Zum Inhalt springen

Absarokee

Vun Wikipedia
Wo de Absarokee tohuse sünd

De Kreihen oder Crow, ook nöömt Absarokee oder Absaroka (bi Karl May Upsaroka), sünd en Indianerstamm. Eens lävden se in Montana un Wyoming. Nu hebbt se ene Reservation in Süüdmontana. Vun wägen de Spraak höört de Kreihen to de Grupp vun de Sioux to, vun wägen de Kultur to de Plainsindianer.


Historie

De Witten dachten fröher, dat ehr Naam "Volk vun de Kreihen" bedüüdt. Men de Nam bdüüdt "Kinner vun de Vagel mit ene lange Snipp".

Dat weer 1743, dat de Kreihen dat eerste Mool Kuntakt harrn mit de Witten, twee Franzosen (de La Verendryes Broders vun Canada). Wieldat de Kreihen püntig uutsegen, wöörn de Kreihen dor beaux hommes (Schöne Minschen) nannt. De Kreihen nömden de Witten baashchíile, "Minsch mit gäle Ogen."

Vun de oolde Tieden wät wi nich väl af. De Kreihen un de Hidatsa vertellt, dat se fröher een Stamm weren und de Kreihen sick later affscheeden. Vun wägen de Kultur weren se Prärieindianer. Se lävden in faste Dörpen un nährden sik vun Mais un Gemüse, men jagden ook Deerten, sünnerlich Bisons. De Stamm vun de Kreihen un Hidatsa wöör vun annere Stämme, välicht in de Bäverkriege, nah den Westen dräven. Dat wardt gisst, dat se fröher an den Spring vun de Mississippi lävden, anner Wätenschoppler vermoodt, dat de in Winnipeg tohuus weren oder Manitoba. Later wannerden se na Nord Dakota, ehr de Kreihen sik afspleten vun de Hidatsa un nah den Westen hentröcken.

Dor geeven de Kreihen dat denn up, Korn un Grönigkeiten to planten, men lävden as Nomaden in Tipis un jagden Bisons un anner Deerten. Dat geev twee oder dree Ünnergruppen, eerst de Rivercrows un de Mountaincrows; later deelden sik de Mountaincrows noch wieder un dat geev denn ook noch de Kicked-in-the-Belly.

Woväl Kreihen dat fröher geev, wät wi nich nau. Een poor Wätenschoppler meent, dat üm 1800 de Stamm ca. 4.000 Minschen teld, annere Wätenschopler meent, dat weren ca. 8.000. Dör Süüken stürven later väle Kreihen (un anner Indianer).

Beropen sünd de Kreihen, för dat se foken mit de Sioux un de Blackfoot un annere Novers in Krieg weren. Sünnerlich de Sioux drückden (sülvst schaven vun de Witten) sik mechtig up de Absaroka un twüschen 1850 un 1865 verlören de Kreihen, meist de Helft vun ehr Rebeet an de Sioux. De Kreihen geven denn ook Scouts för de US-Armee. De schüllen de Armee stoenen bi de Feldzüüg wedder de Sioux, Cheyenne un Araphoe. Nadäm de Atsina sik 1861 wegwennt harrn vun de Blackfööt, verbünnden sik de Apsaraka un de Atsina. Grund för de Kriege twüschen de Stämme weren Resourcen, ton Bispill Bisons, un de Position in den Handel mit de Witten. De Situation wöör besünners arg, as mehr un mehr Plains-Indianer vör de Witten nah den Westen uutweken.

Reservation

De Reservation in Süüdcentral Montana spreed sik oever 14,542.61 qm. Dat gifft nur veer Reservationen, de noch grötter sünd. De US-Zensus 2000 vermelld ene Population vun 6,894 Minschen ín de Reservation.

Kultur

Traditional lävden de Kreihen in Tipis mookt vun Bisonhuud un hölten Stangen. Binnen dat Tipi weern Matratzen un Sitten vun Bisonledder. In de Midd weer de Haard mit dat Füür. De Smook künn dör een Hool baven in den Top vun dat Tipi atrecken. Vundaagen wardt de Tipis noch bruukt, wenn de Kreihen up't Reisen sünt. Ene grote Fier is de Crow Fair. Dor vergadert sik de Kreihen jedes Johr un wahnt för de Tied in Tipis.

Beropen weern de Kriegers vun de Kreihen för ehre Pompadouren. Mit Fett wöör de Pony hochstellt.

De Kreihen eten väl Bisonfleesch, man ook anner Fleesch un tuschden ook mit anner Stammen, so dat se ook Mais un Gemüüs kriegen künnen. Dröögt Bisonfleesch wöör foken mit Fett un Beern mengt, üm Pemmican to moken.

Kreihen in de Kunst

De Kreihen heet bi Karl May Upsarokas. In dat Book "Weihnacht" (Wiehnacht) spält se ene Rull.


Literatur

  • The Crow Indians, Robert H. Lowie, University of Nebraska Press, Lincoln, Nebraska, 1983, paperback, ISBN 0-8032-7909-4
  • The World of the Crow Indians: As Driftwood Lodges, Rodney Frey, University of Oklahoma Press, Norman, Oklahoma, 1987, hardback, ISBN 0-8061-2076-2
  • Stories That Make the World: Oral Literature of the Indian Peoples of the Inland Northwest. As Told by Lawrence Aripa, Tom Yellowtail and Other Elders. Rodney Frey, edited. University of Oklahoma Press, Norman, Oklahoma, 1995, paperback, ISBN 0-8061-3131-4
  • The Crow and the Eagle: A Tribal History from Lewis & Clark to Custer, Keith Algier, Caxton Printers, Caldwell, Idaho, 1993, paperback, ISBN 0-87004-357-9
  • From The Heart Of The Crow Country: The Crow Indians' Own Stories, Joseph Medicine Crow, University of Nebraska Press, Lincoln, Nebraska, 2000, paperback, ISBN 0-8032-8263-X
  • Apsaalooka: The Crow Nation Then and Now, Helene Smith and Lloyd G. Mickey Old Coyote, MacDonald/Swãrd Publishing Company, Greensburg, Pennsylvania, 1992, paperback, ISBN 0-945437-11-0
  • Parading through History: The Making of the Crow Nation in America 1805-1935, Frederick E. Hoxie, Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom, 1995, hardcover, ISBN 0-521-48057-4
  • The Handsome People: A History of the Crow Indians and the Whites, Charles Bradley, Council for Indian Education, 1991, paperback, ISBN 0-89992-130-2
  • Myths and Traditions of the Crow Indians, Robert H. Lowie, AMS Press, 1980, hardcover, ISBN 0-404-11872-0
  • Social Life of the Crow Indians, Robert H. Lowie, AMS Press, 1912, hardcover, ISBN 0-404-11875-5
  • Material Culture of the Crow Indians, Robert H Lowie, The Trustees, 1922, hardcover, ASIN B00085WH80
  • The Tobacco Society of the Crow Indians, Robert H. Lowie, The Trustees, 1919, hardcover, ASIN B00086IFRG
  • Religion of the Crow Indians, Robert H. Lowie, The Trustees, 1922, hardcover, ASIN B00086IFQM
  • The Crow Sun Dance, Robert Lowie, 1914, hardcover, ASIN B0008CBIOW
  • Minor Ceremonies of the Crow Indians, Robert H. Lowie, American Museum Press, 1924, hardcover, ASIN B00086D3NC
  • Crow Indian Art, Robert H. Lowie, The Trustees, 1922, ASIN B00086D6RK
  • The Crow Language, Robert H. Lowie, University of California press, 1941, hardcover, ASIN B0007EKBDU
  • The Way of the Warrior: Stories of the Crow People, Henry Old Coyote and Barney Old Coyote, University of Nebraska Press, Lincoln, Nebraska, 2003, ISBN 0-8032-3572-0
  • Two Leggings: The Making of a Crow Warrior, Peter Nabokov, Crowell Publishing Co., 1967, hardcover, ASIN B0007EN16O
  • Plenty-Coups: Chief of the Crows, Frank B. Linderman, University of Nebraska Press, Lincoln, Nebraska, 1962, paperback, ISBN 0-8032-5121-1
  • Pretty-shield: Medicine Woman of the Crows, Frank B. Linderman, University of Nebraska Press, Lincoln, Nebraska, 1974, paperback, ISBN 0-8032-8025-4
  • They Call Me Agnes: A Crow Narrative Based on the Life of Agnes Yellowtail Deernose, Fred W. Voget and Mary K. Mee, University of Oklahoma Press, Norman, Oklahoma, 1995, hardcover, ISBN 0-8061-2695-7
  • Yellowtail, Crow Medicine Man and Sun Dance Chief: An Autobiography, Michael Oren Fitzgerald, University of Oklahoma Press, Norman, Oklahoma, 1991, hardcover, ISBN 0-8061-2602-7
  • Grandmother's Grandchild: My Crow Indian Life, Alma Hogan Snell, University of Nebraska Press, Lincoln, Nebraska, 2000, hardcover, ISBN 0-8032-4277-8
  • Memoirs of a White Crow Indian, Thomas H. Leforge, The Century Co., 1928, hardcover, ASIN B00086PAP6
  • Radical Hope. Ethics in the Face of Cultural Devastation, Jonathan Lear, Harvard University Press, 2006, ISBN 0-674-02329-3

Weblenken


Kiek ok

Vun „https://nds.wikipedia.org/w/index.php?title=Absarokee&oldid=325594“