រាជានិយមកម្ពុជា

ព្រះមហាក្សត្រនៃកម្ពុជា
រាជាធិបតេយ្យ
ព្រះរាជសិង្ហាកម្ពុជា
កំពុងសោយរាជ្យ: នរោត្តម សីហមុនី
ទូលហៅ:	ព្រះករុណា
ក្សត្រទីមួយ:	ស្វ័យកម្ពុជ និង ម្ចាស់ក្សត្រី ស្រីមេរ៉ា
កំណើត:	ដើមសតវត្សទី១ គ.ស ៥២

ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជាគឺជា ព្រះប្រមុខរដ្ឋនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ទ្រង់គ្រងរាជ្យសម្បត្តិ ប៉ុន្តែទ្រង់មិនកាន់អំណាចឡើយ ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់ជាព្រះប្រមុខរដ្ឋមួយជីវិត អង្គព្រះមហាក្សត្រ មិនអាចនរណារំលោភបំពានបានឡើយ ព្រះមហាក្សត្រ ព្រះអង្គទ្រង់ជានិមិត្តរូបនៃឯកភាពជាតិ និង និរន្តរ៍ភាពជាតិ។ ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់ជាអ្នកធានាឯករាជ្យជាតិ អធិបតេយ្យ និងបូរាណភាពទឹកដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ទ្រង់ជាអ្នកធានាការគោរពសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និង ការគោរពសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិ។ ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់មានតួនាទីខ្ពង់ខ្ពស់ជាអាជ្ញាកណ្ដាល ដើម្បីធានាការប្រព្រឹត្តទៅនៃអំណាចសាធារណៈឲ្យមានភាពទៀងទាត់ ។ របបរាជានិយមកម្ពុជា ជារបបជ្រើសតាំង។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ឥតមានព្រះរាជអំណាចចាត់តាំងព្រះរជ្ជទាយាទ សម្រាប់គ្រងរាជ្យសម្បត្តិឡើយ។ ក្នុងករណីដែលព្រះមហាក្សត្រ ពុំអាចបំពេញព្រះរាជភារៈជាព្រះប្រមុខរដ្ឋបានដូចធម្មតា ដោយព្រះអង្គទ្រង់ប្រឈួនជាទម្ងន់ មានការបញ្ជាក់ដោយក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញ ជ្រើសរើសដោយប្រធានព្រឹទ្ធសភា ប្រធានរដ្ឋសភា និង នាយករដ្ឋមន្ត្រី នោះប្រធានព្រឹទ្ធសភា បំពេញភារកិច្ចប្រមុខរដ្ឋជំនួសព្រះអង្គក្នុងឋានៈជា ព្រះរាជានុសិទ្ធិ។

ក្នុងករណីដែលប្រធានព្រឹទ្ធសភា ពុំមានលទ្ធភាពបំពេញភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋជំនួស ព្រះមហាក្សត្រក្នុងឋានៈជាព្រះរាជានុសិទ្ធិ ពេលព្រះអង្គទ្រង់ប្រឈួនជាទម្ងន់ ដូចមានចែងក្នុងវាក្យខ័ណ្ឌខាងលើ ប្រធានរដ្ឋសភាជាអ្នកបំពេញភារកិច្ចនេះ។ តំណែងជាប្រមុខរដ្ឋ ជំនួសព្រះមហាក្សត្រក្នុងឋានៈជាព្រះរាជានុសិទ្ធិនេះ អាចនឹងដូរឥស្សរជនផ្សេងទៀត ក្នុងករណីដូចដែលបានចែងក្នុងវាក្យខ័ណ្ឌខាងលើ តាមឋានានុក្រមដូចតទៅ:

• ក-អនុប្រធានទី ១ ព្រឹទ្ធសភា
• ខ-អនុប្រធានទី ១ រដ្ឋសភា
• គ-អនុប្រធានទី ២ ព្រឹទ្ធសភា
• ឃ-អនុប្រធានទី ២ រដ្ឋសភា

នៅពេលព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ចូលទីវង្គត ប្រធានព្រឹទ្ធសភាទទួលភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី ក្នុងឋានៈជាព្រះរាជានុសិទ្ធិនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ក្នុងករណីដែលប្រធានព្រឹទ្ធសភា ពុំមានលទ្ធភាពបំពេញភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីជំនួស ព្រះមហាក្សត្រ ក្នុងពេលព្រះអង្គចូលទិវង្គត ការទទួលភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីក្នុងឋានៈជាព្រះរាជានុសិទ្ធិ ត្រូវអនុវត្តតាមវាក្យខ័ណ្ឌទី ២ និង ទី ៣ នៃមាត្រា ១១ ថ្មី។ ក្នុងរយៈវេលា ៧ ថ្ងៃយ៉ាងយូរ ព្រះមហាក្សត្រថ្មី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាត្រូវបានជ្រើសរើសដោយក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បត្តិ។

សមាសភាពនៃក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បត្តិមាន:

• ប្រធានព្រឹទ្ធសភា
• ប្រធានរដ្ឋសភា
• នាយករដ្ឋមន្ត្រី
• សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ គណៈមហានិកាយ និងគណៈធម្មយុត្តិកនិកាយ
• អនុប្រធានទី ១ និងអនុប្រធានទី ២ ព្រឹទ្ធសភា
• អនុប្រធានទី ១ និងអនុប្រធានទី ២ រដ្ឋសភា

ការរៀបចំ និង ការប្រព្រឹត្តទៅនៃក្រុមប្រឹក្សារាជ្យសម្បត្តិ នឹងមានកំណត់ក្នុងច្បាប់មួយ។ ត្រូវបានជ្រើសរើសជាព្រះមហាក្សត្រ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាសមាជិកនៃព្រះរាជវង្សានុវង្សខ្មែរ ដែលមានព្រះជន្មាយុយ៉ាងតិច ៣០ ព្រះវស្សាហើយដែលជាព្រះរាជបច្ឆាញាតិ នៃព្រះមហាក្សត្រ អង្គឌួង ឬ ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម ឬ ក៏ព្រះមហាក្សត្រ ស៊ីសុវត្ថិ។ មុនចូលគ្រងរាជ្យសម្បត្តិ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ថ្លែងសច្ចាប្រណិធាន ដូចមានចែងក្នុងឧបសម្ព័ន្ធទី ៤។ ព្រះជាយានៃព្រះមហាក្សត្រ មានព្រះរាជឋានៈជាព្រះមហេសី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ព្រះមហេសី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ពុំមានព្រះរាជសិទ្ធិធ្វើនយោបាយទទួលតួនាទីជាអ្នកដឹកនាំរដ្ឋ ឬជាអ្នកដឹកនាំរាជរដ្ឋាភិបាល ឬទទួលតួនាទីរដ្ឋបាល ឬនយោបាយឡើយ។ ព្រះមហេសី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ទុកព្រះរាជកាយពលបំពេញព្រះរាជភារៈបំរើប្រយោជន៍សង្គម មនុស្សធម៌ សាសនា និង ជួយព្រះមហាក្សត្រក្នុងព្រះរាជកាតព្វកិច្ចផ្នែកពិធីការ និង ការទូត។ ប្រការដែលព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់គ្រងរាជ្យសម្បត្តិ ប៉ុន្តែទ្រង់មិនកាន់អំណាចឡើយ ហើយដែលមានចែងក្នុងវាក្យខ័ណ្ឌទី ១ នៃមាត្រា ៧ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនេះ មិនអាចសុំកែប្រែបានជាដាច់ខាត។ ព្រះមហាក្សត្រព្រះអង្គទ្រង់ទាក់ទងជាមួយព្រឹទ្ធសភា និងរដ្ឋសភាដោយព្រះរាជសារ។ ព្រះរាជសារនេះ ព្រឹទ្ធសភា និង រដ្ឋសភា មិនអាចយកទៅជជែកពិភាក្សាឡើយ។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់តែងតាំងនាយករដ្ឋមន្ត្រី និង ទ្រង់តែងតាំងគណៈរដ្ឋមន្ត្រី តាមបែបបទដែលមានចែងក្នុងមាត្រា ១១៩ ថ្មី។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ទទួលសវនាការជាផ្លូវការពីរដងក្នុងមួយខែ ឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី និង គណៈរដ្ឋមន្ត្រីចូលគាល់រាយការណ៍ទូលថ្វាយទ្រង់ជ្រាបអំពីសភាពការណ៍ នៃប្រទេសជាតិ។ តាមសេចក្ដីស្នើរបស់គណៈរដ្ឋមន្ត្រី ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ឡាយព្រះហស្តលេខាលើព្រះរាជក្រឹត្យតែងតាំង ផ្លាស់ប្ដូរ ឬ បញ្ចប់ភារកិច្ចមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ស៊ីវិល និង យោធា ឯកអគ្គរាជទូត និង ប្រេសិតវិសាមញ្ញ និងពេញសមត្ថភាព។ តាមសេចក្ដីស្នើរបស់ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ឡាយព្រះហស្តលេខាលើព្រះរាជក្រឹត្យតែងតាំង ផ្លាស់ប្ដូរ ឬ ដកចៅក្រមផ្នែកយុត្តាធិការ។ នៅពេលប្រជាជាតិប្រឈមមុខនឹងគ្រោះថ្នាក់ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ប្រកាសប្រទានដំណឹងជាសាធារណៈ ដាក់ប្រទេសជាតិស្ថិតនៅក្នុងភាពអាសន្នក្រោយពីបានមតិឯកភាពពី នាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រធានរដ្ឋសភា និង ប្រធានព្រឹទ្ធសភា។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ជាមេបញ្ជាការកំពូល នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ។ អគ្គមេបញ្ជាការរងកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ត្រូវបានតែងតាំងឡើងដើម្បីបញ្ជាកងយោធពលខេមរភូមិន្ទនេះ។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់គង់ជាព្រះអធិបតី នៃឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាការពារជាតិដែលនឹងត្រូវបង្កើតឡើងដោយច្បាប់មួយ។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ប្រកាសសង្គ្រាម ក្រោយការអនុម័តរបស់រដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ទទួលសារតាំងឯកអគ្គរដ្ឋទូត ឬ ប្រេសិតវិសាមញ្ញ និងពេញសមត្ថភាពនៃប្រទេសក្រៅមកប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់ឡាយព្រះហស្តលេខាលើសន្ធិសញ្ញា និង អនុសញ្ញាអន្តរជាតិ ហើយទ្រង់ប្រទានសច្ចាប័នលើសន្ធិសញ្ញា និង អនុសញ្ញាទាំងនេះក្រោយបានទទួលការអនុម័តយល់ព្រមពីរដ្ឋសភា និង ព្រឹទ្ធសភា។ ព្រះមហាក្សត្រទ្រង់មានព្រះរាជសិទ្ធិបន្ធូរបន្ថយទោស និង លើកលែងទោស។ ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់ឡាយព្រះហស្តលេខាលើព្រះរាជក្រមប្រកាសឲ្យប្រើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់ ដែលរដ្ឋសភាបានអនុម័ត និង ព្រឹទ្ធសភាបានពិនិត្យចប់សព្វគ្រប់រួចហើយ និង ទ្រង់ឡាយព្រះហស្តលេខាលើព្រះរាជក្រឹត្យតាមសេចក្ដីស្នើសុំពី គណៈរដ្ឋមន្ត្រី។ ក្នុងពេលដែលព្រះមហាក្សត្រប្រឈួន ហើយត្រូវព្យាបាលព្រះរោគនៅបរទេស ក្នុងពេលនោះព្រះមហាក្សត្រមានសិទ្ធិផ្ទេរអំណាចឡាយព្រះហស្តលេខានៅ លើព្រះរាជក្រម ឬ ព្រះរាជក្រឹត្យខាងលើនេះ ទៅប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីចុះហត្ថលេខាជំនួសដោយព្រះរាជសារប្រគល់ សិទ្ធិ។ ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់បង្កើត និង ប្រទានគ្រឿងឥស្សរិយយសជាតិ។ ព្រះមហាក្សត្រ ទ្រង់សម្រេចប្រទានឋានន្តរសក្ដិ ឋានៈយោធា និង ស៊ីវិលតាមច្បាប់កំណត់។ ក្នុងរយៈពេលព្រះមហាក្សត្រទ្រង់អវត្ដមាន ប្រធានព្រឹទ្ធសភាទទួលភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី។ ក្នុងករណីដែលប្រធានព្រឹទ្ធសភា ពុំមានលទ្ធភាពបំពេញភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទីជំនួសព្រះ មហាក្សត្រ ពេលព្រះអង្គទ្រង់អវត្ដមាន ការទទួលភារកិច្ចជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី ត្រូវអនុវត្តតាមវាក្យខ័ណ្ឌទី ២ និងទី ៣ នៃមាត្រា ១១ ថ្មី។​

អាណាចក្រ នគរភ្នំ | Funan Kingdom (គ.ស ៥២-៥៥០)

លេខរៀង	ព្រះនាមសម្រាប់រាជ្យ	ព្រះនាមផ្ទាល់ និង កំណត់ត្រា	រជ្ជកាលគ្រងរាជ
​ ០១	ស្វ័យកម្ពុជ និងនាងស្រី មេរ៉ា	មិនស្គាល់	គ.ស ០១-៥២
​​ ០២	នាងសោម៉ា	នាងនាគ - កំណត់ត្រាចិន នាងលុីវយុី	គ.ស ៥២-៦៨
សន្តិវង្ស ជ្វា កោណ្ឌិន្យ លើកទ័ពតាមសំពៅមកវាយ ស្ដេចស្រី នាងសោម៉ា​​ ​​
​​ ០៣	កោណ្ឌិន្យទី១	ព្រះថោង - កំណត់ត្រាចិន ព្រះបាទ ហ៊ុនទៀន	គ.ស ៦៨-ស.វទី១
​​ ០៤	ប្រហែល កៅណ្ឌិន្យទី២	មិនមានកំណត់ត្រា	ប្រហែល គ.ស ១២៧-ស.វទី២
​​ ០៥	ប្រហែល កៅណ្ឌិន្យទី៤	កំណត់ត្រាចិន ព្រះបាទ ហ៊ុនប៉ានហួង	ប្រហែល គ.ស ១៧៧-១៨០
​​ ០៦	ប្រហែល កៅណ្ឌិន្យទី៦	កំណត់ត្រាចិន ព្រះបាទ ផានផាន	ប្រហែល គ.ស ១៨០-២០៥
​​ ០៧	វ្នំ ជ័យវរ្ម័ន	កំណត់ត្រាចិន ព្រះបាទ ហ្វានចេម៉ាន់	ប្រហែល គ.ស ២០៥-២១៧
​​ ០៨	វ្នំ សូរ្យវរ្ម័ន	កំណត់ត្រាចិន ព្រះបាទ ហ្វានជីនសេង	ប្រហែល គ.ស ២១៧-២២៥
​​ ០៩	វ្នំ ធរណិន្ទ្រ	កំណត់ត្រាចិន ព្រះបាទ ហ្វានឆាង	ប្រហែល គ.ស ២២៥-២៤០
​​ ១០	វ្នំ ទិត្យវរ្ម័ន	កំណត់ត្រាចិន ព្រះបាទ ហ្វានសុីឈុន	ប្រហែល គ.ស ២៤០-២៨៧
​​ ១១	មិនមានកំណត់ត្រា	មិនមានកំណត់ត្រា	មិនមានកំណត់ត្រា
​​ ១២	ចន្ទ្រា (កម្ពុជសូរីយា)	កំណត់ត្រាចិន ព្រះបាទ ទៀនឈូ ឆានតាន	គ.ស ៣៥៧
​​ ១៣	មិនមានកំណត់ត្រា	មិនមានកំណត់ត្រា	មិនមានកំណត់ត្រា
​​ ១៤	កៅណ្ឌិន្យវរ្ម័ន	កំណត់ត្រាចិន ព្រះបាទ កៅឆេយុន	គ.ស ៤២០-៤៣៤
​​ ១៥	ស្រីឥន្ទ្រវរ្ម័ន		គ.ស ៤៣៤-៤៧០
​​ ១៦	កៅណ្ឌិន្យជ័យវរ្ម័ន		គ.ស ៤៧០-៥១៤
​​ ១៧	រុទ្រវរ្ម័ន		គ.ស ៥១៤-៥៣៩
សន្តិវង្ស នគរភ្នំ បែកបាក់ជា ជានគរ ចេនឡា

អាណាចក្រ ចេនឡា | Chenla Kingdom (គ.ស ៥៥០-៨០២)

លេខរៀង	ព្រះនាមសម្រាប់រាជ្យ	ព្រះនាមផ្ទាល់ និង កំណត់ត្រា	រជ្ជកាលគ្រងរាជ
​​ ១៨	ភរវរ្ម័នទី១	(អាណាចក្រ ចេនឡា)	គ.ស ៥៥០-៦០០
នគរភ្នំ ធ្វើសង្គ្រាមជាមួយ នគរ ចេនឡា (គ.ស ៥៥០-៦២៧)
​​ ១៩	មហិន្ទ្រវរ្ម័នទី១	(អាណាចក្រ ចេនឡា)	គ.ស ៦០០-៦១៥
​​ ២០	ឥសានរវរ្ម័នទី១	(អាណាចក្រ ចេនឡា)	គ.ស ៦១៥-៦៣៩
នគរភ្នំ ក្លាយជាចេនឡាដីគោក នគរ ចេនឡា ក្លាយជាចេនឡាទឹកឡិច (គ.ស ៦២៧)
​​ ២១	ភរវរ្ម័នទី២	(អាណាចក្រ ចេនឡា)	គ.ស ៦៣៩-៦៥៥
​​ ២២	ជ័យវរ្ម័នទី១	(អាណាចក្រ ចេនឡា)	គ.ស ៦៥៥-៦៨១
​​ ២៣	ក្សត្រី ជ័យទេវី	(អាណាចក្រ ចេនឡា)	គ.ស ៧១៣ (ទ្វារវតី)
​​ ២៤	ទេវៈទិត្យ	(អាណាចក្រ ចេនឡា)	គ.ស ៧១៣-៧៣០
​​ ២៥	រាជឥន្ទ្រលោក	រាជធានី វ្យាធៈបុរៈ (ខេត្តតាកែវ)	គ.ស ៧៣០-៧៥៤
​​ ២៦	បុស្កៈរាជ	រាជធានី គុម្ភពបុរៈ (ខេត្តក្រចេះ)	គ.ស ៧៥៤-៧៧០
ពួកជ្វានៃរាជវង្ស សៃលេន្ត្រៈ លើកទ័ពជើងទឹកវាយចូលរាជធានី គុម្ភពបុរៈ ខេត្តក្រចេះ ត្រួត្រារយៈពេល ២០ឆ្នាំ (៧៨០-៨០០ នៃគ.ស)
​​ ២៧	ជ័យវរ្ម័នទី២	សន្តិវង្ស បុស្កៈរាជ	គ.ស ៨០២-៨៣៥

ចក្រភពខ្មែរ | Khmer Empire (គ.ស ៨០២-១៤៣១)

យោងតាមកំណត់ត្រារាជទូតចិន របស់រាជវង្សយ័ន្ត គឺលោក ចូវតាក្វាន់ (អង់គ្លេស: Zhou Daguan) ដែលមកដល់ចក្រភពខ្មែរ នាសម័យអង្គរ ឆ្នាំ១២៩៦ នៃគ.ស បានសរសេរក្នុងកំណត់ហេតុរបស់លោកថា "ចក្រភពអង្គរ" មានខេត្តចំនួនជាង៩០ ។ ចក្រភពខ្មែរ ឬ មហាអាណាចក្រខ្មែរ ដែលត្រួតត្រា អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដីគោកមួយភាគធំអស់រយៈពេលជាងប្រាំមួយរយឆ្នាំដែលគេស្គាល់ថាជាសម័យកាលដ៏មានឥទ្ធិពលនិងខ្លាំងពូកែរបស់ប្រជារាស្ត្រខ្មែនាសម័យកាល ចក្រភពអង្គរ (គ.ស ៨០២-១៤៣១) ដែលលាតសន្ធឹង លើប្រទេសឡាវ ប្រទេសថៃ ផ្នែកខ្លះនៃប្រទេសវៀតណាម និងប្រទេសភូមា។

លេខរៀង	ព្រះនាមសម្រាប់រាជ្យ	ព្រះនាមផ្ទាល់ និង កំណត់ត្រា	រជ្ជកាលគ្រងរាជ
​​ ២៧	ជ័យវរ្ម័នទី២	បង្កើត ចក្រភពខ្មែរ គ.ស ៨០២	គ.ស ៨០២-៨៣៥
​​ ២៨	ជ័យវរ្ម័នទី៣	ចក្រភពខ្មែរ	គ.ស ៨៣៥-៨៧៧
​​ ២៩	ឥន្ទ្រវរ្ម័នទី១	ចក្រភពខ្មែរ	គ.ស ៨៧៧-៨៨៩
​​ ៣០	យសោវរ្ម័នទី១	ស្ដេចគម្លង់ ផ្ដើមរាជធានីថ្មី យសោធរៈបុរៈ	គ.ស ៨៨៩-៩១០
​​ ៣១	ហស៌វរ្ម័នទី១	ប្រាសាទបក្សីចាំក្រុង	គ.ស ៩១០-៩២២
​​ ៣២	ឥសានវរ្ម័នទី២	ចក្រភពខ្មែរ	គ.ស ៩២៣-៩២៨
​​ ៣៣	ជ័យវរ្ម័នទី៤	រាជធានីកោះកេរ្តិ៍	គ.ស ៩២៨-៩៤២
​​ ៣៤	ហស៌វរ្ម័នទី២	រាជធានីកោះកេរ្តិ៍	គ.ស ៩៤២-៩៤៤
កងទ័ព អាចក្រចូឡា វាយចូល​រាជធានី​កោះកេរ្តិ៍ ចាប់យក ហស៌វរ្ម័នទី២ ទៅកាត់ក្បាលនៅក្រុង "ស្រីវិជ័យ" (Srivijaya) នាឧបទ្វីប ម៉ាឡេ ៩៤៤​នៃគ​.សករាជ​
​​ ៣៥	រាជឥន្ទ្រវរ្ម័ន	រាជធានី កោះកេរ្តិ៍	គ.ស ៩៤៤-៩៦៨
​​ ៣៦	ជ័យវរ្ម័នទី៥	លើកទ័ពទៅវាយយក "លួងព្រះបាង" ពីជនជាតិតៃ ក្នុងឆ្នាំ ៩៧៧ នៃ គ.ស​​	គ.ស ៩៦៨-១០០១
​​ ៣៧	ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី១	សោយទីវង្គតក្នុងសង្គ្រាមដណ្ដើមរាជ យៈសោធៈបុរៈ	គ.ស ១០០១-១០០២
​​ ៣៨	ជ័យវីរៈវរ្ម័ន	រាជធានី យៈសោធៈបុរៈ	គ.ស ១០០២-១០១០
​​ ៣៩	សូរ្យវរ្ម័នទី១	វាយ យករាជធានី យៈសោធៈបុរៈ	គ.ស ១០១១-១០៥០
​​ ៤០	ឧទ័យទិត្យវរ្ម័នទី២	កសាង ប្រាសាទស្ដុកកក់ធំ និង បារាយណ៍ខាងលិច	គ.ស ១០៥០-១០៦៦
​​ ៤១	ហៈស្វារៈវរ្ម័នទី៣	នាម (សេនកៈរាជ) ទឹកជំនន់ធំលិចក្រុងអង្គរ ចម្ប៉ាលើកទ័ពជើងទឹកមកឈ្លានពាន ទ្រង់ភៀសប្រកាយតាំងជំរុំ លើកំពូលភ្នំដងរែក	គ.ស ១០៦៦-១០៨០
​​ ៤២	ជ័យវរ្ម័នទី៦	លើកទ័ពរុញច្រានទ័ពពួកចាម្ប៉ា ឲ្យដកត្រឡប់ទៅវិញក្នុងឆ្នាំ ១០៨២ នៃ គ.ស	គ.ស ១០៨០-១១០៧
​​ ៤៣	ធរណីន្រ្ទវរ្ម័ន	ជ្រែករាជ្យ និងបានដេញសម្លាប់ព្រះបាទ ជ័យវរ្ម័នទី៦ ទៅដល់ទន្លេមូន នៅតំបន់ភីម៉ៃ ទឹកដី (ថៃ) សព្វថ្ងៃ	គ.ស ១១០៧-១១១៣
​​ ៤៤	សូរ្យវរ្ម័នទី២	សូរ្យវង្សទី២ កសាងអច្ឆៈរិយៈវត្ថុពិភពលោក គឺ ប្រាសាទអង្គរវត្ត	គ.ស ១១១៣-១១៥០
​​ ៤៥	យៈសោវរ្ម័នទី២	ត្រូវមន្ទ្រីឈ្មោះ ត្រីភូវនាទិត្យ ធ្វើឃាត​ ហើយមិនមានឯកសារណាមួយកត់ត្រាអំពីរាជវង្សរបស់ទ្រង់ឡើយ ។	គ.ស ១១៦០-១១៦៥
​​ ៤៦	ត្រីភូវនាទិត្យវរ្ម័ន	ត្រូវទ័ពស្ដេចចាម មកពីនគរចម្ប៉ា​ព្រះនាម ឥន្ត្រវរ្ម័នទី៤ បរសំពៅបញ្ច្រាសទន្លេវាយចូលក្នុងក្រុងអង្គរ ហើយធ្វើឃាតក្នុងឆ្នាំ ១១៧៧ នៃគ.ស	គ.ស ១១៦៥-១១៧៧
​​ ៤៧	ជ័យវរ្ម័នទី៧	ព្រះអង្គជាស្តេចខ្លាំងពូកែវាយចាមរំដោះក្រុងអង្គរ ឆ្នាំ ១១៨១ និងវាយត្រួតត្រាប្រទេសចាម្ប៉ាទាំងស្រុងឆ្នាំ ១២០៣។	គ.ស ១១៨១-១២១៥
​​ ៤៨	ឥន្ទ្រវរ្ម័នទី២	ការបាត់បង់ទឹកដីបួនចំណែកធំ (ចម្ប៉ាប្រកាសឯករាជឆ្នាំ ១២២៣) (ស្យាមសៀម រួមគ្នាប្រកាសឯករាជ សុខោទ័យ ឆ្នាំ ១២៣៨) (ជនជាតិតៃ ប្រកាសកាត់យក លួងព្រះបាង ឆ្នាំ ១២៣៨) (ជនជាតិមន ប្រកាសរដ្ឋឯករាជ ដាវ៉ូ លប់បុរី ឆ្នាំ ១២៣៩)	គ.ស ១២១៩-១២៤៣
​​ ៤៩	ជ័យវរ្ម័នទី៨	ឆ្នាំដែលព្រះអង្គគ្រប់គ្រងបានកើតនូវសង្គ្រាមសាសនា ហិណ្ឌូ និង ពុទ្ធសាសនា (សៀមលើកទ័ពឈ្លានពានឆ្នាំ ១២៥៧) (ម៉ុងហ្គោល លើកទ័ពវៀតទីមកទល់និងចម្ប៉ាសាក់ ឆ្នាំ ១២៨៣)	គ.ស ១២៤៣-១២៩៥
​​ ៥០	ឥន្ទ្រវរ្ម័នទី៣	បុត្រីទ្រង់នាម ត្រីឥន្ទ្រភូកេតត្រៈចិន្តា បានលួចព្រះខ័នមាសទៅឲស្វាមីខ្លួនហើយប្រកាសរាជសារក្លែងបន្លំឲប្ដីរបស់ខ្លួន គ្រងរាជក្នុងឆ្នាំ ១២៩៦ ក្នុងកំណត់ត្រាលោក ចូវតាក្វាន់ (Zhou Daguan)	គ.ស ១២៩៦-១៣០៨
​​ ៥១	ឥន្ទ្រជ័យវរ្ម័ន		គ.ស ១៣០៨-១៣២៧
​​ ៥២	ជ័យវរ្ម័នទី៩		គ.ស ១៣២៧-១៣៣៦
​​ ៥៣	និពា្វនបទ		គ.ស ១៣៣៧-១៣៤៦
​​ ៥៤	លំពែងរាជា	(នាម ពញ្ញាជ័យ) មិនមាន រតនៈបល្ល័ង្កទាំងប្រាំសោយរាជ្យ និងបានធ្វើ រតនៈបល្ល័ង្កទាំងប្រាំថ្មី និងប្រកាសសោយរាជឆ្នាំ ១៣៤៨	គ.ស ១៣៤៦-១៣៥២
​​ ៥៥	ស្រីសូរិយាវង្ស	ស្រីសូរិយាវង្ស" បានលើកទ័ពដោយមានជំនួយពីកងទ័ពនគរ "ឡានឆាង" បានបណ្តេញកងទ័ពសៀមនៅឆ្នាំ ១៣៥៧ ។	គ.ស ១៣៥២-១៣៦៦
​​ ៥៦	បរមរាមាធិរាជ		គ.ស ១៣៦៦-១៣៧២
​​ ៥៧	ធម្មារាជាទី១	(នាម ធម្មាសោករាជ) សមរភូមិអង្គរដែល ស្តេចសៀមមានឈ្មោះថា "បរមរាមាធិបតី"​​ បានលើកកងទ័ពសៀម ១០,០០០០ ជាមួយនិងកាំភ្លើងធំវាយប្រហារ ក្រុងអង្គរ មានរយៈពេល (៧ ឆ្នាំ) ក៏បំបែកទីក្រុងអង្គរបាន ហើយសំលាប់រាជវង្សស្តេចខ្មែរទាំងអស់ហើយយក ព្រះកែវមរកត ទៅកាន់ក្រុង "ទេពបុរីមហានគរ" (លពបុរី)	គ.ស ១៣៧៣-១៣៨០
ស្ដេចសៀម នាម "បរមរាមាធិបតី"​​ ប្ដូរឈ្មោះជា "ព្រះឥន្ទ្ររាជា" ហើយបានរស់នៅអង្គរ ២ ឆ្នាំ បន្ទាប់ពីស្តេចខ្មែរតែមួយគត់ដែលមានឈ្មោះថា "ពញាយ៉ាត" បានសម្លាប់ស្ដេចសៀមនោះ និងបណ្ដេញកងទ័ពសៀមឲ្យចេញពីអង្គរឆ្នាំ ១៣៨២ ។
​​ ៥៨	បរមរាជាទី១	(នាម ពញ្ញាយ៉ាត) បណ្ដេញទ័ពសៀមឲ្យចេញពីតំបន់អង្គរ ឆ្នាំ ១៣៨២ និងបានផ្លាសរាជធានីពីតំបន់អង្គរនៅឆ្នាំ ១៣៨៧ ទៅ "ទួលបាសាន" នៅ ខេត្តកំពង់ចាម និងបន្តជាមួយតំបន់ "ចតុមខ" (ក្រុងភ្នំពេញ បច្ចុប្បន្ននេះ) និងបានប្រកាសប្ដូររាជសម័យចក្រភពខ្មែរ មករាជសម័យចតុមុខ ឆ្នាំ១៤៣១ ទៅជា"រាជាណាចក្រខ្មែរវិញ" ។	គ.ស ១៣៨២-១៤៣៣

រាជាណាចក្រខ្មែរ (សម័យកាល ចតុមុខទី១) | Khmer Kingdom (Chaktomok I Period) (គ.ស ១៤៣១-១៥២៨)

លេខរៀង	ព្រះនាមសម្រាប់រាជ្យ	ព្រះនាមផ្ទាល់ និង កំណត់ត្រា	រជ្ជកាលគ្រងរាជ
​​ ៥៨	បរមរាជាទី១	(នាម ពញ្ញាយ៉ាត) ប្រកាសសម័យកាលចតុមុខទី១ ឆ្នាំ១៤៣១	គ.ស ១៣៨២-១៤៣៣
​​ ៥៩	នរាយ៍រាជារាមាធិបតី	(នាម នរាយ៍រាជា)	គ.ស ១៤៣៤-១៤៦៦
​​ ៦០	ស្រីរាជារាមាធិបតី	(នាម ស្រីរាជា)	គ.ស ១៤៦៦-១៤៧១
​​ ៦១	ស្រីសុរិយ៉ោទ័យ	(នាម ស្រីសុរិយ៉ោទ័យ)	គ.ស ១៤៧១-១៤៨៥
​​ ៦២	ធម្មរាជាទី២	(នាម ស្រីធម្មរាជា)	គ.ស ១៤៨៦-១៥០៤
​​ ៦៣	ស្រីសុគន្ធបទ	ទឹកជំនន់ធំលិចក្រុងចតុមុខ ផ្លាសរាជធានីទៅ ស្រីសឈរ ខេត្តកំពង់ចាម ១៥០៨	គ.ស ១៥០៤-១៥១៦
​​ ៦៤	ស្រីជ័យជេដ្ឋា	(នាម ហ្លួងព្រះស្ដេចកន) ចងសម្ព័នជាមួយ អណ្ណាម កាត់យកភាគកើតឆ្នាំ ១៥១២ មានរាជធានីឈ្មោះ (ស្រឡប់ដូនតីពិជ័យព្រៃនគរ) ប្រកាសរាជឆ្នាំ ១៥១៦ ក្រោយដណ្ដើមបានពី "ព្រះស្រីសុគន្ធបទ ។	គ.ស ១៥១៦-១៥២៥
អង្គចន្ទ មករួមគ្នា និងទ័ពចៅហ្វាយស្រុកឃ្លាំងមឿងនៅបន្ទាយ ខេត្តពោធិ៍សាត់ ប្រកាសសង្គ្រាមនិងស្ដេចកន ឆ្នាំ១៥២០ ។ អង្គចន្ទ លើកទ័ពជើងទឹកទៅវាយ មេទ័ពរបស់ស្ដេចកន នាមពញ្ញាកៅ ឲ្យថយចេញពីកំពង់ឆ្នាំង ឆ្នាំ ១៥២៣ ។ អង្គចន្ទលើកទ័ពវាយបន្ទាយ ស្រឡប់ពិជ័យ និងបានធ្វើឃាតស្ដេចកន ឆ្នាំ១៥២៥ ។
​​ ៦៥	បរមចន្ទរាជា	(នាម អង្គចន្ទ) ក្រោយទទួលជ័យជំនះលើស្ដេចកន ឆ្នាំ ១៥២៥ ស្ដេចដាយវៀត (នាម ម៉ាកដាងដុង) លើកទ័ពមកវាតទី កម្ពុជាក្រោម ត្រង់ខេត្ត ព្រះត្រពាំង ឆ្នាំ១៥២៨ ។ ឆ្នាំ១៥២៩ ទើបទ្រង់ប្រកាសរាជ និងប្ដូររាជសម័យមក អាណាចក្រកម្ពុជា នៃ សម័យកាលលង្វែក ។	គ.ស ១៥២៩-១៥៦៦

អាណាចក្រកម្ពុជា (សម័យកាលលង្វែក) | Kingdom of Kompuchea (Longvek Period) (គ.ស ១៥២៩-១៥៩៣)

លេខរៀង	ព្រះនាមសម្រាប់រាជ្យ	ព្រះនាមផ្ទាល់ និង កំណត់ត្រា	រជ្ជកាលគ្រងរាជ
​​ ៦៥	បរមចន្ទរាជា	(នាម អង្គចន្ទ) ប្រកាសសម័យកាលលង្វែក ឆ្នាំ១៥២៩	គ.ស ១៥២៩-១៥៦៦
​​ ៦៦	បរមរាជាទី២	(នាម បរមិន្ទរាជា)	គ.ស ១៥៦៦-១៥៧៦
​​ ៦៦	បរមរាជាទី៣	(នាម សត្ថាទី១)	គ.ស ១៥៧៧-១៥៨៦
​​ ៦៧	ជ័យជេដ្ឋារាមាធិបតី	(នាម ជ័យជេដ្ឋា)	គ.ស ១៥៨៦-១៥៩៣
ស្ដេចសៀម នរាសួន លើកទ័ព ២សែននាក់ វាយបែករាជធានីលង្វែក ១៥៩៣
​​ ៦៨	បរមរាមាជើងព្រៃ	(នាម ព្រះរាមជើងព្រៃ)	គ.ស ១៥៩៤-១៥៩៦
ស្ដេចរាមាជើងព្រៃ ត្រូវទាហ៊ានពួកអេស្ប៉ាញ (អង់គ្លេស Spain) លួចធ្វើឃាតដោយគ្រាប់កាំភ្លើង ឆ្នាំ ១៥៩៦
​​ ៦៩	បរមរាជាទី៤	(នាម ពញ្ញាអន)	គ.ស ១៥៩៦-១៥៩៩
​​ ៧០	បរមរាជាទី៥	(នាម ពញ្ញាញោម)	គ.ស ១៦០០-១៦០២
​​ ៧១	បរមរាជាទី៦	(នាម ស្រីសូរិយ៉ាពណ៌)	គ.ស ១៦០២-១៦២០

ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាធិបតី (សម័យកាលឧដុង្គ) | Royal Arm of Kompuchea Thebpadey (Oudong Period) (គ.ស ១៦២០-១៨៦៣)

លេខរៀង	ព្រះនាមសម្រាប់រាជ្យ	ព្រះនាមផ្ទាល់ និង កំណត់ត្រា	រជ្ជកាលគ្រងរាជ
​​ ៧២	ជ័យជេដ្ឋាធិរាជ	(នាម ជ័យជេស្ដា)	គ.ស ១៦២០-១៦២៧
​​ ៧៣	ឧទ័យរាជា	(នាម ពញ្ញានូរ)	គ.ស ១៦២៨-១៦២៩
​​ ៧៤	បរមរាជសម្ភារ	(នាម ពញ្ញាតូ)	គ.ស ១៦២៩-១៦៣៤
ទាហ៊ាន ព័រទុយហ្កាល់ (អង់គ្លេស: Portugal បាញ់និងគ្រាប់កាំភ្លើង សោយទីវង្គត់លើចុងដើមត្នោត ឆ្នាំ១៦៣៤ នៃគ.ស ។
​​ ៧៥	អង្គទងរាជាធិរាជ	(នាម ពញ្ញាសូរ)	គ.ស ១៦៣៤-១៦៣៩

បាវចនាព្រះមហាក្សត្រ ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជា

• 
  ទង់ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា
• 
  ព្រះរាជសិង្ហាកម្ពុជា