ព្រះពុទ្ធរូបទ្រង់គ្រឿង
ព្រះពុទ្ធរូបទ្រង់គ្រឿង ជាប្រភេទ ព្រះពុទ្ធរូប ដែលព្រះពុទ្ធអង្គមើលទៅថ្លៃថ្នូរ ហើយស្លៀកពាក់ដូចស្តេច ដូចជា ម្កុដ សង្វារ កន្ទុំ្រ។ល។ ប្រភេទនៃរូបព្រះពុទ្ធកើតចេញពីព្រះពុទ្ធនិមិត្ត [១]
កំណើតនៃបដិមាព្រះពុទ្ធនៅប្រទេសឥណ្ឌា វាកើតចេញពីជំនឿលើឋានៈរបស់ព្រះមហាក្សត្រដែលបានផ្លាស់ប្តូរពីដើម។ ដោយសរសើរថា ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់មានសភាពប្រសើរលើសមនុស្សធម្មតា ។ មនោគមវិជ្ជានេះបានលេចចេញជាភស្តុតាងនៅក្នុងគម្ពីរ មហាយាន ហើយបានរីករាលដាលដល់ នគរបាកាន ហៅរូបព្រះពុទ្ធអង្គនេះ ពាក់អាវរបស់ព្រះរាជាថា មហាជម្ពូ មានន័យថា បុគ្គលដែលធំជាងគេក្នុងឧបទ្វីបឥណ្ឌា។
ក្រោយមក ព្រះនាមថា មហាជម្ពូ មានលេចឡើងក្នុងគម្ពីរ ជម្ពូសូត្រ ជាគម្ពីរដែលមិនមាននៅក្នុង ព្រះត្រៃបិដកឡើយ មានរឿងមួយអំពីស្ដេចមួយអង្គឈ្មោះ «មហាជម្ពូ» ដែលសោយរាជ្យកក្រុង។ វាមានថាមពលនៃវត្ថុវេទមន្តដូចជាស្បែកជើងរាជដែលអាចហោះហើរនៅពេលពាក់។ ជាមួយមួយយប់ ទ្រង់ហោះទៅក្រុង ដោយសេចក្តីច្រណែនទ្រង់គិតចង់បំផ្លាញក្រុង។ ប៉ុន្តែដោយអំណាចនៃបុណ្យ ស្តេច ពិមពិសារ បានការពារពួកគេ ប៉ុន្តែវត្ថុវេទមន្តទាំងនេះត្រូវបានបំផ្លាញ។ ពេលនេះទ្រង់ខឹងជាខ្លាំងក៏ត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតវិញ ហើយយកព្រួញមកវាយព្រះបាទពិមពិសារ ។ ព្រះបាទពិមពិសារ ទ្រង់ជ្រាប ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់បានប្រែក្លាយជាព្រះបាទចក្រពត្តិរាជ មានព្រះឥន្ទ្រ ព្រះព្រហ្ម ព្រះនាគ ព្រះគ្រុឌ ខុន និងទេវៈ ជាអ្នកតាមព្រះអង្គដោយជោគជ័យ។ ព្រះបាទជម្ពូនៃតំណែងខុសត្រូវបានតែងតាំង។ រហូតដល់បានទទួលព្រះអរហន្ត [២] ជំនឿមួយចំនួនអំពីព្រះពុទ្ធដែលមានរាងជាជាស្ដេចនិយាយថាមានន័យ ព្រះស្រីអាមេត្រី ឬព្រះពុទ្ធអនាគត [៣]
គំនិតនៃការបង្កើតព្រះពុទ្ធបដិមានេះបានសាយភាយចូលទៅក្នុង រាជាណាចក្រឡាណា នគរឡានឆាង និង នគរខ្មែរ ហើយបានលេចមុខយ៉ាងលេចធ្លោក្នុងសម័យកាល អយុធ្យា បន្តមកដល់ដើមសម័យ រតនៈកូស៊ីន ក្រៅពីលេចចេញជារូបព្រះពុទ្ធតំណាងព្រះអង្គហើយ វាក៏ជានិមិត្តរូបតំណាងឲ្យអ្នកបង្កើតព្រះពុទ្ធរូបនោះដែរ។
ប្រតិមាព្រះពុទ្ធទ្រង់គ្រឿងនិងព្រះសិអារ្យមេត្រីយ៍សុទ្ធតែមានលម្អដោយគ្រឿងអលង្ការ ម្កុដ សង្វារ កន្ទុំ្រ ជាដើមដូចគ្នា ដែលធ្វើឲ្យអ្នកដែលពុំស្គាល់និទាននានាក្នុងគម្ពីររមែងយល់ច្រឡំ គិតថាតែកាលណាព្រះពុទ្ធទ្រង់គ្រឿងគឺជាព្រះសិអារ្យមេត្រីយ៍។ ប៉ុន្តែបើយើងយកប្រតិមាទាំងពីរនេះប្រៀបគ្នានោះឃើញថា មានលក្ខណៈសម្គាល់មួយខុសគ្នាគឺនៅត្រង់ស្បង់ចីពរ។ ព្រះពុទទ្រង់គ្រឿងមានស្នាមផ្នត់ចីវរនៅលើទ្រូង ហើយចំហរស្មាខាងស្តាំ
- ↑ "พระพุทธรูปทรงเครื่อง:เครื่องทรงเยี่ยงกษัตริยาธิราช". สยามรัฐพระเครื่อง.
- ↑ ชัชวาล อัชฌากุล. "คติการสร้างพระพุทธรูปทรงเครื่องในสังคมไทย" (PDF). มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. Archived from the original (PDF) on 2021-09-09. Retrieved 2021-09-09.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ "พระพุทธรูปทรงเครื่อง". พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กำแพงเพชร.