ប្រវត្តិសាស្រ្តភាសាខ្មែរ
ប្រវត្តិសាស្រ្តភាសាខ្មែរ ភាសាខ្មែរ ឬ ខ្មែរ គឺជាភាសាមួយនៃជនជាតិខ្មែរ និងជាភាសាផ្លូលការនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ភាសាខ្មែរជាភាសាសំខាន់ទីពីរត្រូវបាននិយាយយ៉ាងទូលំទូលាយ(បន្ទាប់ពីភាសាវៀតណាម) ដែល អ្នកមាននិយាយជាភាសាខ្មែររហូតដល់១០លាននាក់។ភាសាខ្មែរត្រូវបានមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំ ដោយសា ភាសាបាលីសស្រ្តឹត និង ភាសាបាលី ជាពិសេសនោះនៅក្នុងេវង្សត្រកូលស្តេច និង នៅក្មុង បញ្ជីសាសនា បើតាមយាននៃសាសនាហិណ្ឌូ និងព្រះពុទ្ធសាសនា។ ផងដែរនោះភាសាខ្មែរត្រូវបាននិយាយឡើង ចងចាំ និង សរសេរដោយពួកក្រុមគ្រួសារខ្មែរមន។ដូចជាលទ្ធផលនៃភូមសាស្រ្ត ជាញាតិសន្តាន ភាសាខ្មែរបានមានទ្ធិពលហើយនិងផងដែរបានមានឥទ្ធិពលដោយ ភាសាមួយចំនួនដូចជា ថៃ ឡាវ វៀតណាម និងចាម ដែលរួមបញ្ជូលទាំអស់ នៅក្មុងឧបទ្វិប អាសីខាងត្បូងភាគខាងកើត ដែលតាំងពីមានការផ្ទុកនៅគុណភាពខ្ពស់នៃសាសស្រ្តិត និង បាលីអោយមានអនុភាពឡើង។ ខ្មែរជាអ្នកនិពន្ធសរសេរអក្សរដោយផ្ទាល់ ត្រូវបានស្កាល់ថាខ្មែរ។ភាសាខ្មែរខុសប្លែកពីភាសាជិតខាង ដូចជា ភាសាថៃ ឡាវ និង ភាសាវៀតណាម ព្រោះតែវាមិនមែនជាសំនៀងភាសា។ព គ្រាមភាសាសំខាន់ៗ អញមញអាចស្ដាប់បាន ងាយយល់ គឺ បាត់តំបង និយាយជាភាសាភាគខាងជើងនៃប្រទេស។ ភ្នំពេញ ជារាជធានីគ្រាមភាសា និង គឺផងដែរ ត្រូវបាននិយាយនៅជុំវិញខេត្ត។ ភាសាភាគ ខាងជើង ត្រូវបានស្គាល់ថា ជាភាសាខ្មែរសុរិន ត្រូវបាននិយាយដោយជាតិពន្ធភាសាដើម ខ្មែរទៅភាគខាងជើងទឹកដីថៃ។ ខ្មែរក្រុម ឬ ខ្មែរភាគខាងត្បូងត្រូវបាននិយាយដោយ អន្តោគ្រាមខ្មែរ(ក្នុងស្រុក) ប្រជាជន នៃដែនដីសណ្ដរទន្លេមេគង្គ។ ខ្មែរក្រវាញ ជាភាសាដែលគេលែងប្រើ ដោយសារតែមានមនុស្សនិយាយតិចតួចនៅភ្នំក្រវាញ នៃភាគលិចនៃប្រទេសនម្ពុជា។សិក្សានៃភាសាវិទ្យានៃភាសាខ្មែរ បែងចែកនៅក្មុងប្រវត្តកាលសាស្រ្ត៤។មុនខ្មែរអង្គរភាសា បន្ទាប់មានការក្លាយពីបុរាណខ្មែរមន រហូតដល់សតវត្សរ៏ទី៩ គឺត្រូវបានស្កាល់តែមួយមកពីពាក្យជាច្រើន និង ឃ្លាជាច្រើន នៅក្នុងអក្សរសស្រ្តឹតនៃសករាជ។ ភាសាខ្មែរពីដើម (ឬខ្មែរអង្គរ)គឺជាភាសាដែលត្រូវបាននិយាយនៅក្មុងចក្រភពខ្មែរពី សតវត្សរ៏ទី៩រហូតដល់ សតវត្សទ១៣ ដែលជាពេលវេលាមានការអន់ថយនៃចក្រភព។ ភាសាខ្មែរដើម គឺត្រូវបានពិសោធដោយប្រភពដើម និង ត្រូវបានសិក្សាយ៉ាងសីជំរៅដោយអ្នកប្រាជ្ញមួយចំនួន។