Java-eiland
Wijk van Amsterdam | |
---|---|
Kerngegevens | |
Gemeente | Amsterdam |
Stadsdeel | Oost |
Coördinaten | 52°22'41"NB, 4°55'44"OL |
Foto's | |
![]() |
Het Java-eiland is een woonwijk op een schiereiland in het Oostelijk Havengebied van Amsterdam. De Javakade in Amsterdam-Oost kreeg zijn naam in 1914 en werd vernoemd naar het eiland Java, een der grote Soenda-eilanden. De Javakade vormt de zuidelijke begrenzing van het begin 20e eeuw aangelegde schiereiland. De noordelijke begrenzing wordt gevormd door de Sumatrakade.
Geschiedenis
Met de aanleg in het IJ werd aan het eind van de 19e eeuw begonnen. Aanvankelijk was het eiland een golfbreker voor de Oostelijke Handelskade, net als het naastgelegen KNSM-eiland dat verder weg uit het centrum ligt. Later werd het uitgebreid met de IJkade, en opgehoogd met baggerspecie uit het Noordzeekanaal. Op het haventerrein dat zo ontstond vestigde zich onder meer de Stoomvaart Maatschappij Nederland die lijndiensten op Nederlands-Indië onderhield. Na de Tweede Wereldoorlog viel in de jaren vijftig de handel op de Oost vrijwel stil als gevolg van de dekolonisatie van Indonesië.
In de jaren tachtig namen krakers, kunstenaars en stadsnomaden bezit van het gebied. Toen in de jaren negentig de haventerreinen werden bestemd voor woningbouw kreeg het hele schiereiland de naam Java-eiland. De nieuwe binnentuinen zijn genoemd naar Javaanse plaatsen.
In de jaren negentig werd het gebied herontwikkeld tot woonwijk, naar een plan van de Amsterdamse architect Sjoerd Soeters. Alle bebouwing werd gesloopt, op een gebouw van de Samenwerkende Havenbedrijven (SHB) na. Aan de noordzijde van het eiland loopt een ontsluitingsweg, en het eiland wordt doorsneden door vier grachtjes (anno 1995) met postmodernistische grachtenhuizen van verschillende architecten, en fiets- en loopbruggetjes van Guy Rombouts en Monica Droste. Aan de oostzijde sluit het Java-eiland via twee gebouwen van het Zwitserse bureau Diener & Diener en het Azartplein. Het Java-eiland grenst bij het Azartplein aan het KNSM-eiland. Hier is sinds 2004 het eindpunt van tramlijn 10.
Sinds 2001 verbindt de Jan Schaeferbrug, vernoemd naar de Amsterdamse wethouder Jan Schaefer. de Javakade met de Oostelijke Handelskade. Het westpunt van het eiland met uitzicht op het Centraal Station is nog leeg, dit uiteinde noemt men de kop van het Java-eiland.