Alex Moroder
Articul per Ladin Gherdëina |
Alex Moroder (* 13. Mei 1923 a Urtijëi Südtirol; † 11. November 2006 a Urtijei.
Vita
Mut de Ludwig Moroder y dla scritëura per ladin Adele Moroder. Tla segonda viëra ie stat saudè pra i Alpini y do 'l 8 de setëmber 1943 iel stat mandà ti ciampes de perjonia tl Reich. [1]
Ël à maridà tl 1945 Paula Grossrubatscher dl Rusina i abu cin mutons: Ulrike, Wolfgang, Egon, Ruth y Stefan. [2]
Lies
Alex ie stat fundadëur tl 1958 cun Robert presidënt, Hermann Moroder-Jumbierch, Heinrich Moroder-Doss, Raimund Mureda, Luis Piazza, Vigil Prugger dl Museum Gherdëina tl 1958. Cun Hans Sanoner, Batista Vinatzer, Flavio Pancheri, Norbert Mussner, Heinrich Moroder-Doss y Bruno Moroder al encë metù n pé la sezion Gherdëina dl Alpenverein Südtirol-Club Alpino Italiano. Ël ie stat ncé per truepes ani aministradëur dla Usc di Ladins[3] y dla Cësa di Ladins a Urtijëi. Segreter dl'Union Generela di Ladins dla Dolomites. Alex à laurà pea per duta si vita cun truepa lies, danter chëstes l' Union di Ladins de Gherdëina, la Lia dl Teater de Urtijëi, l Hockey Club de Urtijëi, la Lia dl Guant dala Gherdëina. Ël ie stat 60 ani pra l Cor de Dlieja de Urtijëi, pra l Cor di Ëi de Urtijëi. Per vint ani ie Alex Moroder stat presidënt dl patronat de scola de Urtijëi.

Radio Ladin
Alex ie stat fundadëur, adum cun Bruno Moroder, dl Radio Ladin de Gherdëina tl 1956. L Radio Ladin à abú si sënta per cin ani te stua de Alex Moroder tla cësa Rusina. L cumité Radio Ladin fajova la nutizies de Gherdëina y trasmiscions de cultura ladina per la RAI de Bulsan[4]. L Museum Gherdëina à na culezion de 500 bobines de vëtes magnetiches de chësta trasmismcions y de truepa ntraunides cultureles de Gherdëina. La vëtes ie ncé unides digitalizedes dala Mediatec dla Provinzia de Bulsan[5].
Uneranzes
- Varëta d'or dl Chemun de Urtijëi, ai 7 de dezëmber 1991.
- Bedaia de Merit dl Tirolo a Dispruch ai 15 de agost 1999.
Bibliografia
- Die Moroder, ein altladinisches Geschlecht aus Gröden-Dolomiten vom 14. bis zum 20. Jahrhundert. Ein Beitrag zur tirolischen Familienforschung, Komitee für die Drucklegung des Moroder-Stammbuches, Urtijëi 1980. (tudësch, talian, ladin y spnuel) moroderfamily.com.
- Carl Insam: Storia di 40 ani dl Radio ladin (RAI), Calënder de Gherdëina, Union di Ladins de Gherdëina Urtijëi, 1986 p. 125.
- Vinzenz Peristi: N lecort de Alex (Alexander Franz) Moroder dl Rusina, Calënder de Gherdëina 2007, Union di Ladins de Gherdëina Urtijëi., p. 36-41.
Notes
- ↑ Intervista sul fascism, nazism e sun la viëra cun Ingrid Runggaldier.
- ↑ Autobiografia
- ↑ Georg Mussner: 1949 - 1989 40 ANI PLATA LADINA (“Nos Ladins” y “La Use di Ladins”). Calënder de Gherdëina 1989 p. 62-69.
- ↑ Alessandra Zendron: RAI Bolzano. Dalla stazione EIAR alla radiotelevisione trilingue. Rai Radiotelevisione Italiana, Roma 2006, plates 94, 113, 114, 137, 138, 139. ISBN 88-397-1395-6.
- ↑ Archivio Radio Ladin Alex Moroder presso la Mediateca: catalogo on-line di documenti audiovisivi della storia contemporanea dell'Alto Adige