ខ្នាតគោលនៅក្នុងប្រព័ន្ធខ្នាតអន្តរជាតិ
ប្រព័ន្ធខ្នាតអន្តរជាតិ មានខ្នាតគោលចំនួន៧ ដែលជាខ្នាតគ្រឹះ និងឯករាជ្យពីគ្នា។ បំបែកចេញពីនេះគេអាចបង្កើត ខ្នាតកំលាយ។
និយមន័យ
ខាងក្រោមនេះជានិយមន័យរបស់ខ្នាតគោលទាំង៧ ដែលគេទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិ។
| ទំហំ | និមិត្តសញ្ញា | ឈ្មោះដើម របស់ខ្នាត |
ឈ្មោះជាខ្មែរ របស់ខ្នាត |
និមិត្តសញ្ញា របស់ខ្នាត |
និយមន័យ និងកំនត់សំគាល់ |
|---|---|---|---|---|---|
| ប្រវែង | l | mètre | ម៉ែត្រ | m |
មួយម៉ែត្រជាចំងាយចរក្នុងសុញ្ញាកាសរបស់ពន្លឺក្នុងរយៈពេល 1/299 792 458 វិនាទី និយមម័យផ្លូវការដំបូងរបស់ម៉ែត្រ (ឆ្នាំ១៧៩១) គឺ មួយម៉ែត្រស្មើនឹង 1/20 000 000 នៃប្រវែងខ្សែបណ្ដោយដែលកាត់តាមប៉ារីស។ ពីមុន មួយម៉ែត្រជាប្រវែងប៉ោលទោលដែលយោលបានកន្លះខួបក្នុងរយៈពេលមួយវិនាទី។ |
| ម៉ាស់ | m | kilogramme | គីឡូក្រាម | kg |
មួយគីឡូក្រាមជាម៉ាស់របស់កូនទំងន់គីឡូក្រាមអន្តរជាតិ។ កូនទំងន់នោះជាសំលោហៈផ្លាទីននិងអ៊ីរីដ្យូម(90%-10%) និងត្រូវបានតំកល់នៅការិយាល័យអន្តរជាតិសំរាប់ទំងន់និងរង្វាស់រង្វាល់នៅប្រទេសបារាំង។ និយមន័យពីមុនគឺ មួយគីឡូក្រាមជាម៉ាស់របស់ទឹកមួយសង់ទីម៉ែត្រគូប (មួយលីត)។ ចំនាំផងដែរថាគីឡូក្រាមជាខ្នាតគោលតែមួយគត់ដែលកំនត់ដោយវត្ថុគំរូ និងមានបុព្វបទ។ |
| ពេល | t | seconde | វិនាទី | s | មួយវិនាទីជារយៈពេល 9 192 631 770 ដងនៃការបញ្ចេញរស្មី ដែលត្រូវគ្នានឹងចន្លោះកំរិតថាមពលដ៏មហាស្ដើងពីរនៃស្ថានភាពគ្រឹះរបស់អាតូមសេស្យូម-133 នៅសីតុណ្ហភាព 0 K។
ពីមុន មួយវិនាទីជារយៈពេល 1⁄(24 × 60 × 60) ថ្ងៃ (ស្មើនឹង 1⁄86 400 ថ្ងៃ) |
| ចរន្តអគ្គីសនី | I | ampère | អំពែរ | A |
មួយអំពែរជាអាំងតង់ស៊ីតេចរន្តថេរមួយ ដែលឆ្លងកាត់ខ្សែចំលងពីរស្របគ្នា មានប្រវែងអនន្តនិងមានផ្ទៃមុខកាត់អាចចោលបាន ដាក់នៅប្រវែង 1 m ពីគ្នា និងបង្កើតកំលាំងអន្តរកម្មស្មើនឹង 2 × 10–7 ញូតុនក្នុងមួយម៉ែត្រ។ កាលពីមុន មួយអំពែរជាអាំងតងស៊ីតេចរន្តចាំបាច់សំរាប់ធ្វើកំនរប្រាក់ 1.118 មីលីក្រាម ក្នុងរយៈពេលមួយវិនាទី ពីក្នុងសូលុយស្យុងនីទ្រីត។ |
| សីតុណ្ហភាព | T | kelvin | កែលវ៉ាំង | K | ខ្នាតសីតុណ្ហភាពទែរម៉ូឌីណាមិច កែលវ៉ាំងជាប្រភាគ 1/273,16 នៃសីតុណ្ហភាពទែរម៉ូឌីណាមិចនៃចំនុចទ្រីបរបស់ទឹក
កាលពីមុន អង្សាសេ (អង្សាសែលស៊ុសឬអង្សាសតភាគ) ត្រូវបានគេប្រើមុខកែលវ៉ាំង។ 1 អង្សាសេ = 1⁄100 នៃគំលាតសីតុណ្ហភាពចំនុចរំពុះនិងចំនុចកំនករបស់ទឹក នៅនីវ៉ូទឹកសមុទ្រ។ |
| បរិមាណរូបធាតុ | n | mole | ម៉ូល | mol |
មួយម៉ូលជាបរិមាណរូបធាតុនៅក្នុងប្រព័ន្ធមួយដែលមានធាតុឯកតា (អាតូម ម៉ូលេគុល អ៊ីយ៉ុង អេឡិចត្រុង ឬ ភាគល្អិត) ស្មើនឹងចំនួនអាតូមនៅក្នុង កាបូន-12 សុទ្ឋចំនួន 0.012 គីឡូក្រាម។ 1 ម៉ូលមានចំនួនធាតុឯកតា 6.0221415(10) × 1023 គ្រាប់ (ចំនួនអាវ៉ូកាដ្រូ) |
| អាំងតង់ស៊ីតេពន្លឺ | IV | candela | កង់ដេឡា | cd |
មួយកង់ដេឡាជាអាំងតង់ស៊ីតេពន្លឺនៅក្នុងទិសដៅកំនត់មួយពីប្រភពពន្លឺដែលបញ្ចេញកាំរស្មីម៉ូណូក្រូម៉ាទិច ដែលមានប្រេកង់ 540·1012 អ៊ែក និងបញ្ចេញអាំងតង់ស៊ីតេថាមពលក្នុងទិសដៅនោះចំនួយ 1/683 វ៉ាត់ ក្នុងមួយ ស្តេរ៉ាដ្យង់។ |
កំនត់សំគាល់
នៅក្នុងនិយមន័យរបស់ខ្នាតគោលទាំងនេះ មានឃើញប្រើខ្នាតគោលដទៃទៀត ឬជួនកាលប្រើខ្នាតកំលាយ។ ហេតុនេះខ្នាតគោលទាំងអស់មិនមែនថាឯករាជ្យគ្នាដាច់ម៉ាត់តែម្ដងទេ។