ប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន

ប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន 中华人民共和国主席
ទង់នៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន
វរលញ្ឆករនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន
អ្នក​កាន់​តំណែងបច្ចុប្បន្ន ស៊ី ជីនពីង ចាប់​តាំងពី ១៤ មីនា ២០១៣
បែបបទ	លោកប្រធានាធិបតី (主席) (ក្រៅផ្លូវការ) សមមិត្ត (同志) (ផ្លូវការ) ឯកឧត្តម (阁下) (ការទូត)
ស្ថានភាព	ប្រមុខរដ្ឋ
និវេសនដ្ឋាន	ចុងណានហៃ
អាសនៈ	អគារខាងលិច, ចុងណានហៃ, ប៉េកាំង (ផ្លូវការ)
អ្នកតែងតាំង	គណៈប្រធានសភាជាតិប្រជាជន
អ្នកចាត់តាំង	សភាជាតិប្រជាជន
រយៈពេល	ប្រាំឆ្នាំ, មិនកំណត់អាណត្តិ
Constituting instrument	រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន
អ្នក​កាន់​តំណែង​មុន	ម៉ៅសេទុង
អ្នកសម្ពោធតំណែង	លី ស៊ីអាននាន
និម្មិតកម្ម	២៧ កញ្ញា ១៩៥៤ ១៨ មិថុនា ១៩៨៣
បាន​លុប​បំបាត់	មករា ១៩៧៥ – សីហា ១៩៨២
ឈ្មោះ​ក្រៅ​ផ្លូវការ	ប្រធានរដ្ឋ
អនុប្រធាន	អនុប្រធានាធិបតី
ប្រាក់ខែ	¥១៥២,១២១ យ័ន ($២២,០០០ ដុល្លារអាមេរិក)
គេហទំព័រ	ក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន

ប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនគឺជាប្រមុខរដ្ឋនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន។ នៅក្រោមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនបច្ចុប្បន្ន ប្រធានាធិបតីគឺជាតំណែងការិយាល័យដ៏ខ្ពស់មួយដែលមានអំណាចកំណត់តិចតួច។ ប៉ុន្តែចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៣ មក អ្នកនយោបាយចិនកំពូលៗបានយល់ស្របគ្នាថាតំណែងប្រធានាធិបតីគួរតែកាន់កាប់ដោយអង្គលេខាធិការបក្សកុម្មុយនិស្តចិននៅក្នុងពេលដំណាលគ្នា។ តំណែងប្រធានាធិបតីត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាស្ថាប័នរបស់រដ្ឋច្រើនជាជាងតំណែងរដ្ឋបាល។ តាមទ្រឹស្តី ប្រធានាធិបតីគ្រាន់តែដើរតួជាមុខតំណែងនិមិត្តប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិចិនគឺសភាជាតិប្រជាជនហើយមិនមានសិទ្ធិស្របច្បាប់ក្នុងការចាត់វិធានការប្រតិបត្តិតាមអំពើចិត្តរបស់ខ្លួនឡើយ។

តំណែងប្រធានាធិបតីត្រូវបានបង្កើតឡើងដំបូងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញចិនឆ្នាំ១៩៥៤ ហើយត្រូវបានកាន់កាប់ដោយម៉ៅសេទុងនិងលីវ សាវគី។ លីវបានបាត់បង់កេរ្តិ៍ឈ្មោះនិងមុខតំណែងនយោបាយនៅអំឡុងបដិវត្តន៍វប្បធម៌ចិនហើយតំណែងប្រធានាធិបតីក៏ត្រូវបានទុកនៅទំនេរអស់មួយរយៈ។ ផ្អែកលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៧៥ តំណែងប្រធានាធិបតីត្រូវបានលុបបំបាត់ចោលហើយនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨២ រដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីបានតាងតំណែងមួយនេះឡើងវិញគ្រាន់តែលើកនេះអំណាចប្រធានាធិបតីត្រូវបានគេកាត់បន្ថយច្រើនជាងមុន។

យោងទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញចិនបច្ចុប្បន្នដែលត្រូវបានអនុម័តក្នុងឆ្នាំ១៩៨២ តំណែងប្រធានាធិបតីត្រូវបានរចនាឡើងជាការិយាល័យនិមិត្តដោយមាននាយករដ្ឋមន្រ្តីបម្រើការជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាល និងអគ្គលេខាធិការបក្សកុម្មុយនិស្តចិនបម្រើការជាមេដឹកនាំនយោបាយរបស់គណបក្ស។ តំណែងទាំងបីនេះត្រូវបានកាន់ដោយបុគ្គលខុសៗគ្នានៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០។ តាមការពិត អំណាចនយោបាយត្រូវបានប្រមូលផ្តុំដោយមេដឹកនាំកំពូលដែលជាអ្នកគ្រប់គ្រងគណបក្សនិងវិស័យយោធាពី"ក្រោយឆាក"ដោយមិនចាំបាច់កាន់តំណែងណាមួយក្នុងចំណោមមុខតំណែងទាំងបីខាងលើ។ ទោះយ៉ាងណាប្រធានាធិបតីលី ស៊ីអាននាន (១៩៨៣–១៩៨៨) និងលោកយ៉ាង សាងគុន (១៩៨៨–១៩៩៣) មិនមែនជាបុគ្គលសធម្មតាទេនៅក្នុងអំឡុងពេលកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតី តែអ្នកទាំងពីរគឺជាតួអង្គដ៏សំខាន់នៅក្នុងថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលៗដោយអំណាចរបស់ពួកគេបានកើតចេញពីឋានៈជាសមាជិកនៃព្រឹទ្ធាចារ្យទាំងប្រាំបី (សមាជិកជើងចាស់នៃបក្សកុម្មុយនិស្តចិននៅចុងសតវត្សទី២០) ជាជាងការិយាល័យប្រធានាធិបតី។

ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ មេដឹកនាំកំពូលរបស់ចិនគឺសុទ្ធតែកាន់អំណាចជាប្រធានាធិបតីផងនិងជាមេដឹកនាំគណបក្សផង (ពោលគឺអគ្គលេខាធិការបក្ស) និងព្រមទាំងជាមេបញ្ជាការយោធាផងដែរ (ប្រធានគណៈកម្មការយោធាកណ្តាល)។ តាមទ្រឹស្តី បុគ្គលដែលកាន់តំណែងទាំងនេះមានភារកិច្ចផ្សេងៗគ្នា។ ឧទាហរណ៍ ប្រធានាធិបតីគឺជាអ្នកដែលជួបជាមួយឥស្សរជនបរទេសនិងទទួលឯកអគ្គរដ្ឋទូតផ្សេងៗ ប្រធានគណៈកម្មការយោធាកណ្តាលមានមុខងារចេញបញ្ជាយោធា និងចំណែកឯលេខាបក្សវិញគឺមានភារកិច្ចប្រកាន់ខ្ជាប់ជានិច្ចនូវគោលការណ៍របស់បក្ស។

ក្នុងសម័យម៉ៅសេទុង តំណែងប្រធានាធិបតីគឺមិនត្រូវបានកំណត់អាណត្តិឡើយ។ នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៨២ និងឆ្នាំ២០១៨ រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា ប្រធានាធិបតីមិនអាចកាន់តំណែងលើសពីពីរអាណត្តិជាប់ៗគ្នានោះទេ។ ដល់ឆ្នាំ២០១៨ រយៈកំណត់អាណត្តិត្រូវបានលុបបំបាត់ចោលប៉ុន្តែអំណាចនិងតួនាទីតំណែងនូវរក្សាដដែរ។

ប្រធានាធិបតីបច្ចុប្បន្នគឺលោកស៊ី ជីនពីងដោយលោកបានចូលកាន់តំណែងនេះកាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ បន្តពីលោកហ៊ូ ជីនតាវ។ គាត់បានជាប់ឆ្នោតម្តងទៀតនៅខែមីនា ឆ្នាំ២០១៨។

លក្ខណៈសម្បត្តិ និងការបោះឆ្នោត

យោងទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញចិនបច្ចុប្បន្ន ប្រធានាធិបតីគឺត្រូវមានសញ្ជាតិជាជនជាតិចិនដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតពេញលេញ និងមានអាយុលើសពី ៤៥ ឆ្នាំឡើងទៅ។

ប្រធានាធិបតីត្រូវបានជ្រើសតាំងដោយសភាជាតិប្រជាជន ដែលជាស្ថាប័នរដ្ឋខ្ពស់បំផុតនៃប្រទេសចិន។ សភាជាតិប្រជាជនមានសិទ្ធិអំណាចអាចដកប្រធានាធិបតីនិងមន្រ្តីរដ្ឋដទៃទៀតចេញពីតំណែងនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល។ ការបោះឆ្នោតនិងការដកចេញគឺត្រូវសម្រេចដោយការបោះឆ្នោតសម្លេងភាគច្រើន។

យោងទៅតាមច្បាប់ចាត់តាំងរបស់សភាជាតិប្រជាជន ប្រធានាធិបតីគឺត្រូវបានតែងតាំងដោយគណៈប្រធានសភាជាតិប្រជាជនដែលជាស្ថាប័នអង្គការប្រតិបត្តិរបស់សភា។

ចំពោះការអនុវត្តជាក់ស្តែង បក្សកុម្មុយនិស្តចិនដែលកំពុងកាន់អំណាចបានបម្រុងទុកតំណែងប្រធានាធិបតីសម្រាប់អគ្គលេខាធិការបក្សបច្ចុប្បន្ន។ ដូចមន្រ្តីរដ្ឋទាំងអស់ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសដោយសភាអញ្ចឹង ប្រធានាធិបតីត្រូវបានជ្រើសរើសចេញពីសន្លឹកឆ្នោតតែមួយ។

នៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៨២ រហូតដល់ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៨ ប្រធានាធិបតីនិងអនុប្រធានាធិបតីត្រូវបានកំណត់ឱ្យកាន់អំណាចត្រឹមតែពីរអាណត្តិជាប់ៗគ្នាប៉ុណ្ណោះ។ ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងសម័យប្រជុំសភាជាតិប្រជាជននៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨ គេបានសម្រេចលុបបំបាត់ច្បាប់កំណាត់អាណត្តិរបស់ប្រធានាធិបតីចោល។

មើលផងដែរ

• បញ្ជីរាយនាមមេដឹកនាំចិន
• បញ្ជីរាយនាមមេដឹកនាំនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន
• អង្គលេខាធិការបក្សកុម្មុយនិស្តចិន
• នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន
• អនុប្រធានាធិបតីនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន

តំណភ្ជាប់ក្រៅ

• គេហទំព័រប្រធានាធិបតីផ្លូវការ (ភាសាអង់គ្លេស)