Utente:Moroder/media

Giuani Enrich (1881-1970) scultëur te Gherdëina

Bera Giuani Enrich ie nasciù via n Fedom a La Pli-Salesei ai 13 de dezëmber 1881. Bele cun 14 ani iel ruvà te Gherdëina a mparé l'ert da scultëur a Urtijëi. Ël ie stat per cinch ani lerner pra Batista Moroder de Trina de Ianesc, l prim mut de bera Sepl Moroder da Jumbiërch y Anamaria Sanoner da Mauritz. Do che l ova finà si tëmp da lerner iel mo restà pra si moaster Batista sciche fant per autri set ani. Depona à Giuani Enrich laurà per l ferlėigher Ferdinan Stuflesser. Tla firma Stuflesser a Pontives iel mo da udëi n gran relief che mostra Cristoforo Colombo che spiega si viages fat dal Enrich y che fova per truepes ani metù sù tla stazion dla pon de Mont de Sëuc a Urtijëi. Truepes lëures de Giuani Enrich ne cunescion nia ajache i ferlëigheri mët da for su l'inuem de si firma sun l'opres de si scultëures. Ël se ova maridà l ann 1911 cun Josefa Hofer dl Snoltner. I fions fova Franz, Hans, Elvira, Carlo, Hermann y Josefine.

Danter si lëure cunesciui ie la gran statua de 2,30 metri tlameda "Eiserne Blumenteufel" do n dessëni de Albin Egger-Lienz. Chësta statua ie mo da udëi tl Keiserjägermuseum sul Berg Isel a Dispruch. Chësc monumënt ie plën de broces che nltëuta univa batudes ite tla statua per 50 helleri l'una (ca. 5 €) per judé ala puera vëiduves dla viera. Na tel scultura da broces, che raprejentea Oswald von Wolkenstein i fata for da Batista Moroder ie nce da udëi tla ntreda dla Cësa di Ladins a Urtijëi.

A Steinach am Brenner ie da udëi na copia dl monumënt "Wehrmann von Tirol" fata dal Enrich l ann 1916. A Kufstein ie da udëi tla cësa de Chemun na statua de n "Tiroler Standschütze" cun l guant de Speckbacher zipleda da Giuani Enrich.

Giuani Enrich à fat na scultura "Bradlé per Crist" che ie da udëi tla curtina de Urtijëi sun la fosa dla familia di ferlëigheri Ferdinand Stuflesser. Ël ie mort a Urtijëi ai 11 de dezëmber l ann 1970.

Lëures

• 
  Monumënt de Kufstein.
• 
  "Der Wipptler Wehrmann" a Steinach am Brenner.
• 
  Relief sula fòssa Stuflesser Petlin a Urtijëi.

• "Wehrmann von Tirol". Statua de 2,30 m. "Eiserne Blumenteufel" do n dessëni de Albin Egger-Lienz tl Keiserjägermuseum sul Berg Isel a Dispruch. Chësc monumënt ie plën de broces che nltëuta univa vendudes a 50 helleri l'una (ca. 5 €) per judé ala puera vëiduves dla viera. Na tel scultura da broces iel nce da udëi tl Museum Gherdëina. L ie la statua de Oswald von Wolkenstein zipleda da Batista Moroder da Jumbiërch .

• Steinach am Brenner copia dl monumënt "Wehrmann von Tirol" fat tl 1916.
• Kufstein statua de n "Tiroler Standschütze" cun l guant de Speckbacher<ref>Eiserner Standschūtze firmà Johann Enrich.

Articul per Ladin Gherdëina

Bibliografia

• Erica Senoner, Matilde Pezzei, Marta Mussner: Ëiles de Gherdëina. Stories de vita de ëiles de Gherdëina, zacan y al didancuei. Chemuns de Gherdëina 2001, pl. 20-21, 27, 45, 50, 57.

[[:Categoria:Persones de Urtijëi]