Ganoderma
 Lakownica żółtawa | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
lakownica |
| Nazwa systematyczna | |
| Ganoderma P. Karst. Revue mycol., Toulouse 3(9): 17 (1881) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Ganoderma lucidum (Curtis) P. Karst. | |
Ganoderma P. Karst. (lakownica) – rodzaj grzybów z rodziny żagwiowatych (Polyporaceae)[1]. Obejmuje ponad 250 gatunków, wiele z nich ze strefy tropikalnej[2]. W Europie występuje 7 gatunków[3].
Cechy charakterystyczne
Pasożyty i saprotrofy powodujące białą zgniliznę drewna. Owocniki jednoroczne lub wieloletnie. Kapelusze przyrośnięte bokiem, płaskie (lub dość grube), zazwyczaj półkoliste, półeczkowate, rzadko z trzonem. Pokryte są cienką, lakowatą lub żywiczną krustą, która często jest błyszcząca i stąd pochodzi nazwa rodzajowa. Rurki brązowe, z białymi, drobnymi porami. Miąższ łykowato-elastyczny do korkowato-drewnowatego. Wysyp zarodników rdzawobrązowy. Zarodniki o specjalnej budowie: mają podwójną ścianę. Jej wewnętrzna ściana jest kolorowa, a zewnętrzna (egzospora) bezbarwna i dość gruba. Przez jej pory rostkowe przenikają brodawki warstwy wewnętrznej[3][4].
Lakownice zawierają kwas lucidenowy, ganodermanodiol i ganoderiol – substancje o działaniu immunostymulującym i przeciwnowotworowym[5].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Polyporaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Synonimy naukowe: Dendrophagus Murrill, Elfvingia P. Karst., Friesia Lázaro Ibiza, Ganoderma subgen. Trachyderma Imazeki, Tomophagus Murrill, Trachyderma (Imazeki) Imazeki[6].
Polską nazwę podał Stanisław Domański w 1967 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym należące do tego rodzaju gatunki opisywane były także jako huba, wrośniak, lśniak lub żagiew[7].
- Ganoderma adspersum (Schulzer) Donk (1969) – lakownica europejska[3]
- Ganoderma applanatum (Pers.) Pat. 1887 – lakownica spłaszczona
- Ganoderma australe (Fr.) Pat. (1890)[8]
- Ganoderma brownii (Murrill) Gilb. 1962
- Ganoderma carnosum Pat. 1889 – lakownica brązowoczarna
- Ganoderma lucidum (Curtis) P. Karst. 1881 – lakownica żółtawa
- Ganoderma pfeifferi Bres. 1889 – lakownica czerwonawa
- Ganoderma resinaceum Boud. 1890 – lakownica jasnomiąższowa
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[9]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody[7].
,_brown_spores_and_causes_white_rot_-_panoramio.jpg?lang=pl)
Przypisy
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-18] (ang.).
- ↑ Leif Ryvarden, Genera of Polypores: Nomenclature and Taxonomy, „Synopsis Fungorum”, 5, Lubrecht & Cramer Ltd, 1991, s. 1–391, ISBN 82-90724-10-1.
- ↑ a b c Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 222, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Ewald Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 546, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Andrzej Szczepkowski, Grzyby nadrzewne w innym świetle – użytkowanie owocników, „Studia i Materiały CEPL w Rogowie. Rocznik 14”, 32 (3), 2012.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 259–261, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Błąd w checklist Wojewody. Według W. Wojewody jest to lakownica europejska, jednak według Index Fungorum Ganoderma australe i Ganderma adspersum to 2 różne gatunki, przy czym inne źródła nazwę lakownicy europejskiej przypisują dla gat. Ganoderma adspersum.
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).