នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា

នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
អ្នក​កាន់​តំណែងបច្ចុប្បន្ន ហ៊ុន សែន ចាប់​តាំងពី ១៤ មករា ១៩៨៥
ការិយាល័យនាយករដ្ឋមន្រ្តី រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
បែបបទ	ឯកឧត្តម
ស្ថានភាព	ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល
សមាជិកនៃ	ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី ក្រុមប្រឹក្សារាជបល្ល័ង្ក
សេចក្ដី​រាយការណ៍​ចំពោះ	រដ្ឋសភាជាតិ
និវេសនដ្ឋាន	វិមានសន្តិភាព
អាសនៈ	ភ្នំពេញ
អ្នកតែងតាំង	គណបក្សនយោបាយ
អ្នកចាត់តាំង	ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
រយៈពេល	Five years, renewable
Constituting instrument	សភាធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
អ្នកសម្ពោធតំណែង	នរោត្តម សីហនុ
និម្មិតកម្ម	18 មីនា 1945 (1945-03-18)
អនុប្រធាន	ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី
ប្រាក់ខែ	៣,៦៧៥,០០០៛ រួមទាំង ប្រាក់ខែសមាជិកសភា ១០,៦០០,០០០៛
គេហទំព័រ	Prime Minister of Cambodia Office of the Council of Ministers

នាយករដ្ឋមន្រ្តីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា (អង់គ្លេស: The Prime Minister of the Kingdom of Cambodia, បារាំង: Premier ministre du Royaume du Cambodge) គឺជាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសកម្ពុជា។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីក៏ជាប្រធាននៃគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងជាអ្នកដឹកនាំផ្នែកប្រតិបត្តិនៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីគឺជាសមាជិកសភា ហើយត្រូវតែងតាំងដោយព្រះមហាក្សត្រសម្រាប់រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៤៥មក, បុគ្គលចំនួន ៣៦ រូបបានបម្រើការជានាយករដ្ឋមន្រ្តី, ៣២ រូបក្នុងនាមជានាយករដ្ឋមន្រ្តីផ្លូវការ និង ៤ រូបទៀតជានាយករដ្ឋមន្រ្តីបណ្តោះអាសន្ន(ជំនួស)។

នាយករដ្ឋមន្រ្តីកំពុងកាន់អំណាចគឺសម្តេចតេជោហ៊ុន សែននៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ១៩៨៥មកម្លេះ។ លោកបានបម្រើការជានាយករដ្ឋមន្រ្តីពីឆ្នាំ១៩៨៥ដល់ឆ្នាំ១៩៩៣ និងជានាយករដ្ឋមន្រ្តីទី ២ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៣ដល់ឆ្នាំ១៩៩៨។ លោកត្រូវបានបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងជានាយករដ្ឋមន្រ្តីជាផ្លូវការក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨, លោកគឺជានាយករដ្ឋមន្រ្តីបម្រើការយូរជាងគេនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តប្រទេសកម្ពុជា។

ប្រវត្តិសាស្រ្ត

មុខតំណែងនេះដំបូងត្រូវបានកាន់កាប់ដោយព្រះបាទនរោត្តម សីហនុនៅខែមីនា នៃឆ្នាំ១៩៤៥ ក្នុងអំឡុងពេលដែលកម្ពុជាកំពុងស្ថិតក្រោមអាណានិគមបារាំង។ ការបោះឆ្នោតសភាជាលើកដំបូងក្នុងប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានធ្វើឡើងនៅថ្ងៃទី១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៤៦។ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យគឺនូវតែជាគណបក្សនយោបាយលិចធ្លោជាងគេនៅកម្ពុជាពេញមួយទសវត្សឆ្នាំ១៩៤០ រហូតទាល់តែពេលសង្គមរាស្រ្តនិយមត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៥៥។ សង្គមក៏បានក្លាយជាគណបក្សកាន់អំណាចនៅប្រទេសកម្ពុជារហូតដល់ឆ្នាំ១៩៧០ បន្ទាប់ពីលោកឧត្តមសេនីយ៍លន់ នល់បានធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តម សីហនុចេញពីអំណាច។ ចាប់ពីពេលនោះមក នាយករដ្ឋមន្រ្តីគឺលែងត្រូវមានការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសទៀតហើយ រហូតទាល់តែដល់ឆ្នាំ១៩៩៣។ នៅឆ្នាំ១៩៩៣, រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញត្រូវបានស្តារឡើងវិញនៅប្រទេសកម្ពុជា។ តួនាទីរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តីត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនាឆ្នាំនោះ។ កិច្ចព្រមព្រៀងសម្ព័ន្ធភាពរវាងគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និងគណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជានៃឆ្នាំ១៩៩៣ បានសម្គាល់នូវរយៈពេលដ៏ខ្លីមួយដែលប្រទេសកម្ពុជាត្រូវមាននាយករដ្ឋមន្រ្តីចំនួនពីររូបគឺសម្តេចតេជោហ៊ុន សែន និងព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តម រណឫទ្ធិ។ សម្ព័ន្ធភាពនេះបានបន្តពីថ្ងៃទី២ ខែមករា ដល់ថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣, ពេលដែលនរោត្តម រណឫទ្ធិបានក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តីជាប់ឆ្នោតដំបូងគេបង្អស់តាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ ឯសម្តេចហ៊ុន សែនគឺជានាយករដ្ឋមន្រ្តីទី២។ នៅឆ្នាំ១៩៩៧, គណបក្សប្រជាជនរបស់ហ៊ុន សែនបានលួចធ្វើរដ្ឋប្រហារមួយដែលបានជំនួសព្រះអង្គរណឫទ្ធិជាមួយលោកអ៊ឹង ហួតអស់រយៈពេលមួយឆ្នាំ រហូតដល់ការបោះឆ្នោត ឆ្នាំ១៩៩៨ ដែលលោកហ៊ុន សែនត្រូវបានជាប់ឆ្នោតក្លាយជានាយករដ្ឋមន្រ្តីផ្លូវការ។

ការតែងតាំង

នាយករដ្ឋមន្រ្តីគឺតម្រូវឱ្យធ្វើជាសមាជិកសភា។ ដំបូង, លោក/នាង ត្រូវជ្រើសតាំងដោយសភាភាគច្រើនសិន មុនពេលធ្វើពិធីស្បថឡើងកាន់អំណាច។ ពិធីឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្រ្តីត្រូវប្រព្រឹត្តិធ្វើឡើងនៅឯព្រះបរមរាជវាំង។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីដែលបានតែងតាំងត្រូវតែធ្វើសច្ចាប្រណិធាននៅមុខព្រះមហាក្សត្រនិងតាមប្រមុខនៃធម្មយុត្តិកនិកាយ និងមហានិកាយ។ បន្ទាប់មកគណៈរដ្ឋមន្រ្តីនឹងត្រូវបានបង្ហាញ។ ការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីធ្វើឡើង មិនលើសពី ៦០ ថ្ងៃនោះទេបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតហើយ, ដូចដែលបានកំណត់នៅក្នុងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ អ្នកដែលជួយណែនាំនាយករដ្ឋមន្រ្តីគឺហៅថា'ឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី'។

មាត្រាទី១២៥ នៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា បើតំណែងនាយករដ្ឋមន្រ្តីត្រូវទំនេរនោះ នាយករដ្ឋមន្រ្តី(ស្តីទី)បណ្តោះអាសន្ននឹងឡើងកាន់។

ការិយាល័យ

ឯកសារ:Cambodian Peace Palace.JPG

ការិយាល័យធ្វើការរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តី។

វិមានសន្តិភាពកំពុងដំណើរការជាកន្លែងប្រតិបត្តិការងាររបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តី។ ទីកន្លែងនេះត្រូវបានបើកសម្ពោធដោយព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជានៅថ្ងៃទី១៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១០។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីគួរតែមានកន្លែងស្នាក់នៅផ្ទាល់ខ្លួន។

អំណាចរដ្ឋធម្មនុញ្ញ

អំណាចនាយករដ្ឋមន្រ្តីត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលត្រូវបាមអនុម័តឡើងនៅថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ ហើយធ្វើវិសោធនកម្មនៅថ្ងៃទី៤ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៩។ ច្បាប់អំណាចទាំងនេះត្រូវបានកំណត់ដោយមាត្រានៃច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញមានដូចជា: