Business Process Model and Notation
Business Process Modeling Notation (BPMN) jest graficzną notacją służącą do opisywania procesów biznesowych promowaną przez Business Process Management Initiative. Staje się praktycznym standardem tego opisu. Jest zgodna z koncepcją architektury SOA.
Dużą zaletą tej notacji jest jej jednoznaczność, przydatność zarówno do opisów procesów na potrzeby oprogramowania klasy ERP jak i Workflow oraz to, że już ponad 30 wiodących firm w tym obszarze ją wspiera. Z polskich firm wspierających BPMN warto wymienić np. Rodan Systems w produkcie OfficeObjects®WorkFlow oraz DYSANT Software w produkcie DYSANT Framework. Z innych produktów obecnych na polskim rynku notację tę obsługują m.in. narzędzia Corel iGrafx, a wkrótce planują implementację Borland i IBM. iGrafx oferuje również możliwość przejścia z modelu BPMN na model BPEL.
BPMN opisuje trzy podstawowe typy procesów:
- proces wewnętrzny – prywatny private (internal) business process,
- proces publiczny – wychwytujący abstract - public
- proces kooperacji – współpracy B2B collaboration - global process
Podstawowe kategorie elementów graficznych BPMN:
- elementy aktywne - przepływu flow objects
- połączenia connecting objects
- miejsca realizacji procesu - swimlanes
- artefakty artifacts, elementy graficzne nie będące elementami przepływu; służą umieszczaniu informacji uzupełniających. Trzy artefakty są zdefiniowane w BPMN: dane, adnotacje i grupy. Można dodawać własne artefakty
Metodyka BPMN zakłada operowanie trzema podstawowymi typami obiektów aktywnych (przepływu):
- Zdarzenie Event - symbolizowane przez okrąg. Zdarzenia mogą być początkowe (pojedyncza cienka linia ciągła), pośrednie (podwójna cienka linia ciągła) i końcowe (pojedyncza gruba linia ciągła). Występują następujące typy zdarzeń: nieokreślone, wysłanie/odebranie wiadomości, zasada, czas, anulowanie, zerwanie (terminacja), wyjątek/usterka, kompensacja, łącze do i wielokrotne.
- Zadanie Task - symbolizowane przez prostokąt z zaokrąglonymi rogami. Zadanie to "praca" wykonywana w procesie.
- Bramka logiczna Gateway - symbolizowaną przez romb. Bramki mogą rozdzielać lub łączyć przepływy.
Połączenia:
- Linia ciągła – przebieg procesu – sequence flow
- Linia przerywana – przebieg wiadomości (komunikatów) - message flow
- Linia kropkowana – powiązanie association
Miejsca realizacji procesu:
- Uczestnicy, pule pools, reprezentujące uczestników procesu (np. firmy / systemy informatyczne) i opisujące zwykle sytuacje B2B;
- Tory lanes, będące elementami struktury organizacyjnej na jakie dzielimy w razie potrzeby uczestników (najczęściej role biznesowe występujące u danego uczestnika); specyfikacja nie definiuje sposobu wykorzystywania torów.
Proponowana terminologia BPMN
- Events - Zdarzenia:
- Message - Wiadomość (komunikat)
- Timer - Czas (przedział czasu)
- Error - Usterka (Wyjątek)
- Cancel - Anulowanie
- Compensation - Kompensacja
- Rule - Zasada
- Link - Łącze
- Terminate - Zerwanie
- Multiple - Wielokrotne
- i pochodne od tego: np. Cancel Event - zdarzenie Anuluj, Send Message Event - Zdarzenie Wyślij wiadomość lub Terminate Event - Zdarzenie Zerwanie (procesu).
- Gateways - Bramki (logiczne):
- Decision - Decyzyjna
- Merge/Join - Łącząca
- Fork - Rozdzielająca
- XOR - ALBO
- OR - LUB
- AND - I
- Event Based XOR - ALBO sterowana zdarzeniami
- Data Based XOR - ALBO sterowana danymi