Watchman Nee (4 november 1903- 31 mei 1972) was een Chinees predikant (hoewel niet officieel als predikant bevestigd omdat hij daar tegen was) die vanwege zijn geloof 20 jaar gevangen gehouden werd.
De theologische invloed van Watchman Nee (Engels voor Nee To-Sheng, in het Nederlands Waker of Wachter Nee), die veel verder reikt dan zijn eigen kring, is zeer groot, niet alleen binnen zijn vaderland China maar ook daarbuiten (bijv. Europa); hij wordt soms wel de Chinese Calvijn genoemd vanwege zijn uiterst scherpzinnige inzichten in de Bijbel. Watchman Nee is in theologisch opzicht zowel bij de Vergadering van Gelovigen als ook bij de Evangelische Gemeenten en in mindere mate bij de Pinkstergemeenten in te delen. Alhoewel hij wel in tongentaal geloofde, legde hij er minder nadruk op (in zijn boek 'Gods Work' noemde hij tongentaal een gave voor geestelijke baby's - pagina 19, vijfde alinea).
Eerste gedeelte levensloop
Nee Shu-Tsu werd geboren in Swatow in China. Toen 'Watchman' ongeveer zes jaar was, keerden de Nees terug naar hun oorspronkelijke woonplaats Foetsjou (Fuzhou). Zijn grootvader Nga Oe-tsjeng (de familienaam van de Nees is Nga in het Foetsjou dialect) uit Foetsjou, geboren in 1840, was congregationeel predikant van de Amerikaanse zendingscommissie in Foetsjou. Hij stierf in 1890. Zijn vader was Ni Weng-Sioe (W.S. Ni) of Ngaoe-Sioe uit Foetsjou, geboren in 1877, en de vierde van negen jongens. Hij was officier in de keizerlijke douanedienst. Hij stierf in Hong Kong in 1941. Zijn moeder was Lin Gwo Ping (Peace Lin) uit Foetsjou, geboren in 1880. Zij stierf in Swatou in 1950.
Op zeventienjarige leeftijd (1920), toen hij nog student was, werd er in zijn geboortedorp een evangelisatiecampagne gehouden waarbij een evangeliste genaamd Dora Yu een oproep deed om Jezus Christus als Heer en Verlosser te accepteren die Watchman Nee positief beantwoordde. Vanaf die dag gaf hij zichzelf volkomen aan zijn Heer in de verkondiging van het Evangelie in China.
Zijn ontwikkeling is sterk beïnvloed door Jessie Penn-Lewis, Robert Govett, G.H. Pember, John Nelson Darby en anderen. Hij was ook bekend bij de Keswickbeweging. Mede gezien zijn positieve waardering van de Brethern Movement wordt Watchman Nee gezien als horend tot de Vergadering van Gelovigen. Maar wie meer leest over zijn leven merkt op dat hij meer bekend was met de geestesgaven dan de "Broeders" (leden van de Vergadering der Gelovigen). Eens stond hij op en zei tegen de verzamelde Vergadering: "U hebt wel veel licht en waarheid, maar al die kennis baat u niets als u geen boze geesten kunt uitdrijven."
In christelijke kringen raakte hij bekend als prediker en vanwege de unieke wijze waarop hij de Bijbel wist uit te leggen. Vandaag de dag zijn veel boeken van hem in de Engelse taal gepubliceerd, waarvan de belangrijkste inmiddels in het Nederlands vertaald zijn. Zelf schreef hij alleen The Spiritual Man, dat in de periode 1927-1928 van zijn hand verscheen. Hij schreef ook regelmatig artikelen voor zijn eigen magazine, The Christian.
Uiteenzetting van zijn hoofdwerken
De twee voornaamste werken van Watchman Nee zijn:
The Spiritual Man (De Geestelijke Mens)
Lange tijd is Watchman Nee van mening geweest dat zijn boek The Spiritual Man niet vertaald zou mogen worden vanuit het Chinees naar het Engels. Enerzijds zag hij dat mensen op een verkeerde wijze met dit boek omgingen en anderzijds vond hij het een gevaarlijk boek, als het door "vleselijke" christenen als leer (dogma) gebruikt zou gaan worden. Een vleselijk christen is een christen die zich niet door zijn nieuwe wedergeboren natuur laat regeren, maar door zijn vlees, dat is de oude natuur, die de "dingen van de Geest" niet kan verstaan. Zo zijn er ook "zielse" en "geestelijke" christenen, afhankelijk van het deel van zijn natuur (ziel of geest) waardoor de christen zich laat regeren. Het duurde dan ook tot 1968 voordat een Engelse vertaling verscheen.
Aan het eind van de zeventiger jaren werd de inhoud van dit boek verwerkt in de colleges van Bijbelscholen en verschenen er samenvattingen in Nederlandstalige Bijbelstudie-bladen.
In De Geestelijke Mens maakt Watchman Nee een uitgebreide studie naar de mens in de Bijbel op basis van geest, ziel en lichaam. Op praktische wijze probeert hij woorden te geven aan geestelijk functioneren en het leren verstaan van Gods stem als leidraad in het leven van een christen. Watchman Nee zelf geeft aan sterk beïnvloed te zijn door de boeken van Andrew Murray en Jessie Penn-Lewis (Heiligings- en Keswickbeweging). Van de laatste citeert hij regelmatig uit haar boek 'War on the saints'. Voor een deel is Watchman Nee's boodschap identiek aan die van Jessie Penn-Lewis, maar hij weet deze in een breder verband te zetten en daardoor toegankelijker te maken. In De Geestelijke Mens biedt Watchman Nee een denkmodel waardoor christenen bovennatuurlijke verschijnselen beter leren verstaan en toetsen. Hij beschouwt deze verschijnselen binnen zowel christelijke kringen als binnen andere godsdiensten en levensbeschouwingen. In een appendix op De Geestelijke Mens die al vele jaren in het Nederlands beschikbaar is, 'De latente kracht van de ziel', gaat Watchman Nee veel specifieker in op bovennatuurlijke verschijnselen.
Na het lezen van De Geestelijke Mens krijgen de andere boeken van Watchman Nee een geheel nieuwe diepgang. Veel kleine aspecten blijken nader verklaard te zijn in De Geestelijke Mens, maar binnen zijn latere boeken niet volledig uit de verf te komen. Dit komt doordat het merendeel van zijn boeken is samengesteld door anderen op basis van geluidsopnamen van zijn toespraken en persoonlijke aantekeningen van mensen.
The Normal Christian Life (Het Normale Christelijke Leven)
tumbnail|right|60px|The Normal Christian Life Het bekendste boek van Watchman Nee is The Normal Christian Life (ook in het Nederlands beschikbaar onder de titel Het Normale Christelijke Leven) dat in 1957 voor het eerst gepubliceerd werd door Angus I. Kinnear. Het boek is gebaseerd op toespraken die Watchman Nee hield ten tijde van en kort na zijn reis door Europa in 1938-1939. Volgens Angus Kinnear laat dit boek zien hoe hij het christelijke leven zag na een periode van twintig jaar de Heer te hebben kunnen dienen, zonder dat hem daarbij beperkingen waren opgelegd. De Geestelijke Mens staat aan het begin van deze periode en Het normale christelijke leven staat aan het einde ervan. Beide boeken samen laten duidelijk zien vanuit welke geloofsovertuiging en omgang met de Heer Watchman Nee de volgende periode in zijn leven is ingegaan.
Verdere levensloop
In de periode 1940-1960 onderging de christelijke kerk in China veel beproevingen en vervolgingen. Veel Chinese christenen werden genoodzaakt de officiële kerken te ontvluchten en zich aan te sluiten bij de kleine niet-officiële huisgemeenten. Veel van deze kleine gemeenten waren gesticht door Watchman Nee vanuit zijn overtuiging "één kerk voor één gebied." Deze onafhankelijke plaatselijke gemeenten werden bekend onder de naam Little Flock (Kleine Kudde Gemeenten). In Het Normale Christelijke Gemeenteleven omschrijft Watchman Nee hoe de structuur en het functioneren van dergelijke gemeenten mag plaatsvinden. In de serie Assembling Together (Onze Samenkomsten) worden veel practische aspecten van de "aanbidding" tijdens het samenzijn uitgewerkt.
In de periode 1923-1949 waren meer dan 700 "vergaderingen" ontstaan met een ledental van meer dan 70.000. Tijdens de communistische overheersing werden deze "vergaderingen" de kern achter de huisgemeenten.
Watchman Nee werd in 1952 gearresteerd en valselijk beschuldigd van vele misdaden, waardoor hij in de gevangenis terecht kwam. Hij stierf op 31 mei 1972 in de plaats Kwang-Teh, gelegen in de Chinese provincie Anhwei, alwaar hij vanwege zijn christelijk geloof gevangen werd gehouden.
Overzicht van zijn werken
De meeste van de hieronder vermelde boeken zijn samengesteld uit door hemzelf gehouden predikaties (uitgezonderd 'De Geestelijke Mens'). In Nederland worden zijn boeken uitgegeven door de uitgeverijen Importantia (Dordrecht), Novapres (te Apeldoorn), en Stichting Literatuur Evangelisatie (Krommenie). Vroeger gaf Gideon (te Hoornaar) veel van zijn boeken uit, maar dat doen ze vandaag de dag niet meer.
Enkele titels:
- De Geestelijke Mens (1928), ISBN 9057190494
- Het Normale Christelijke Leven (1957), ISBN 9060673824
- Het Normale Christelijke Gemeenteleven (?), ISBN ?
- Onze Samenkomsten (2004), ISBN 9063187343
- Zitten, wandelen, standhouden (?), ISBN 906659053X
- Laat ons Bidden (?), ISBN 9066590726
- Wie zal Ik zenden? (?), ISBN 9066590750
- De Latente kracht van de ziel (?), ISBN 9070005832
- Een ontmoeting met Watchman Nee (2004), ISBN 9070048698
- Een Levend Offer (2004), ISBN 9063187327