Teencode

Teencode là một thuật ngữ dùng để chỉ một dạng chữ viết khác của Tiếng Việt. Công dụng chính của dạng chữ viết này là dùng để mã hóa. Nó có nguồn gốc và được phát triển từ mạng xã hội và các trò chơi điện tử trực tuyến. Ban đầu, nó được sử dụng chủ yếu để tránh sự phát hiện nội dung của phụ huynh và những người khác.

Teencode có nhiều loại khác nhau. Nó có các loại được phát triển dựa trên chữ Quốc ngữ hoặc độc lập so với chữ Quốc ngữ. Ngoài công dụng chính, nó còn được sử dụng để cách điệu hay viết tắt. .

Lịch sử

Trên thực tế, teencode được sử dụng nhiều nhất và dần trở thành trào lưu từ những năm 2000 – 2005, thời đại mà internet bắt đầu phát triển cực đại ở Việt Nam. Nhưng từ trước đó nhiều năm, teencode đã xuất hiện trên những trang vở trắng, được các học sinh lứa đầu 9x sử dụng.

Cơ bản, teencode được bắt đầu từ việc “mã hóa” con chữ thành những dãy số đặc biệt với quy luật riêng mà chỉ có giới học sinh ngày đó mới có thể “giải mã” được. Teencode đầu tiên được cho là lấy ý tưởng từ nhân vật Kid trong manga Detective Conan của tác giả Gosho Aoyama.

Những năm 2007-2012, dạng ngôn ngữ này phát triển mạnh mẽ, với đủ cách biến đổi các con chữ. Các ứng dụng chuyển đổi giữa ngôn ngữ tiêu chuẩn và teencode cũng xuất hiện.

Hiện nay, teencode vẫn đang được giới trẻ sử dụng.

Đánh giá

Đánh giá từ xã hội

Trong một thời gian dài, teencode đã trở thành vấn đề được rất nhiều người, bài viết... nói tới. Dạng ngôn ngữ này chủ yếu là dùng những từ viết tắt, chữ cái thay thế. Với những ai không quen đọc và sử dụng sẽ gặp không ít khó khăn mỗi khi phải đọc các văn bản sử dụng teencode.

Có ý kiến cho rằng dạng ngôn ngữ này cần được và cũng đang dần được loại bỏ và đơn giản hóa để trả lại "sự trong sáng của tiếng Việt". Tuy nhiên, teencode vẫn được không ít bạn trẻ ưa chuộng.

Ảnh hưởng tới tiếng Việt

Theo PGS Phạm Văn Tình, Tổng Thư ký Hội Ngôn ngữ học Việt Nam, nhu cầu sử dụng teencode xuất phát từ nhu cầu sáng tạo của giới trẻ, "cách viết lạ tạo ra sự thích thú, đáng yêu, hài hước khi giao tiếp, giúp tiếng Việt đa dạng hơn", tuy nhiên "nếu quá nhiều người lạm dụng thì sẽ làm mất đi hình hài và sự phát triển theo quy luật của tiếng Việt phổ thông".

Ảnh hưởng tới người sử dụng teencode

Đối với những người còn đi học, việc lạm dụng teencode có thể gây ảnh hưởng xấu tới khả năng ngôn ngữ, gây khó khăn trong việc giao tiếp với cộng đồng trong tương lai.

Một số ví dụ về cách viết teencode

• Chuyển một số chữ cái sang chữ cái khác: ph - f, ng - g/q, gi/d/ - j/z, c - k, qu - w, r - z,..
• Viết tắt: không - k, anh - a, em - e,...
• Chuyển chữ cái sang số: o - 0, e - 3, i - 1, a - 4,...
• Dùng những kí tự đặc biệt để chỉ dấu: dấu sắc - ', dấu huyền - `, dấu nặng -., dấu hỏi - ?, dấu ngã - ~
• Dùng những kí tự đặc biệt để chỉ chữ: đ - +), d - |),...
• Viết tắt đặc biệt: "s2 = trái tim", "bt òy = biết rồi",...
• Ghép các chữ cái đầu tiên trong cụm từ:"chs = chả hiểu sao", "klq = không liên quan", "gato = ghen ăn tức ở",...
• Viết tắt cụm từ tiếng Anh: "btw = by the way/nhân tiện", "lol = laugh out loud/cười lớn",...
• Từ lóng: "gấu" (người yêu), "thả thính" (hành động một người cố tình quyến rũ một hay nhiều người), "bánh bèo" (cô gái tiểu thư yếu đuối)
• Dịch từng chữ sang tiếng Anh: "no table" (miễn bàn), "like is afternoon" (thích thì chiều)
• Dùng từ tiếng Anh đồng âm: "thứ high/thứ bar" (thứ hai, thứ ba)

Ví dụ điển hình: "Tkuz qyz gak nkax lah zuw hyr syh"

Ngôn ngữ học

Theo PGS Phạm Văn Tình, khác với phương ngữ địa lý, phương ngữ xã hội, tiếng lóng, hay biệt ngữ, teencode là một ngôn ngữ ký sinh, phụ thuộc vào "vật chủ" là ngôn ngữ Việt.

Teencode cũng được so sánh với đề xuất cải tiến chữ Quốc ngữ của PGS Bùi Hiền.

Liên kết ngoài

• Teencode là gì? Choáng váng vì “hot trend” teencode của giới trẻ
• Top 4 bộ chuyển đổi tiếng Việt kiểu mới, teencode