Geuzen
De Geuzen of het Geuzenverzet vormden een verzetsgroep in de Tweede Wereldoorlog. De groep ontstond al in mei 1940 onder leiding van de Schiedammer Bernard IJzerdraat.
Het Nederlandse verzet stond nog in de kinderschoenen. De groep kwam openlijk uit voor haar mening en nam waarschijnlijk niet genoeg voorzichtigheid in acht. Nog geen jaar na het ontstaan van de Geuzen werden achttien Geuzen verraden en door de Duitse bezetter opgepakt. Drie minderjarige Geuzen werden vrijgelaten; voor hen in de plaats werden drie Februaristakers naast de vijftien overgebleven Geuzen op 13 maart 1941 gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte.
De achttien dooden
Het gedicht De achttien dooden van Jan Campert is geschreven naar aanleiding van de executie van de Geuzen op 13 maart 1941. De eerste strofe beschrijft de laatste uren van de achttien slachtoffers. Onder de geëxecuteerde Geuzen waren: Arij Kop, Jan Kijne, Leendert Keesmaat, Dirk Kouwenhoven, Frans Rietveld en Hendrik Wielenga (zie de complete namenlijst bij bovengenoemd gedicht). Eén Geuzenlid, Sjaak Boezeman, was overigens al aan de gevolgen van marteling overleden.
De Geuzen-groep had meer dan 18 leden, onder meer Hendrikus Johannes Bouvy.
Monumenten
Zowel op de begraafplaats Emaus te Vlaardingen als op de Markt te Vlaardingen is er een monument te vinden voor de Geuzen. Zes van de vijftien gedode Geuzen liggen bij het monument op de begraafplaats Emaus begraven. Enkele anderen vonden hun rustplaats op Ereveld Loenen. Het Vlaardingse monument op de Markt stelt een aarzelende, maar voortstrijdende en dappere man voor. Even voor het beeld staan zijn twee benen, abrupt afgehakt. Zij symboliseren het abrupte einde van het leven van de gedode Geuzen. Een oversteekplaats van achttien zwarte rechthoeken naar het oude cachot onder het stadhuis, daar waar de Geuzen werden opgesloten in 1941, symboliseren de achttien doden.
Psalm 43
Op het geuzengraf van begraafplaats Emaus Vlaardingen staat een regel uit Psalm 43:4 Dan ga ik op tot Gods altaren. Dit zongen de geuzen vlak voor ze op de Waalsdorpervlakte werden gefusilleerd. Dit weten we door Bill Minco hij behoorde eerst tot de achttien veroordeelden maar kreeg vanwege zijn jonge leeftijd met nog twee andere een alternatieve straf opgelegd door Friedrich Christiansen. Drie Februaristakers kwamen hiervoor in de plaats.
Stichting Geuzenverzet 1940-1945
De Stichting Geuzenverzet 1940-1945 reikt jaarlijks de Geuzenpenning te Vlaardingen uit aan "personen en/of instellingen die zich op bijzondere wijze hebben ingezet voor de democratie of tegen dictatuur, discriminatie of racisme".
Literatuur
- Harry Paape, De Geuzen, de eerste verzetsgroep 40-45
- Bill Minco, Koude voeten, begenadigd tot levenslang
Externe link
- De website van de Stichting Geuzenverzet, tevens bron
Categorie:Nederlandse verzetsgroep in de Tweede Wereldoorlog