Jump to content

សង្គ្រាមភូមា-សៀម (១៧៨៥-១៧៨៦)

ពីវិគីភីឌា
កំណែ​នៅ ម៉ោង១៥:១៩ ថ្ងៃពុធ ទី០៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ ដោយ RandomPoopedBoi (ការពិភាក្សា | ការរួមចំណែក) (កំណែប្រអប់ព័ត៌មាន)
សង្គ្រាមភូមា–សៀម (១៧៨៥–១៧៨៦)
ផ្នែកនៃសង្គ្រាមភូមា–វៀតណាម

ពណ៌បៃតងតំណាងចលនាទ័ពភូមា
ពណ៌ក្រហមតំណាងចលនាទ័ពសៀម
កាលបរិច្ឆេទ កក្កដា ១៧៨៥ – មីនា ១៧៨៦
កញ្ញា ១៧៨៦ – មីនា ១៨៨៧ (យុទ្ធនាការថាឌីនដាង)
ទីតាំង តំបន់ភាគខាងលិច ជើង និងត្បូងនៃប្រទេសសៀម, ឡានណា
លទ្ធផល ជ័យជម្នះរបស់សៀម
ភាគីសង្គ្រាម
រាជវង្សកូនបោន (ភូមា) អាណាចក្ររតនកោសិន្ទ្រ៍ (សៀម)
- អាណាចក្រឡានណា
មេបញ្ជាការ និង មេដឹកនាំ
បុឌផឹយ៉ា
អង្គម្ចាស់ថាដុ ធិរីមហាឱសេនា
អង្គម្ចាស់ថាដុ មីនស
អង្គម្ចាស់ធិរី ដាមយសា
មហាធិរី ទីហាធូ
និម្យូ នរដ្ឋា
នរដ្ឋា ក្យរកាវ
មីនឡា ក្យរឌីន
មីងជី មហា មីនកាវ
និម្យូ ស៊ីធូ
និម្យូ កុនណារ៉ាត់
រាមាទី១
អង្គម្ចាស់មហាសុរា សិង្ហាណាត
អង្គម្ចាស់អនុរក្សទេវេស
អង្គម្ចាស់ចក្រចិត្រសដា
អង្គម្ចាស់ទេពផារីរៈ
ព្រះពញាក្រឡាហោមរាជសេនា
ព្រះពញាឆាសែនយកន
ចៅព្រះពញាមហាសេនាភ្លី
ចៅព្រះពញារតនាពិពិត
អង្គម្ចាស់កាវីឡា
ចៅពញាធម្មាប៊ុនរូត
ចៅព្រះពញានគរផាត់
នាងចាន់ និងនាងម៉ុក
កម្លាំង
១៤៤,០០០[][] ៧០,០០០
សហេតុភាព និង ការខាងបង់
~៧០,០០០ ~១៥,០០០

សង្គ្រាមភូមា-សៀម (១៧៨៥–១៧៨៦) ដែលគេស្គាល់ថាជា សង្គ្រាមប្រាំបួនកង ( ថៃ: สงครามเก้าทัพ ) ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រសៀម ដោយសារតែភូមាបានចូលមកក្នុងទ័ពចំនួនប្រាំបួន គឺជាសង្រ្គាមដំបូង [] រវាងរាជវង្សកូនបោននៃប្រទេសភូមា និងនគរសៀមអាណាចក្ររតនៈកោសិន្ទ្រ នៃរាជវង្សចក្រី

ព្រះបាទបុឌផឹយ៉ា នៃប្រទេសភូមា បានបន្តយុទ្ធនាការដ៏មហិច្ឆតាមួយ ដើម្បីពង្រីកការគ្រប់គ្រងរបស់ព្រះអង្គចូលទៅក្នុងប្រទេសសៀម។ នៅឆ្នាំ១៧៨៥ បីឆ្នាំបន្ទាប់ពីការស្ថាបនាទីក្រុងបាងកកជាកន្លែងថ្មី និងរាជវង្សចក្រី ព្រះបាទបុឌផឹយ៉ានៃប្រទេសភូមាបានដង្ហែទ័ពដ៏ធំដែលមានចំនួនសរុប១៤៤ ០០០នាក់ដើម្បីវាយលុកសៀមក្នុងចំនួនប្រាំបួនកងទ័ពតាមទិសទាំងប្រាំ [] រួមមាន កញ្ចនបុរី, រាជបុរី, អាណាចក្រឡានណា , តាក, ភូកេត និង ឧបទ្វីបម៉ាឡេ ភាគខាងត្បូង។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កងទ័ពដែលលាតសន្ធឹងហួសប្រមាណនិងកង្វះការផ្គត់ផ្គង់បានចាត់ទុកថាយុទ្ធនាការភូមាបានបរាជ័យ។ សៀមក្រោមព្រះបាទ ពុទ្ធយ៉តហ្វាចុឡាលោក(រាមាទី១) និងព្រះអនុជព្រះអង្គម្ចាស់មហាសុរសិង្ហនាថ បានការពារការឈ្លានពានរបស់ភូមាដោយជោគជ័យ។ នៅដើមឆ្នាំ១៧៨៦ ភូមាបានដកថយយ៉ាងទូលំទូលាយ។

ក្រោយ​ពី​មាន​បទ​ឈប់​បាញ់​ក្នុងរដូវវស្សា ព្រះបាទ​បុឌផឹយ៉ា បាន​បន្ត​យុទ្ធនាការ​របស់​ទ្រង់​នៅ​ចុង​ឆ្នាំ១៧៨៦។ ព្រះបាទបុឌផឹយ៉ា បានបញ្ជូនបុត្រាព្រះអង្គម្ចាស់ថាដូ មីនសៅ ឱ្យប្រមូលផ្តុំកម្លាំងរបស់ព្រះអង្គនៅលើខេត្តកញ្ចនៈបុរី ក្នុងទិសដៅតែមួយ ដើម្បីឈ្លានពានសៀម។ សៀម​បាន​ជួប​ភូមា​នៅ​ថា​ឌិន​ដាង ហេតុ​នេះ​ហើយ​បាន​ជា​ពាក្យ​ថា​យុទ្ធនាការ​ថា​ឌីន​ដាង។ ភូមា​ត្រូវ​ចាញ់​ម្ដង​ទៀត ហើយ​សៀម​បាន​គ្រប់គ្រង​ការពារ​ព្រំដែន​ភាគ​ខាង​លិច​របស់​ខ្លួន។ ការលុកលុយមិនបានសម្រេចទាំងពីរលើកនេះ ទីបំផុតបានក្លាយជាការលុកលុយពេញលេញចុងក្រោយរបស់សៀមដោយភូមា។

ឯកសារយោង

  1. "สงครามเก้าทัพ กระทรวงวัฒนธรรม - Ministry of Culture". Archived from the original on 2012-05-14. Retrieved 2012-04-02. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  2. "มหาศึกกรุงรัตนโกสินทร์ สงครามเก้าทัพ". Archived from the original on 2015-12-25. Retrieved 2012-04-02. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
  3. ៣,០ ៣,១ Thailand: A Short History. 2003.