Samarqand urugʻi
Samarqand urugʻi (yoki Samarqand ) — Ismoil Joʻrabekov boshchiligidagi oʻzbek urugʻi[1]. Urug' Oʻzbekistondagi ikki yirik klandan biri[1]. Ikkinchi o'rinda, uning asosiy raqibi Toshkent urugʻi hisoblanadi[2]. Farg'ona urug'i ham ushbu urug'larga son jihatidan teng keladi[3]. O‘zbekistonning sobiq Prezidenti Islom Karimov va hozirgi prezident Shavkat Mirziyoyev Samarqand urug‘idan hisoblanadi[4].
Kelib chiqishi
Hozirgi O'zbekistonda qabilalar mavjud emas. Shuning uchun zamonaviy oʻzbek urugʻlari yo oila darajasida yoki milliy darajada faoliyat yuritadi. Bugungi kunda "klan" atamasi odatda nikoh yoki do'stlik orqali yaratilgan homiylik tarmoqlarining umumlashma nomini anglatadi[5]. Ba'zi kishilar guruhlarni "fraksiya" deb atashni afzal ko'rishadi[6].
Oʻzbekiston hukumati Sovet Ittifoqi parchalanganidan so'ng va undan keyingi davrlardan buyon urugʻ-aymoq siyosati mavjudligini inkor etishga urinib kelmoqda[7].
Tarixi
Samarqand klani O'zbekistonda 1983-yilda Farg'ona klani o'rniga hokimiyat tepasiga kelgan edi[8].
Samarqand klanining boshlig'i Ismoil Jo'rabekov hisoblanadi. U Islom Karimovning hokimiyatga kelishidagi roli tufayli "kulrang kardinal" nomi bilan tanilgan[1]. Biroq 1993-yilga kelib Karimov Samarqand urug‘i hokimiyatini cheklay boshlagan. Karimovning Samarqand urugʻiga homiyligi boshqa urugʻlarning noroziligiga sabab boʻlgan va u qoʻzgʻolonni oldini olish uchun bu ishni qilgan[9].
Keyingi yillarda u mamlakatdagi barcha klanlarning kuchini zaiflashtirishda davom etgan. Jo'rabekov Karimovning maslahatchisi bo'lgan, biroq 2004-yilda unga qarshi jinoiy ayblovlar qo'yilgach, U Toshkent klanini kuchaytirish maqsadida hokimiyatdan chetlashtirildi. Jo'rabekov bungacha mamlakatdagi eng qudratli kishilardan biri bo'lgan edi[10].
Samarqand urug‘idan bo‘lgan Ichki ishlar vaziri Zokir Almatov ham 2005-yil oxirida sog‘lig‘i yomon ekanligini aytib, iste’foga chiqqan edi[4].
Yana qarang
- Markaziy Osiyodagi urug'lar
- Toshkent klani
- Jizzax urugʻi
Manbalar
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Collins, p. 255
- ↑ Blagov, Sergei. Uzbek strongman under Russian attack. Asia Times. 13 March 2003. Accessed 24 June 2009.
- ↑ Sengupta, p. 286
- ↑ 4,0 4,1 Uzbekistan: Karimov Appears To Have Political Clans Firmly In Hand . RFE/RL. 31 August 2006. Accessed 24 June 2009.
- ↑ Collins, p. 254
- ↑ Roy, p. 13
- ↑ Sengupta, p. 285
- ↑ Roy, p. 128
- ↑ Collins, p. 263
- ↑ Kimmage, Daniel (23 February 2005). "Uzbek Eminence Falls from Grace". Central Asia Report (RFE / RL) 5 (7). http://www.rferl.org/content/article/1342103.html. Qaraldi: 24 June 2009.Samarqand urugʻi]]
Adabiyotlar
- Collins, Kathleen. Clan politics and regime transition in Central Asia. Cambridge University Press, 2006 — 350-bet. ISBN 978-0-521-83950-1.
- Roy, Olivier. The New Central Asia: the creation of nations. I.B.Tauris, 2000. ISBN 978-1-86064-278-4.
- Sengupta, Anita. The formation of the Uzbek nation-state: a study in transition. Lexington Books, 2003. ISBN 978-0-7391-0618-1.