កាលប្បវត្តិព្រះពុទ្ធសាសនា
កាលប្បវត្តិព្រះពុទ្ធសាសនាត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីអោយពុទ្ធសាសនិកមានការងាយស្រួលក្នុងការកំណត់ចំណាំបានកាលបរិច្ឆេទប្រវត្តិរបស់ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ និងសាសនារបស់ព្រះអង្គ។ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គេកំណត់យកថ្ងៃព្រះពុទ្ធទ្រង់បរិនិព្វានជាថ្ងៃទី១ក្នុងឆ្នាំទី១។ ដូច្នេះពុទ្ធសគរាជត្រូវបានរាប់ចាប់ពី៨០ឆ្នាំក្រោយព្រះពុទ្ធប្រសូត្រ។
- ថ្ងៃ ព្រហស្បត៍ ១៥កើត ខែអាសាឍ ឆ្នាំ រកា ៦២៥ មុន គ.ស. ព្រះអង្គយាងចុះចាប់បដិសន្ធិក្នុងផ្ទៃនៃព្រះនាងសិរិមហាមាយាទេវី។ (ក្នុងផ្ទៃ ១០ខែ)
- ថ្ងៃ សុក្រ ១៥កើត ខែ វិសាខ ឆ្នាំ ច ៦២៤ មុន គ.ស. ព្រះសិទ្ធត្ថកុមារទ្រង់បានប្រសូត្រចាកឧទរនៃព្រះមាតានៅនាឧទ្យានលុម្ពិនី ព្រំប្រទល់នគរទេវទហៈ និងកបិលវត្ថុ ស្ថិតនៅភាគខាងជើងនៃប្រទេសឥណ្ឌា ជាប់ជើងភ្នំហិមាល័យ ដែលសព្វថ្ងៃត្រូវបានស្គាល់ថាប្រទេសនេប៉ាល។
- ថ្ងៃ សៅរ៍ ១៥កើត ខែអាសាឍ ឆ្នាំ ឆ្លូវ ៦០៨ មុន គ.ស. ទ្រង់បានទទួលរាជាភិសេកគ្រងរាជសម្បត្តិ និងរៀបអភិសេកនឹងព្រះនាងពិម្ពារយសោធរា ក្នុងព្រះជន្ម១៦ព្រះវស្សា។
- ថ្ងៃ ព្រហស្បតិ៍ ១៥កើត ខែអាសាឍ ឆ្នាំ ខាល ៥៩៥ មុខ គ.ស. ព្រះអង្គចេញសាងផ្នួស ក្នុងព្រះជន្ម២៩ព្រះវស្សា ក៏ជាថ្ងៃដែលព្រះរាជបុត្រព្រះអង្គព្រះនាមរាហុលកុមារបានប្រសូត្រ។ (តាម"គោតមប្រវត្ត" និង" សៀវភៅ ដែនកោះលង្កា សរសេរថា ឆ្នាំ ថោះ ប៉ុន្តែ ក្នុងគ្រប់ឯកសារយោងទាំងអស់បញ្ជាក់ពីឆ្នំាព្រះអង្គអភិសេកដូចៗគ្នា ហេតុនេះ បើរាប់ទៅគឺត្រូវនឹងឆ្នាំខាល តាម " សៀវភៅ មាគ៌ាជីវិត" និង " ថ្ងៃបូជា")។
- ទុក្ករកិរិយា
- ថ្ងៃ ពុធ ១៥កើត ខែពិសាខ ឆ្នាំ វក ៥៨៩ មុន គ.ស. ទ្រង់បានត្រាស់ដឹងនូវអនុត្តរសម្មាសម្ពោធិញាណ ក្រោមម្លប់ពោធិព្រឹក្សនាគយាសីសប្រទេស (ប្រទេសឥណ្ឌា) ក្នុងព្រះជន្ម៣៥ព្រះវស្សា។ (តាម"គោតមប្រវត្ត" និង" សៀវភៅ ដែនកោះលង្កា សរសេរថា ឆ្នាំ រកា ប៉ុន្តែ ក្នុងព្រះត្រៃបិដកលេខ១៦ បានបញ្ជាក់ពីព្រះជន្មព្រះអង្គចេញសាងផ្នួស និងថ្ងៃបរិនិព្វាន ហេតុនេះ បើរាប់ទៅគឺត្រូវនឹងឆ្នាំ វក តាម " សៀវភៅ មាគ៌ាជីវិត" និង " ថ្ងៃបូជា")។
- ថ្ងៃ សៅរិ៍ ១៥កើត ខែ អាសាឍ ឆ្នាំ វក ៥៨៩ មុន គ.ស. ជិត២ខែក្រោយពេលត្រាស់ដឹង ព្រះអង្គបានសម្តែងព្រះធម៌ជាលើកដំបូង ក៏ជាថ្ងៃដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធស្ថាបនាសង្ឃ។ ព្រះអញ្ញាកោណ្ឌញ្ញៈ ជាភក្ខុសង្ឃដំបូងក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា។
- ៩ខែ បន្ទាប់ពីព្រះអង្គត្រាស់ដឹងសម្មាសម្ពោធិញ្ញណក្រោមម្លប់ពោធិ៍ ព្រះអង្គបានយាងទៅកោះលង្កាលើកទី១ នៅមហិយង្គណៈ (Mahiyagana) ប្រតិស្ថានស្នាមព្រះបាទ និងព្យាករណ៍ថា ព្រះពុទ្ធសាសនានឹងតាំងមាំនៅទីនេះ។
- ក្នុងវស្សាទី៥ ទ្រង់បានយាងទៅកោះលង្កាលើកទី២ នៅនាគទីប(Nagadipa)
- ក្នុងវស្សាទី៨ ទ្រង់យាងទៅកោះលង្កាជាលើកទី៣ នៅវត្តកល្យាណី (Kelani Vihara) និងទីឋានដទៃទៀត។
- ថ្ងៃ អាទិត្យ ១៥កើត ខែ មាឃ ឆ្នាំ ម្សាញ់ ៥៤៤ មុន គ.ស ព្រះបរមគ្រូនៃយើង ទ្រង់បានដាក់ព្រះជន្មាយុសង្ខារនៅចំពោះមុខមារ នាបាវាលចិយ។
- ថ្ងៃ អង្គារ៍ ១៥កើត ខែ ពិសាខ ឆ្នាំ ម្សាញ់ ៥៤៤ មុន គ.ស ព្រះអង្គទ្រង់បរិនិព្វាននៅក្រោមចន្លោះដើមសាលព្រឹក្ស (ដើមរាំង) ទាំងគូ នាទីក្រុងកុសិនារា។
- ព្រះពុទ្ធសាសនានាំចូលមកក្នុងដែនដីសុវណ្ណភូមិ
- ព្រះមហិន្ទត្ថេរនាំសាសនាចូលប្រទេសស្រីលង្កា
- សង្គាយនាលើកទី១
- សង្គាយនាលើកទី២
- សង្គាយនាលើកទី៣
- សង្គាយនាលើកទី៤
- សង្គាយនាលើកទី៥
- សង្គាយនាលើកទី៦
- ធាតុរបស់បញ្ជីផ្ដើមដោយត្រេ
- ធាតុរបស់បញ្ជីផ្ដើមដោយត្រេ
ឯកសារយោង
- គម្រោងភាសាអង់គ្លេស http://en.wikipedia.org/wiki/Timeline_of_Buddhism
- សៀវភៅ មាគ៌ាជីវិតនៃព្រះពោធិសត្វ
- កំណាព្យ គោតមប្រវត្តិ
- សៀវភៅ ថ្ងៃបូជា
- សៀវភៅ បូជនីយដ្ឋានដែនកោះលង្កា
- សង្គាយនា