdraai bij een RET-automaat. Bij niet-RET-reizen zijn de vertrek- en aankomstlocatie bij RET niet bekend. Op ov-chipkaart.nl kan men een transactieoverzicht (Mijn transactieoverzicht) raadplegen, met alle transacties van de afgelopen 18 maanden, bij alle vervoerbedrijven, met alle gegevens. Niet alle gegevens zijn echter direct beschikbaar. Zo moeten de OV-chipkaartgegevens afkomstig van voertuigen (trams, bussen) eerst verwerkt worden. De gegevens worden aangevuld vanuit de vervoersbedrijven met bijvoorbeeld de haltenamen, lijnnummers, enz. Dit duurt vaak één tot anderhalve dag (maximaal 7 dagen). Per rit worden vermeld de uiteindelijke ritprijs, het instaptarief en de correctie bij uitchecken, bijv. "Ritprijs € 0,94 (instaptarief € 4,00 - niet verreisd € 3,06) ". Naast de html-versie zijn er een pdf- en een csv-versie beschikbaar. Een onvolkomenheid van de laatste twee is dat de vervoerder ontbreekt. Daardoor is bij de halte-aanduiding "Centraal Station" niet direct duidelijk welke stad dit betreft. Vaak zal men dit kunnen achterhalen op basis van het andere uiteinde van de rit, en/of het aansluitende treinvervoer.

Bij Mijn NS op ns.nl kan men een transactieoverzicht (Mijn reishistorie) van uitsluitend transacties bij NS raadplegen. De gegevens zijn meestal na enkele minuten tot een uur beschikbaar, inclusief de af- en bijschrijvingen via NS, maar zonder saldi. Bij inchecken in de spitsuren wordt een dalurenabonnement toch vermeld, ook al geeft dat dan geen korting.

Een enkele keer is er een storing in de verbinding tussen een kaartlezer en de centrale, en komen data bijvoorbeeld de volgende dag binnen. Als men na het verlaten van een NS-station twijfelt of men wel bij NS heeft uitgecheckt, en zonodig terug zou kunnen gaan om dit alsnog te doen (bij NS kan dit binnen 6 uur na inchecken, mits op dezelfde dag, waarbij een dag 28 uur is, van 0 tot 4 uur), kan men dit transactieoverzicht raadplegen, maar soms zal daarop het uitchecken nog niet vermeld staan terwijl men dit toch niet is vergeten. Naast de html-versie zijn er een pdf- en een xml-versie beschikbaar.

Bij ov-chipkaart.nl worden alleen de transacties sinds aanmelding vermeld, op Mijn NS ook oudere.

Bij een automaat van een vervoerbedrijf kan men het saldo en een deel van de op de kaart opgeslagen transactiegeschiedenis op het scherm zien, en soms uitprinten. Het gaat om de laatste tien reistransacties (check-in en check-uit; normaal gesproken beide van vijf ritten, of de oudste check-uit, van vier ritten de check-in en -uit, en de nieuwste check-in) en de laatste twee oplaadtransacties (saldo of product laden, automatisch opladen). Per reistransactie zijn te zien het tijdstip van de transactie, het soort transactie (waarbij overstap betekent inchecken zonder dat het basistarief in rekening wordt gebracht), het bedrag van de transactie, en uitsluitend in het geval dat de transactie bij de dezelfde vervoerder heeft plaatsgevonden als van wie de automaat is, de naam van het station of de halte. De vervoerder staat bij geen enkele transactie vermeld, de getoonde gegevens maken alleen impliciet duidelijk of het wel of niet de vervoerder betreft van wie de automaat is.

Automaten per vervoerbedrijf:

• NS: er zijn één of meer kaartautomaten op elk station, ook die welke niet door NS-treinen worden bediend; het transactieoverzicht kan niet worden uitgeprint.
• GVB: verkoop- en oplaadautomaat (VOA) op alle metrostations; het transactieoverzicht kan ook worden uitgeprint.
• RET: automaat "verkoop en opladen" op enkele metrostations, waaronder Den Haag Centraal; het transactieoverzicht kan ook worden uitgeprint.

GVB en RET vermelden schijnbaar ook seconden; deze zijn echter altijd 00. RET vermeldt bij check-ins ook instaptarieven, GVB niet. Beide geven bij check-uits de uiteindelijke kosten van de rit.

In veel gevallen staat elke transactie op zijn minst in één van de overzichten, maar als men veel ritten per dag maakt kan het zijn dat een niet-NS-transactie al niet meer op de kaart staat maar nog niet op internet.

Diversen

• Bij het reizen op saldo wordt indien het saldo op de kaart lager is dan €5,- een bedrag op de kaart gestort vanaf de persoonlijk gekoppelde bankrekening (naar keuze €10, €20 of €50) direct na het inchecken. Heeft men minder dan €20,- (€10 met kortingskaart) op de kaart staan dan kan men ondanks het automatisch opladen toch niet inchecken en zal geld op de kaart moeten worden bijgestort bij een oplaadpunt. Stort men te weinig bij (wel voldoende om in te checken) dan kan ook nog eens een bedrag automatisch worden gestort (als men na het inchecken onder de € 5,- komt).

• Bij het reizen op het trajectdeel van een jaartrajectkaart wordt bij het reizen op saldo geen rekening gehouden met het abonnement.

Wettelijke bepalingen

Het Besluit personenvervoer 2000 spreekt van een elektronisch vervoerbewijs, in artikel 1 gedefinieerd als een vervoerbewijs waarmee de reiziger zich na elektronische registratie toegang kan verschaffen tot het openbaar vervoer.

Artikel 47 van het Besluit personenvervoer 2000 schrijft voor dat de reiziger een geldig elektronisch vervoerbewijs heeft, en dat een van de voorwaarden voor geldigheid is dat het vertrekpunt elektronisch is geregistreerd. Zelfs een abonnement is op zich nog geen geldig elektronisch vervoerbewijs, het wordt dat pas bij inchecken. Ook een abonnementhouder kan daardoor worden beboet de kaart niet ingecheckt is.

Zie ook

• Lijst van vervoerbewijzen buiten Nederland
• OV-chipkaartsysteem
• Kritiek op de OV-chipkaart

Externe links

• www.ov-chipkaart.nl Officiële website
• Trans Link Systems (samenwerkingsverband van vijf vervoerders voor de introductie van de OV-chipkaart)
• "Waar gaat u eigenlijk heen?" (artikel in Netkwesties over problematische privacy van de OV-chipkaart)
• OV-chipkaart (informatie van 9292, inclusief tarieven)
• Dossier van de Vereniging ROVER over de OV-chipkaart
• Klachten over de OV-chipkaart verzameld door politieke partij Groen Links
• OV-loket: Ombudsman voor een beter openbaar vervoer
• Reizigersperspectief op check-in, check-out met de OV-chipkaart in de railketen - in opdracht van de commissie Meijdam

Commons: OV-chipkaart – Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien