G-code

G code – znormalizowany język zapisu poleceń dla urządzeń CNC. Definiuje podstawowe operacje, które należy wykonać, aby obrobić detal na obrabiarce sterowanej numerycznie.

Charakterystyka

G code opisuje standard ISO 6983, DIN 66025, w Polsce wycofane normy: PN-93/M-55251, PN-73/M-55256.

G code można utworzyć 3 metodami:

• pisać samodzielnie w edytorach tekstu (np. notatnik) i przenieść do pamięci obrabiarki,
• wprowadzać na pulpicie sterującym obrabiarki (nowsze sterowania podpowiadają opcje, które należy zdefiniować do poprawnego działania danej funkcji),
• wygenerować programem typu CAM po przetworzeniu przez postprocesor przeznaczony dla konkretnej maszyny.

Funkcje oraz parametry nieopisane w normie różnią się w zależności od producenta. Niektórzy producenci (np. Heidenhain, Mazak) wykorzystują własne języki programowania odmienne od kodów ISO, jednak programy w tych językach są często błędnie nazywane G-kodami.

Podstawowe komendy G code zawarte są w Polskiej Normie będącej tłumaczeniem normy ISO. Pozostałe polecenia G code oraz M funkcje są dowolnie definiowane przez różnych producentów obrabiarek, gdzie głównym kryterium definiowania jest przeznaczenie maszyny.

Przykładowe funkcje przygotowawcze G

Kody, które opisują sposób wykonania bądź interpretowania poleceń wydawanych przez programistę.

G00 - ruch szybki, pozycjonowanie narzędzia

G01 - ruch narzędzia według interpolacji liniowej

G02 - ruch narzędzia według interpolacji kołowej zgodnie z ruchem wskazówek zegara

G03 - ruch narzędzia według interpolacji kołowej przeciwnie do ruchu wskazówek zegara

G04 - postój czasowy

G05 - interpolacja kołowa współrzędne kartezjańskie, bez określania kierunku obrotu

G06 - interpolacja kołowa, współrzędne kartezjańskie, przejście styczne z poprzedniego konturu

G07 - blok pozycjonowania wzdłużnego

G09 - dokładne zatrzymanie

G20 - wymiarowanie w calach

G21 - wymiarowanie w milimetrach

G40 - koniec korekcji

G41 - korekcja toru narzędzia lewostronna (kompensacja promienia płytki, freza)

G42 - korekcja toru narzędzia prawostronna (kompensacja promienia płytki, freza)

G43 - włączenie kompensacji długości narzędzia (frezarka)

G33 - toczenie gwintu

G53 - wybranie układu współrzędnych maszynowych

G54 - G59 - wybranie układu współrzędnych przedmiotu

G76 - cykl planowania zgrubnego

G79 - cykl podcięć

G80 - koniec cyklu wielokrotnego

G81 - cykl nawiercania

G82 - cykl wiercenia z przerwą czasową

G83 - cykl wiercenia z łamaniem wióra

G84 - cykl gwintowania

G87 - cykl frezowania kieszeni prostokątnej

G90 - pozycjonowanie bezwzględne

G91 - pozycjonowanie przyrostowe

G92 - ograniczenie prędkości obrotowej wrzeciona np. G92 S200

G94 - programowanie prędkości posuwu w [mm/min]

G95 - programowanie prędkości posuwu w [mm/obr]

G96 - włączenie trybu stałej prędkości skrawania [m/min] (frezarka)

G97 - włączenie trybu stałej prędkości obrotowej wrzeciona [obr/min] (tokarka)

Przykładowe funkcje pomocnicze M

Za konkretne działania "mechaniczne, fizyczne" odpowiadają funkcje maszynowe, potocznie nazywane funkcjami M.

M00 - stop programu bezwarunkowy

M01 - stop programu warunkowy (zależnie od trybu pracy)

M02 - koniec programu

M03 - włączenie prawych obrotów wrzeciona

M04 - włączenie lewych obrotów wrzeciona

M05 - wyłączenie obrotów wrzeciona

M06 - zmiana narzędzia (polecenie "zmień")

M07 (M51) - włączenie chłodziwa przez narzędzie (zależnie od producenta)

M08 - włączenie chłodziwa wylewki zewnętrzne

M09 - wyłączenie chłodziwa

M10 (M36) - otwarcie szczęk (zależnie od producenta)

M11 (M37) - zamknięcie szczęk (zależnie od producenta)

M13 - włączenie prawych obrotów wrzeciona i chłodziwa

M14 - włączenie lewych obrotów wrzeciona i chłodziwa

M30 - koniec programu i "przewinięcie" do początku.

Inne

Ponadto można wyróżnić grupę adresową parametrów i osi.

T - wybór narzędzia

S - zdefiniowanie prędkości obrotowej wrzeciona (symbol "S" oraz podana wartość, np. S1500)

F - zdefiniowanie prędkości posuwu (analogicznie do "S")

X - położenie w osi "X" (po adresie występuje wartość bezwzględna lub względna, np. X200)

Y - położenie w osi "Y" (po adresie występuje wartość bezwzględna lub względna, np. Y200)

Z - położenie w osi "Z" (po adresie występuje wartość bezwzględna lub względna, np. Z200)

A - położenie w osi "A" (po adresie występuje wartość bezwzględna lub względna, np. A10)

B - położenie w osi "B" (po adresie występuje wartość bezwzględna lub względna, np. B10)

C - położenie w osi "C" (po adresie występuje wartość bezwzględna lub względna, np. C10)

D - korektor narzędzia. Zazwyczaj wpisuje się za narzędziem T (np. T10 D10)

Przykład programowania

Blok danych	Opis
N10 G90 G21	deklaracja sposobu pozycjonowania (absolutne), deklaracja systemu metrycznego (mm),
N20 T2 M6	deklaracja numeru narzędzia i wymiana narzędzia
N30 G54 D200 S1500 M3	przesunięcie układu współrzędnych do miejsca określonego w rejestrze D200, deklaracja prędkości obrotowej wrzeciona (1500[obr/min]), włączenie obrotów wrzeciona w kierunku CW (zgodnie z ruchem wskazówek zegara)
N40 G01 X10 Y0 Z10 F1200 M8	ruch roboczy do punktu o współrzędnych (10,0,10) z zaprogramowaną prędkością posuwową 1200[mm/min], włączenie chłodziwa
N50 G81	wywołanie cyklu nawiercania (z zadeklarowanym szeregiem parametrów charakteryzujących cykl)
N60 X20 Y20	ponowne wykonanie cyklu G81 w miejscu początkowych współrzędnych (20,20,10)
N70 Y80	ponowne wykonanie cyklu G81 w miejscu początkowych współrzędnych (20,80,10)
N80 G80	odwołanie wykonywania cyklu
N90 G00 X10 Y0 Z100 M5 M9	ruch szybki do punktu o współrzędnych (10,0,100), wyłączenie obrotów wrzeciona, wyłączenie chłodziwa
N90 M30	koniec programu i "przewinięcie" go do początku