Automatic Identification System

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 6 lip 2018, była oparta na tej wersji.

Ten artykuł od 2007-12 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

System Automatycznej Identyfikacji, AIS (ang. Automatic Identification System, AIS) – system automatycznej łączności opracowany w końcu XX wieku i rozpowszechniony na początku XXI. Zapewnia automatyczną wymianę danych, przydatnych do uniknięcia kolizji między statkami oraz identyfikujący statek dla brzegowych systemów nadzorujących ruch statków (VTS).

Według wymagań V Rozdziału Konwencji SOLAS opracowanej przez IMO, system AIS powinien być zainstalowany na:

wszystkich statkach o pojemności brutto 300 i więcej, zatrudnionych w żegludze międzynarodowej,
wszystkich statkach o pojemności brutto 500 i więcej, niezatrudnionych w żegludze międzynarodowej,
wszystkich statkach pasażerskich, niezależnie od rozmiaru^[1].

Sprzęt

Statkowe urządzenie AIS składa się z urządzenia nadawczo-odbiorczego UKF (transpondera), pracującego na częstotliwościach 161,975 MHz (kanał A) i 162,025 MHz (kanał B) połączonego z odpowiednio zaprogramowanym komputerem. Do komputera spływają automatycznie dane o pozycji i ruchu statku z GPS i odpowiednich czujników (log, żyrokompas, echosonda). Dane te, wraz z informacjami wprowadzonymi ręcznie (nazwa jednostki, sygnał wywoławczy, numer MMSI, port przeznaczenia, zanurzenie, liczba osób na pokładzie, a także położenie anteny AIS na pokładzie jednostki i jej podstawowe wymiary) są nadawane w specjalnym formacie i mogą być odczytane przez urządzenia AIS na statkach w pobliżu (do kilkudziesięciu mil morskich) i stacjach kontroli ruchu. AIS jest połączony z systemami antykolizyjnymi statku oraz VDR (rejestratorem parametrów statku tzw czarna skrzynka). dane odbierane przez system są wyświetlane na ekranach radarów. Dzięki temu rozwiązaniu Oficer wachtowy ma ułatwione zadanie w podjęciu decyzji o uniknięciu kolizji.

Na mniejszych jednostkach zazwyczaj stosowane są pokładowe radiostacje VHF z wbudowaną obsługą systemu AIS.

Podział czasu

Aby uniknąć wzajemnego zagłuszania, dane są nadawane w systemie SOTDMA (Samoorganizowany wielodostęp w dziedzinie czasu), co w skrócie polega na tym, że każdy statek nadaje przez krótki czas, powtarzając nadawanie w odstępach zależnych od prędkości i zmiany kursu: około 10 sekund dla statków poruszających się szybko lub zmieniających kurs, około dwóch minut dla statków zatrzymanych i około minuty dla pozostałych. System SOTDMA zapewnia kilka tysięcy "okien czasowych" w ciągu minuty.

Zasięg

Ponieważ AIS pracuje na częstotliwościach VHF, zasięg zależy od wysokości zamontowania anteny. Zgodnie z założeniami przy antenie umiejscowionej na wysokości 15 m ponad poziom morza zasięg wynosi 15-20 mil morskich. Większe statki, na których antena znajduje się znacznie wyżej, odbierają sygnały z odległości ok. 40-60 mil morskich. W warunkach bardzo dobrej propagacji zdarza się odbierać sygnały ze statków oddalonych nawet o 150 mil.

Spory prawne

System AIS był pomyślany jako narzędzie antykolizji statek-statek oraz identyfikacji statków przez stacje brzegowe nadzorujące ruch w miejscach o dużym natężeniu ruchu (VTS). Po 2001 roku, w ramach zmodyfikowanego V Rozdziału Konwencji SOLAS, a nie akcji przeciwko terroryzmowi, po wprowadzeniu Międzynarodowego Kodeksu Ochrony Statku i Obiektu Portowego (ISPS), włączono AIS do wymagań wyposażenia statków konwencyjnych. Inne mogą go mieć dobrowolnie.

Wraz z upowszechnianiem się AIS powstały systemy narodowe, a nawet międzynarodowe stacji brzegowych (np. system bałtycki HELCOM, obejmujący również Polskę^[2]), a także serwisy internetowe, pokazujące użytkownikom dane AIS odebrane przez niektóre stacje nabrzeżne. Po pewnym czasie podniosły się głosy, że nieograniczony dostęp do danych może naruszać tajemnicę handlową i pozwala piratom na śledzenie statków. Według ostatnich zaleceń AIS powinien być stale włączony, ale kapitan jednostki może podjąć decyzję o jego wyłączeniu. Źródło: Konwencja SOLAS (IMO)

Przypisy

↑ AIS transponders. IMO. [dostęp 2012-01-08]. (ang.).
↑ W. Drozd, M. Dziewicki, M. Waraksa: Status polskiego Systemu Automatycznej Identyfikacji Statków (AIS). Urząd Morski w Gdyni. [dostęp 2012-01-08]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Dane z AIS w Internecie

[1] AIS transponders. IMO. [dostęp 2012-01-08]. (ang.).

[2] W. Drozd, M. Dziewicki, M. Waraksa: Status polskiego Systemu Automatycznej Identyfikacji Statków (AIS). Urząd Morski w Gdyni. [dostęp 2012-01-08]. (pol.).

[1]

[2]