HTML
HTML (ing.Hypertext Markup Language — gipermatnli belgilash tili) - bu SGMLga (Standard Generalized Markup Language — standart umumlashtirilgan belgilash tili) asoslangan va xalqaro ISO 8879 standartiga mos keluvchi til, xalqaro toʻrda ishlatiladi.
Tarixi
HTML tili taxminan 1991–1992-yillarda Yevropa Yadroviy Tadqiqotlar Markazida ishlovchi britaniyalik mutaxassis Tim Bernars Lee tomonidan ishlab chiqilgan. Dastlab bu til mutaxassislar uchun hujjat tayyorlash vositasi sifatida yaratilgan. HTML tilining soddaligi (SGMLga nisbatan) va yuqori formatlash imkoniyatlarining mavjudligi uni foydalanuvchilar orasida tez tarqalishiga sabab boʻldi. Bundan tashqari unda hipermatnlardan foydalanish mumkin edi. Tilning rivojlanishi bilan unga qoʻshimcha multimedia (tasvir, tovush, animatsiya va boshqalar) imkoniyatlari qoʻshildi.
Imkoniyatlari
HTML quyidagi formatlash imkoniyatlariga ega:
- Matn qismining mantiqiy rolini belgilash (matn sarlavhasi, paragraf, roʻyxat va hokazo).
- Hipermatnlar yaratish. Bu ayniqsa juda qulay boʻlib oʻzaro bogʻlangan hujjat sahifalari orasida navigatsiya qilishni yengillashtiradi.
- Matnning rangi, qalinligi va boshqa shrift koʻrsatkichlarini belgilash.
- Maxsus belgilar qoʻyish. ASCII kodirovkasida koʻrsatilmagan belgilar HTML vositalari bilan qoʻyish mumkin. Masalan grek alfaviti belgilari α,ψ, ζ, matematik belgilar ∫, ∞, √, ½, ¼ , ¾, moliya belgilari €, £, ¥, ©, ®, ™ va hokazolar.
- Foydalanuvchi kiritishi uchun maydonlar yaratish.
- Multimedia fayllarini ochish.
- Boshqa imkoniyatlar
Versiyalari
- RFC 1866 - HTML 2.0 standarti (22 sentyabr 1995).
- HTML 3.2 - 14 yanvar 1996
- HTML 4.01 - 24 dekabr 1999
- ISO/IEC 15445:2000 - 15 may 2000
HTML 1.0 versiya rasmiy ravishda mavjud emas. HTML dastlab nostandart turli versiyalari mavjud boʻlganligi tufayli birinchi rasmiy versiya 2.0 dan boshlangan. 1995 yil Xalqaro Oʻrgimjak Toʻri Konsortsiumi tomonidan HTMLning 3 versiyasi taklif qilindi. Ushbu versiyada juda koʻp yangiliklar, jumladan jadvallar yasash, rasmlarni matn bilan atrofini oʻrash, matematik formulalar yaratish kiritildi, biroq u davrdagi brouserlarda bu imkoniyatlar realizatsiya qilinmadi. 3.1 versiya hech qachon taklif qilinmagan boʻlib, darxol 3.2 versiyaga oʻtildi. Unda 3.1 versiyadagi baʼzi yangiliklar tushirib qoldirildi. Matematik formulalar boshqa MathML standartida aloxida koʻrsatildi. HMLning 4.0 versiyasida standartizatsiya kuchaytirildi, faqat maxsus brouserlarga oid teglar (m. <label>) tushirib qoldirildi, baʼzi teglar eskirgan sifatida tavsiya etildi (masalan <font> tegi oʻrniga CSS imkoniyatlaridan foydalanish tavsiya etiladi).
Kelajagi
HTMLning yangi versiyalari chiqmaydi.(? Nega chiqmas ekan, HTML5 hamma yerda shov-shuvga sabab boʻlib turibdiku?) Uni XHTML (ing. Extensible HTML - kengaytirilgan HTML) almashtirishi lozim. Xozirda XHTML faqatgina HTML standartining sintaksisiga qatiyan rioya qilinishini talab qiladi xolos (masalan teglar albatta kichik xarflar bilan koʻrsatilishi, teg atributlari albatta qoʻshtirniqqa olinishi, teglarni yopiq boʻlishi va xokazo) va boshqa imkoniyatlari bilan farqlanmaydi.