Yzerbedevoart
Den IJzerbedevoart is e bedevoart die de hesneuvelde Vlamsje soldoat'n van d'n Iërst'n Wèreldoërloh ('14 - '18) erdenkt.
Hesjchiedenisse
- De bedevoart is behun in 1920 in Koaskerke (Diksmude) en bestoat oek nu noh. De Vlams-Nationalist'n oud'n de erinnering van de Frontbewehing in leven: Nooit Meer Oorlog, Zelfbestuur en Godsvrede (het fameuze Izertestament). Anders hezeid: Gèn oërloh ne mi, e zelfstandig Vloanderen en soamenwerkinge tussjen olle Vloaming'n - wuk da nunder strekking oek is.
- Acht joar loater stoeh den Izertoërn der.
- De miserie behoste in d'n Twèd'n Wèreldoërloh (1940-1945). Vele Vlams-Nationalist'n deejn mèj mèt'n Duts. Sommihte woar'n overtugd da ze mè de Nazi's eindelijk en oenofankelik Vloandern hing krieh'n. Andere woar'n mèjlopers of woar'n ophestok'n (deur de kerke, bievoërbeeld). Noh andere moes'n ni weet'n van Nazi-Dutsland. Moar achter d'n Oërloh zat het spel op de woah'n: ol de Vlams-Nationalist'n, zoender utzoendering, woar'n bekeken voe collaborateurs. D'n Izeboedevoart kriëh va toen of oek e 'zwort' kantje.
- In 1946 wierd d'n Izertoërn ophebloazen. De doader ezee noëjt hevoen.
- In de jaren '80 kwam'n d'r mjèr en mjèr neo-nazi's na d'n toërn. Dedie add'n dudelik hèn boêdsjchap an "Nooit Meer Oorlog". 't Stoat pertank in versjchillihe toal'n op 'n toêrn hesjchrev'n.
- 't Izerbedevoartcomité onder leiding van voerol Lionel Vandenberghe wilde mjèr vôk trekken. Ze vertoald'n 't Izertestament na Vrede, Vrijheid en Verdraagzaamheid en stichende e museum. De Vloaming'n va de rechtervleuhel, voerol Vlaams Blok (nu Vlaams Belang) en een djèl van de Volksunie (nu ophedjèld in Spirit en N-VA), wos nie 't akkoërd mè Vandenberghe.
- Dieptepunt kwam in 1996 toe ze vocht'n op de wieje. Vele bedevoarders wez'n in de richting van 't Vlaams Blok.
- Sedert 2003 he't de rechtervleuhel een eigen 'bedevoart', noamelik de Izerwoake.