Utente:Moroder/Media II
| Articul per Ladin Gherdëina | 
|
L sport dai schi pon dì che à scumencià tla Norvegia. Bele l ann 1843 ie unida fata na garejeda de schi a Tromsö y tl 1867 a Cristiania che ntlëuta fova l inuem per Oslo. Nce i inuemes dla prima tecniches da jì cun i schi „Christiania” y „Telemark” vën dala Norvegia. L prim a ji cui schi te Gherdëina ie stat Emil Terschak y si familia coche n vëic da fotos fates mo dan l 1900. I primes de Gherdëina a ji cui schi ie stac Vijo Rudiferia da Somamont, Vigil Pescosta, Ludwig de Ronc, Alfons dl Noflaner, Sepl de Rusina, Franz Fistil, Luis de Amedeo, Tone dl Sartëur, Carlo Moroder de Lenert y mo n valgun' d’autri. Sepl da Jumbiërch scrijova de Vijo ost dl ospiz de Frea : „Vijo a zeche brëies da ji sula nèjf, ’n ti disc schi!”. Sepl Grossrubatscher ova bonamënter mparà da Emil Terschak che stajova da ël tla Cësa Rusina y che fova stat n valgun ani tla Norvegia dan rué te Gherdëina.
La prima garejeda de schi te Gherdëina ie stata metuda a jì da Frea nchin te Sëlva tl 1908[1]. Venciù ova Ludwig Schmalzl de Ronc ruan cin menuc dan l segondo. Sciche pest ovel giatà n'ëura d or.
Pra la "Tiroler Meisterschaften 1910" a Cortina fajova pea Luis Trenker Giuani Bernardi, Cristl Perathoner, Rudiferia mëinacrëp, Luis Trenker y Ludwig Schmalzl[2]. Pepi Moroder da Jumbiërch ova tra l prim pest ,,Erzherzog Eugen” pra na garejeda di saudëies a St. Christoph am Arlberg tl’Austria. A Urijëi ie stat metù su l Schiclub Ladinia tl 1908 y te Sëlva l Schiclub Sella.
Batista Moroder de Trinadeianesc fova l prim te Gherdëina a fé schi de lën da beca y a cumedé su nce i schi. L ova na pitla berstot daujin a Villa Venezia[3]
Mondiei 1970
N gran avenimënt ie stat la garejedes per i mundiei dl 1970. N chëla ucajion ie stat fac doi gran purtoies nueves te Sëlva la Cir da Dantercëpies ju pe la garejeda dla libra dl'ëiles, la Saslong da Ciampinëi nfin sa Ruacia per la libra di ëi, l purtoi Trëi da Ciampinëi ie stat scialdi slagià. Te Santa Cristina iel stat fat n purtoi nuef da Mont de Sëura fina sun Pana. A Urtijëi ie stat fat manco ërta la riva dl purtoi de Ronc fina te Stil per l slalom. L ie nce stat fat l stradon nuef che porta da Tluses a Puntives do la trassa dla ferata, la streda da Ciastel ite per l Jëuf de Pinëi y n valguna cëses sciche l palaz di cungresc, la nueva cësa de chemun y la cësa dl telefon (SIP) a Urtijëi, la cësa per la agenzies, sën cësa de chemun a Santa Cristina y n'autra cësa te Sëlva, sën cësa de cultura. Chësta cëses vën mo dassën nuzedes per servisc publics. Da Puntives fin sun Plan de Gralba ie states njeniëdes per chëla ucajion nce 25 plazes dai auti. Atlec ladins che à fat pert ala garejedes ie stac: Evi Pitscheider, Gerhard Mussner, Marcello Varallo, Eberhard Schmalzl, Felix Denicolò y Helmut Schmalzl.
Schiclub Sella
Ai 17 de auril 2004 ie uni metù su n segondo schiclub de Gherdëina tl zenter 181 a Urtijëi cun presidënt Erich Prinoth plu che auter per judé a chi jëuni che ne pudova nia fe pea cun Schiclub Gherdëina. L segondo preside4nt ie po stat Ennio Chiodi i do puec ani ie l Schiclub Sella ino ruà adum cun l Schiclub Gherdëina[4].
Notes
- ↑ Georg Mussner: La Dantercëpies, de mpurtanza per dut 1 luech. Calënder de Gherdëina pl. 174.
- ↑ Norbert Mussner: Luis Trenker cumplësc 90 ani. Calënder de Gherdëina 1982, pl. 64 (foto).
- ↑ Edgar Moroder: N lecort de doi fredesc morc tl ultimo ann Walter y Batista Moroder de Trinadeianesc. Calënder de Gherdëina 1989, pl. 94
- ↑ Egon Vinatzer:Te Gherdëina nasc n schi club nuef. Calënder de Gherdëina 2005, pl. 159-160
Bibliografia
- Bruno Moroder: Sport sula nëif: Schi. Calënder de Gherdëina 1953, pl. 61-69.
- Bruno Moroder: I campionac mondiei de schi te Gherdëina. Calënder de Gherdëina 1971, pl. 22
- Adolf Demetz: La Scola de Schi de Sëlva y si fundazion. Calënder de Gherdëina 1992, pl. 138
- Markus Malsiner: Titul mundiel per l Schi Club Gherdëina 1992. Calënder de Gherdëina 1993, pl. 118
- Isolde Kostner, miëura dl mond Luis Malilknecht - Schi Club Gherdëina 1994 140
- Pitla storia dl nseniamënt di schi a S. Crestina M. Kasslatter Runggaldier 2000 110
- Saut cun i schi Romed Moroder 2006 117
- Edgar Moroder: 100 ani Schi Club Ladinia Gherdëina. Schi Club Gherdëina, 2008.
- 70 ani Scola de Schi de Sëlva Leo Senoner 2008 196
- L Schi Club Gherdëina ie campion dla Talia Lidia Bernardi 2013 202
- I suzesc di atlec y dla atletes y la uneranzes al Schi Club Gherdëina Lidia Bernardi 2017 199