Arch Linux

Arch Linux

Logo Arch Linux Logo programu
[[Plik:{{{grafika}}}|250x250px|alt=Ilustracja|Interfejs użytkownika]] Interfejs użytkownika
Producent	Levente Polyak (wcześniej Aaron Griffin, Judd Vinet)
Architektura	{{{architektura}}}
Pierwsze wydanie	{{{pierwsze wydanie}}}
Aktualna wersja	comiesięczne migawki (Snapshot) / 2021.01.01
Jądro	{{{jądro}}}
Środowisko pracy	{{{środowisko pracy}}}
Licencja	GNU FDL
Typ pakietów	pkg.tar.xz, pkg.tar.zst
Strona internetowa

{{System operacyjny infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | architektura = | grafika = | pierwsze wydanie = | środowisko pracy = | jądro = Nieznane pola: "wersja_testowa_data", "data", "wersja_testowa", "środowisko", "system", "kernel", "wersja_data", "rodzina" oraz "distrowatch".

Arch Linux – dystrybucja GNU/Linuksa stworzona przez Judda Vineta. Stawia ona sobie za cel łatwość konfiguracji i użytkowania systemu operacyjnego, a także dostępność znacznej ilości aktualnego oprogramowania, którym można w prosty i wygodny sposób zarządzać. Łatwość ta nie jest jednak osiągana przez dużą ilość graficznych konfiguratorów, a poprzez przemyślnie rozmieszczone i zaprojektowane pliki konfiguracyjne, skrypty i programy. Dlatego też Arch Linux, mimo swojej prostoty, może nie być odpowiednim systemem dla osób niemających wcześniej styczności z GNU/Linuksem ani dla tych, dla których używanie konsoli oraz edycja plików tekstowych w celu zmiany ustawień mogą sprawiać problemy.

Inspiracją dla Judda Vineta była inna, wcześniejsza dystrybucja GNU/Linuksa – CRUX. Arch jest oparty na systemie pakietów binarnych kompilowanych dla architektur i686 oraz x86_64 zarządzanych przez specjalnie do tego zadania stworzony program o nazwie pacman. Umożliwia on instalację, aktualizację oraz usuwanie pakietów. Pakiety mogą być także budowane ze źródeł przy pomocy ABS (Arch Linux Build System) – systemu podobnego do portów FreeBSD. Umożliwia on proste i szybkie budowanie pakietów i włączanie ich do systemu. Instalacja przebiega w trybie tekstowym, a użytkownik może dokonać konfiguracji systemu edytując odpowiednie pliki.

Dostępne jest wydanie dedykowane architekturze ARM, działające m.in. na platformie Raspberry Pi. Arch stanowi podstawę dla wielu dystrybucji pochodnych, m.in. Manjaro.

Filozofia

Arch Linux został zaprojektowany jako prosty (w konstrukcji) system operacyjny dla zaawansowanych użytkowników. Nie posiada żadnych zbędnych ozdóbek, graficznych narzędzi konfiguracyjnych itp. Filozofia jego konstrukcji jest w tym podobna do tej, zastosowanej w systemie CRUX, iż użytkownik musi posiadać pewien poziom wiedzy, aby przygotować system do działania. Poziom ten nie jest szczególnie wysoki, jednak Arch Linux nie jest najlepszym rozwiązaniem dla absolutnie początkujących użytkowników. Społeczność Arch Linuksa ma do dyspozycji rozbudowaną i wysokiej jakości dokumentację (serwis internetowy stworzony w oparciu o wiki), która stanowi podstawową pomoc w jego poznawaniu i rozwiązywaniu pojawiających się problemów. Dużą aktywnością charakteryzuje się też forum dyskusyjne użytkowników tej dystrybucji i jest miejscem, gdzie często można uzyskać pomoc i porady dotyczące działania systemu i jego oprogramowania.

Filozofia Arch Linuksa zawiera się, przede wszystkim, w trzech głównych zasadach:

• Prostota i „lekkość”, czyli generalnie podążanie za zasadą KISS.
• Stosowanie graficznych narzędzi do podstawowej konfiguracji systemu jest niekorzystne dla użytkownika. Osoba, poprzez użytkowanie systemu poszerza swoją wiedzę na jego temat, co sprawia że takie narzędzia są w pewnym momencie całkowicie zbędne. Zyskuje się na tym czas, który byłby poświęcony na tworzenie takich narzędzi oraz eliminowanie problemów, wynikających z ich użytkowania.
• Wkład użytkowników jest dozwolony, a nawet pożądany, jeśli istnieje zgodność z filozofią konstrukcji systemu.

Historia powstania

Idea powstania Arch Linuksa powstała w marcu 2002 roku, kiedy to Judd Vinet, zirytowany brakiem sposobu na łatwą aktualizację systemu, z którym przyszło mu pracować, rozpoczął pracę nad nowym systemem. Arch powstawał jednocześnie z menadżerem pakietów do niego – Pacmanem. Koncepcję budowy systemu Judd zaczerpnął z CRUX-a, który był bardzo prosty i szybki w działaniu, jednak trudny w konfiguracji dla początkującego użytkownika. Również koncepcja działania Pacmana została zaczerpnięta z innego oprogramowania – pakietu pkgtools pochodzącego z dystrybucji Slackware.

Wymowa nazwy

Wymowa nazwy Arch Linux niekiedy jest tematem dyskusyjnym i można spotkać się z różnymi wariantami jej interpretacji. Jednak twórca Archa i jednocześnie pomysłodawca nazwy wymawia słowo Arch jak archer, czyli w polskim zapisie fonetycznym Arcz Linuks.

Repozytoria pakietów

Pliki konieczne do działania programów Arch Linuksa są dostępne w postaci pakietów, które zgrupowane są w pięciu odrębnych repozytoriach:

• core – podstawowe oprogramowanie wymagane do działania systemu
• extra – dodatkowe programy, których instalacja jest opcjonalna; tutaj znajdują się np. większe środowiska graficzne, pakiety biurowe.
• community – pakiety, którymi zajmują się użytkownicy systemu; obecność programu w repozytorium określana jest w drodze głosowania.
• testing – oprogramowanie, które często zawiera błędy i konieczne jest jego testowanie; repozytorium domyślnie niedostępne.
• community-testing – pakiety będące kandydatami do repozytorium community
• multilib – pakiety 32-bitowe przystosowane do działania z systemami 64-bitowymi (np. Wine)
• multilib-testing – pakiety będące kandydatami do repozytorium multilib

W Arch User Repository (AUR) zawarte są paczki tworzone przez społeczność użytkowników. Jest ono odpowiednikiem PPA stosowanego w Ubuntu.

Aktywowanie, bądź dezaktywowanie, poszczególnych repozytoriów możliwe jest poprzez edycję pliku /etc/pacman.conf. W tym pliku można również dodać inne, nieoficjalne serwery z pakietami. W pliku /etc/pacman.d/mirrorlist znajduje się lista serwerów (i jednocześnie ich priorytety).

Wydania

Co miesiąc wydawane są kolejne wersje Arch Linuksa pod postacią obrazów płyt. Jest to dystrybucja ciągła, dotychczasowi użytkownicy Archa nie muszą więc cyklicznie reinstalować systemu, by korzystać ze współczesnej wersji. Aktualizacja pakietów za pomocą Pacmana zapewnia najnowszą wersję systemu. Kolejne wydania to po prostu „migawka” stanu pakietów. Wraz z wydaniem wersji „Duke” zmieniło się numerowanie wersji, które aktualnie zawiera rok oraz miesiąc ukazania się obrazów płyt, zamiast stosowanych wcześniej kolejnych cyfr. Od wydania 2008.06 dostarczane są również obrazy Live USB, dzięki którym możemy zainstalować system z pamięci USB.

Wersja	Data wydania	Nazwa kodowa	Uwagi
2017.01.01	1 stycznia 2017	2017.01.01	Linux 4.8.13
2015.11.01	1 listopada 2015	2015.11.01	Linux 4.2.5
2012.12.01	1 grudnia 2012	2012.12.01	Nowa wersja instalatora, linux 3.6.8, systemd 196.
2012.11.01	2 listopada 2012	2012.11.01	Linux 3.6
2012.09.07	8 września 2012	2012.09.07	Linux 3.5.3, nowe wersje initscripts, systemd oraz netcfg.
2012.07.15	22 lipca 2012	2012.07.15	Usunięcie AIF i zastąpienie skryptami instalacyjnymi, obraz do instalacji dostępny wyłącznie w wersji netinstall
2011.08.19	18 sierpnia 2011	2011.08.19	Linux 3.0.3-1, syslinux, btrfs i nilfs2
2010.05	17 maja 2010	2010.05	Wsparcie dla trybu isohybrid.
2009.08	10 sierpnia 2009	2009.08	Pacman w wersji 3.3.
2009.02	16 lutego 2009	2009.02	Dołączenie AIF (Arch Linux Installation Framework).
2008.06	24 czerwca 2008	Overlord	Dostępne także jako Live USB.
2007.08-2	7 października 2007	Don’t Panic
2007.08.1	10 września 2007	Don’t Panic
2007.08	5 sierpnia 2007	Don’t Panic
2007.05	17 maja 2007	Duke	pacman w wersji 3
0.8	30 marca 2007	Voodoo
0.7.2	23 maja 2006	Gimmick
0.7.1	5 stycznia 2006	Noodle
0.7	24 stycznia 2005	Wombat
0.6	1 marca 2004	Widget	Dodanie wsparcia dla systemów plików JFS i XFS.
0.5	21 czerwca 2003	Nova	Wprowadzenie wsparcia dla PAM, LVM i GRUB.
0.4	18 grudnia 2002	Dragon
0.3	7 sierpnia 2002	Firefly
0.2	17 kwietnia 2002	Vega
0.1	11 marca 2002	Homer	Pierwsze wydanie, stworzone od podstaw ((ang.) from scratch).

Dystrybucje bazujące na Arch Linux

Istnieje wiele dystrybucji Linuksa opartych na Archu. Do najpopularniejszych należą m.in.:

• Antergos
• ArchBang
• Arch Linux 32 – dystrybucja mająca na celu kontynuowanie porzuconego oficjalnie wsparcia dla architektury i686
• Arch Linux ARM – dla systemów wbudowanych opartych na architekturze ARM
• Artix Linux
• ArcoLinux
• BBQLinux
• BlackArch
• Manjaro Linux
• PacBSD – dystrybucja BSD korzystająca z Pacmana jako menedżera pakietów
• Papyros

Linki zewnętrzne

• Wiki Arch Linuksa (ang.)
• Obszerny wywiad z autorami dystrybucji (ang.)