GNU Compiler Collection

GNU Compiler Collection

Logo programu
Autor	The GNU Project
Aktualna wersja stabilna	5.3 / 4 grudnia 2015; ponad 9 lat temu
Aktualna wersja testowa	6.0 / 20 stycznia 2016; ponad 9 lat temu
Rodzaj	Kompilator
Licencja	GNU GPLv2
Strona internetowa

GCC (ang. GNU Compiler Collection) - zestaw kompilatorów do różnych języków programowania rozwijany w ramach projektu GNU i udostępniany na licencji GPL oraz LGPL.

GCC jest podstawowym kompilatorem w systemach uniksopodobnych, przy czym szczególnie ważną rolę odgrywa w procesie budowy jądra Linux.

Historia

Początkowo skrótowiec GCC oznaczał GNU C Compiler, ponieważ był to kompilator wyłącznie do języka C.

Pierwsza wersja kompilatora o numerze 1.0 została opublikowana 23 maja 1987 przez Richarda Stallmana.

Znaczącym wydarzeniem w historii rozwoju GCC było wydanie wersji 2.95 w lipcu 1999 - pierwszej po zintegrowaniu z projektem EGCS.

Kompilatory dostępne w GCC

W skład GCC wchodzą kompilatory następujących języków programowania:

• C - gcc
• C++ - g++
• Objective-C - gobjc
• Fortran - g77 oraz nowa implementacja Fortranu 95 o nazwie GFortran
• Java - gcj
• Ada - gnat

a także eksperymentalnie

• Pascal - gpc
• Mercury
• VHDL
• PL/I

Istnieje również frontend języka D dla GCC - gdc.

Środowisko pracy

Kompilatory wchodzące w skład GCC mogą być uruchamiane na wielu różnych platformach sprzętowych i systemowych. Za ich pomocą można generować kod wynikowy przeznaczony dla różnych procesorów i systemów operacyjnych oraz dokonywać tzw. kompilacji skrośnej.

Lista kilku najważniejszych architektur sprzętowych, na których uruchomiono GCC:

• Alpha
• ARM
• AVR
• IA-64
• MIPS
• Motorola M68000 i wiele innych układów tej firmy
• PowerPC
• SPARC/SPARC64
• x86/x86-64

Poniżej zestawiono systemy operacyjne umożliwiające uruchomienie GCC:

• AIX
• BeOS/Zeta
• *BSD
• DOS
• Haiku
• Linux
• OS X
• MorphOS
• Windows
• OS/2
• SunOS

Kompilatory GCC (w szczególności kompilator C) służą do kompilacji wielu jąder systemów operacyjnych, takich jak Linux, Hurd, FreeBSD oraz wielu systemów eksperymentalnych.

Budowa i działanie GCC

Program gcc (wywoływany podczas kompilacji np. z linii poleceń) odpowiada za przetworzenie argumentów, uruchomienie odpowiedniego kompilatora właściwego dla języka programowania w jakim zakodowano plik z kodem źródłowym, wykonanie programu asemblera dla tak otrzymanego wyniku oraz uruchomienie konsolidatora (linkera) w celu uzyskania pliku wykonywalnego.

Przykładowo dla pliku napisanego w C zostaną wykonane następujące programy: preprocesor cpp, kompilator cc1, asembler as oraz konsolidator collect2 (dostępny zazwyczaj jako program ld). Należy przy tym zwrócić uwagę, iż program as wchodzi w skład pakietu oprogramowania binutils. Również pliki nagłówkowe biblioteki standardowej języka C nie są częścią GCC.

Kompilator GCC składa się z 3 głównych części: front endu, middle endu oraz back endu.

front end

Dla każdego języka programowania obsługiwanego przez GCC istnieje oddzielny front end. Dzięki temu względnie łatwo można dodawać kompilatory do nowych języków. Plik z kodem źródłowym poddawany jest procesowi analizy składniowej za pomocą ręcznie zakodowanego parsera. W efekcie tego działania powstaje reprezentacja programu zwana AST (ang. abstract syntax tree), która jest następnie przetwarzana do postaci w pełni niezależnej od pierwotnie użytego języka programowania GENERIC lub GIMPLE.

middle end

Na tym etapie kompilator dokonuje optymalizacji kodu polegającej na:

• usunięciu "martwego" kodu, który się nigdy nie wykona
• obliczeniu stałych wartości i zastąpieniu nimi wyrażeń zawartych w programie
• wyeliminowaniu kodu nadmiarowego
• wykonaniu innych optymalizacji

Reprezentacja kodu zamieniana jest z postaci GIMPLE do innej zwanej RTL (ang. Register Transfer Language).

back end

Ta część GCC odpowiada za wygenerowanie kodu asemblera przeznaczonego dla konkretnej architektury sprzętowej, a z niego kodu obiektowego. Ponieważ na tym etapie kompilator ma wiele informacji na temat docelowej platformy może dokonać kolejnych optymalizacji kodu np. uwzględniając budowę procesora, zestaw jego rozkazów czy specyficzne rozszerzenia.

Rozszerzenia języka C

GCC zawiera wiele rozszerzeń ponad to, co określają standardy ANSI i ISO.

Są to m.in.:

• zmienne etykietowe
• etykiety lokalne
• traktowanie dowolnych fragmentów kodu (statement) jako wyrażeń (expression)
• zagnieżdżanie definicji funkcji
• heksadecymalne deklarowanie zmiennych zmiennoprzecinkowych
• makra o zmiennej liczbie argumentów
• konstrukcja case z przedziałami

Zmienne etykietowe

# include <stdio.h>

void foo (int nr)
{
  static void * labels [] = {&&label0, &&label1};

  goto *labels [nr];
label0:
  printf("Code 0\n");
  return;
label1:
  printf("Code 1\n");
  return;
}

int main()
{
  foo(0);
  foo(1);
  return 0;
}

Inline Assembler w C/C++

GCC umożliwia użycie asemblera w kodzie. Nie są to jednak pojedyncze instrukcje, tylko całe bloki razem ze zdefiniowanymi specjalnym systemem interfejsem między asemblerem a C/C++. Dzięki temu GCC może o wiele lepiej optymalizować kod.

W poniższym przykładzie program drukuje najpierw i=1, później i=2. GCC sam dokonuje alokacji rejestrów oraz przeniesienia między rejestrami a zmienną i na stosie.

# include <stdio.h>

int main()
{
  int i=0;

  asm("movl $1, %0" : "=g" (i));
  printf("i = %d\n", i);
  asm("addl $1, %0" : "+g" (i));
  printf("i = %d\n", i);
  return 0;
}

Linki zewnętrzne

• Strona domowa GCC
• Wiki GCC
• Port GCC na system Windows
• From Source to Binary: The Inner Workings of GCC (ang.)