ប្រភេទថនិកសត្វព្រៃនៅកម្ពុជា

ថនិកសត្វព្រៃ គឺជាសមាសភាគនៃធនធានធម្មជាតិដែលមានសារៈសំខាន់ និងផ្ដល់ប្រយោជន៍ជាច្រើនដល់ប្រព័ន្ធធម្មជាតិនៅលើផែនដីតាមរយៈសោភ័ណភាព តម្លៃវិទ្យាសាស្ត្រ វប្បធម៌ សេដ្ឋកិច្ចនៃប្រភេទសត្វនីមួយៗ ព្រមទាំងទម្រង់ផ្សេងៗគ្នារបស់វាដែលបង្កើតបានជាផ្នែកមួយមិនអាចជំនួសបានក្នុងធម្មជាតិ និងសម្រាប់ការកំសាន្តរបស់មនុស្សជំនាន់នោះ និងជំនាន់ក្រោយ។ ជាអកុសលពពួកសត្វព្រៃមួយចំនួនបានវិនាសផុតពូជ និងមួយចំនួនទៀតកំពុងទទួលរងគ្រោះថ្នាក់ និងជួបវិបត្តិដោយសារមានសារធាតុគីមី និងបាត់បង់មជ្ឈដ្ឋានរស់នៅរបស់វា។ ជីវិតសត្វព្រៃអាចនឹងត្រូវវិនាសសាបសូន្យពីលើផែនដីនាពេលអនាគតដ៏ខ្លីខាងមុខ។^[១] [...]

សម្គាល់៖

spp. : គ្រប់ប្រភេទទាំងអស់ក្នុងក្រុមនេះ
sp. : ប្រភេទ

បញ្ជីក្រហម IUCN៖

អក្សរកាត់	និយមន័យ
EX (Extinct)	វិនាសផុតពូជទាំងស្រុង
CR (Critically Endangered)	កំពុងរងគ្រោះថ្នាក់ឈានទៅរកការវិនាសផុតពូជបំផុត
EN (Endangered)	កំពុងរងគ្រោះថ្នាក់ជិតផុតពូជ
VU (Vulnerable)	ងាយរងគ្រោះថ្នាក់
NT (Near threatened)	ជិតទទួលរងគ្រោះថ្នាក់
LC (Least concern)	រងគ្រោះថ្នាក់តិចតួច
DD (Data deficient)	ពុំមានព័ត៌មាន និងទិន្នន័យគ្រប់គ្រាន់
NE (Not evaluated)	មិនទាន់សិក្សាវាយតម្លៃ

បញ្ជី

ខាងក្រោមនេះគឺជាបញ្ជីថនិកសត្វព្រៃដែលមាននៅប្រទេសកម្ពុជា^[១]៖

ល.រ	ឈ្មោះខ្មែរ	ឈ្មោះវិទ្យាសាស្ត្រ	ឈ្មោះអង់គ្លេស	IUCN	សាយតេស	ស្ថានភាព
ក្រុមកន្ថឹក
១	កន្ថឹកក្បាលឆ្នូត	Dendrogale murina	Mainland Slender-talied Treehrew		II	C
២	កន្ថឹក	Tupaia belangeri	Norhern Treeshew		II	C
ក្រុមកំប្រុក
៣	កំប្រុកពោះប្រផេះ	Callosciurus caniceps	Grey Bellied Squirrel
៤	កំប្រុកធំ	Ratufa bicolor	Black Giant Squirrel		II	C
៥	កំប្រុកព័ណ៌	Callosciurus finlaysonii	Variable Squirrel			C
៦	កំប្រុកឆ្នូតខ្នង	Callosciurus erythra	Pallas Squirrel
៧	កំប្រុកស្លាបធំ	Petaurista sp.	Giant Flying Squirrels			C
៨	កំប្រុកស្លាបតូច	Hylopetes spp.	Small Flying Squirrels
៩	កង្ហិច	Tamiops spp.	Sriped Tree Squirrels			C
១០	កង្ហែន	Menetes berdmorei	Berdmore's Squirrel			C
ក្រុមប្រមា
១១	ប្រមា	Hystrix brachyura	East Asian Porcupine	VU		C
១២	ប្រមោញ	Atherurus macrourus	Asian Brush-tailed Porcupine			C
ក្រុមថនិកសត្វកកេរ
១៣	កណ្ដុរស្រែ	Rat spp.	Rat
១៤	កណ្ដុរភ្នំ	Rhizomys	Bamboo Rat
ក្រុមប្រចៀវ
១៥	ប្រចៀវស៊ីសត្វល្អិត		Insectivorous Bats
១៦	ប្រចៀវស៊ីសាច់		Carnivorous Bats
១៧	ប្រចៀវ	Taphozous theobaldi	Tomb Bats
១៨	ប្រចៀវ		Horseshoe and Roundleaf Bats
១៩	ប្រចៀវអង្កាម		Free-tailed Bats
២០	ជ្រឹងធំ ជ្រឹងមធ្យម ជ្រឹងកោះ	Pteropus sp.	Large Fruit Bats - Flying foxes		II
២១	ជ្រឹងអង្កាម		Small Fruit Bats
ក្រុមពានរ
២២	ទោចម្កុដ	Hylobates pileatus	Pileated Gibbon	VU	I	C
២៣	ទោចថ្ពាល់លឿង	Nomascus gabriellae	Yellow-cheeked Crested Gibbon	VU	I	C
២៤	រញីប្រផេះ	Nycticebus bengalensis	Northern Slow Loris	DD	I
២៥	រញីភ្លើង	Nycticebus pygmaeus	Pygmy Loris	VU	I
២៦	ស្វាក្រវាត់ ឬ ស្វាកន្ទុយ ស	Pygathrix nigripes	Black-Shanked Douc Langur	EN	I	C
២៧	ស្វាត្រោស	Macaca leonina	Norhern Pig-tailed Macaque	VU	II	C
២៨	ស្វាក្ដាម	Macaca fascicularis	Long-tailed Macaque	LR/nt	II	C
២៩	ស្វាអង្គត់	Macaca arctoides	Stump-tailed Macaque	VU	II	C
៣០	ស្វាព្រាម	Trachypithecus germaini	Silvered Langur	DD	II	C
៣១	ឆ្មាបា	Cynocephalus variegatus	Sunda Colugo			C
ក្រុមពង្រូល
៣២	ពង្រូល	Manis javanica	Sunda Pangolin	LR/nt	II	C
ឆ្កែ
៣៣	ឆ្កែចចក	Canis aureus	Golden Jackal	EN		C
៣៤	ឆ្កែព្រៃ	Cuon alpinus	Dhole	EN	II	C
ខ្លាឃ្មុំ
៣៥	ខ្លាឃ្មុំធំ ឬ ខ្លាក្របី^[២]	Ursus thibetanus	Asian Black Bear	VU	I	C
៣៦	ខ្លាឃ្មុំតូច ឬ ខ្លាមនុស្ស^[៣]	Ursus malayanus	Sun Bear	DD	I	C
ក្រុមជ្រូកព្រៃ
៣៧	ជ្រូកព្រៃ	Sus	Wild Pig			C
មំសាសីថ្នាក់តូច
៣៨	សំពោចកលឿង	Martes flavigula	Yellow-throated Marten		III	C
៣៩	សំពោចធំ	Viverra megaspila	Large-spotted Civet			C
៤០	ខ្ទីន	Viverra zibetha	Large Indian Civet		III	C
៤១	សំពោចវល្លិ៍ ឬ សំពោចតូច	Viverricula indica	Small Indian Civet			C
៤២	សំពោចក្រអូប ឬ សំពោចត្នោត	Paradoxurus hermaphroditus	Common Palm Civet		III	C
៤៣	សំពោចព័ណ៌លាត	Paguma larvata	Masked Palm Civet		III	C
៤៤	សំពោចអុចខ្នង	Arctogalidia trivirgata	Small-toothed Palm Civet
៤៥	កំពីងដូង	Hemigalus Owston's Civet	GT	I
៤៦	សំពោចភ្នំ ឬ ឈ្មុសប្រែង	Arctictis binturong	Binturong			C
៤៧	ជ្រូកពោន ជ្រូកព្រុល ឬ ជ្រូកទេស	Arctonyx collaris	Hog Badger			C
៤៨	ឆ្លក	Melogale sp.	Ferret Badger			C
៤៩	កំពីងដូងអុច	Prionodon pardicolor	Spotted Linsang	NT	I	C
៥០	ស្ការតូច	Herpestes javanicus	Small Asian Mongoose		III	C
៥១	ស្ការធំ	Herpestes urva	Crab-eating Mongoose		III	C
ក្រុមភេ
៥២	ភេខ្លួនរលោង	Lutrogale perspicillata	Smooth-coated Otter	VU	II	C
៥៣	ភេរោមច្រមុះ	Lutra sumatrana	Hairy-nosed Otter	DD	II	C
៥៤	ភេតូច	Aonyx cinerea	Oriental Small-clawed Otter	NT	II	C
ក្រុមមំសាសី (ខ្លា)
៥៥	ខ្លាធំ ឬ ខ្លាដំបង	Panthera tigris	Tiger	EN	I	C
៥៥	ខ្លារខិន	Panthera pardus	Leopard		I	C
៥៦	ខ្លាពពក	Pardofelis nebulosa	Clouded Leopard	VU	I	C
៥៧	ខ្លាភ្ញីថ្មកែវ	Pardofelis marmorata	Marbled Cat	VU	I	C
៥៨	ខ្លាលឿងមាស	Catopuma temminckii	Asian Golden Cat	VU	I	C
៥៩	ខ្លាត្រី	Prionailurus viverrinus	Fishing Cat	VU	I	C
៦០	ឆ្មាព្រៃ	Felis chaus	Jungle Cat		II	C
៦១	ឆ្មាដាវ	Prionailurus bengalensis	Leopard Cat		I	C
ក្រុមដំរី
៦២	ដំរី	Elephas maximus	Asian Elephant	EN	I	C
ក្រុមរមាស
៦៣	រមាសកុយមួយ	Rhinoceros sondaicus	Lesser One-horned Rhinoceros	CR	I	C
ក្រុមតិណាសីថ្នាក់តូច
៦៤	ក្ដាន់ញែងតូច ឬ ផ្ចងតូច	Tragulus javanicus	Lesser Oriental Chevrotain			C
៦៥	ក្ដាន់	Axis porcinus	Hog Deer	DD	I	C
៦៦	ឈ្លូស	Muntiacus muntjak	Red Muntjac			C
៦៧	ឈ្លូសយក្ស	Muntiacus vuquangensis	Large-antlered Muntjac	DD	I
៦៨	ប្រើសស្បូវ	Cervus	Sambar			C
៦៩	រមាំង	Cervus eldii	Eld's Deer	VU	I	C
ក្រុមគោសាទិស
៧០	ខ្ទីង	Bos gaurus	Gaur	VU	I	C
៧១	ក្របីព្រៃ	Bubalus arnee	Wild Water Buffalo	GT	II	C
៧២	គោព្រៃ	Bos sauveli	Kouprey	CR	I	C
៧៣	ទន្សោង	Bos javanicus	Banteng	EN		C
៧៤	កែះ	Naemorhedus sumatraensis	Southern Serow	VU	I	C
ក្រុមទន្សាយ
៧៥	ទន្សាយគល់	Lepus peguensis	Siamese Hare			C
ថនិកសត្វសមុទ្រ
៧៦	ផ្សោតគ្មានព្រុយខ្នង	Neophocaena phocaenoides	Finless Porpoise	DD	I	C
៧៧	ផ្សោតព័ណ៌ផ្កាឈូក	Sousa chinesis	Indo-Pacific Hump-backed Dolphin	DD	I	C
៧៨	ផ្សោតក្បាលត្រឡោក	Orcaella brevirostris	Irrawaddy Dolphin	DD	II	C
៧៩	ផ្សោតអុច	Stenella attenuate	Pantropical Spotted Dolphin		II
៨០	ផ្សោតបង្វិល	Stenella longirostris roseinventris	Dwarf Spinner Dolphin		II	C?
៨១	ផ្សោតច្រមុះដបខ្លី និងវែង	Tursiops aduncus/Tursiops truncatus	Indo-Pacific/Common Bottlenose Dolphin		II
៨២	ផ្សោតក្របី	Pseudorca crassidens	False Killer Whale		II
៨៣	ផ្សោតក្បាលធំ	Globicephala macrorhynchus	Short-finned Pilot Whale		I
៨៤	បាឡែន ឬ ត្រីពិន្ទង	Balaenoptera sp.	Baleen Whales		I
៨៥	ជ្រូកទឹក	Dugong dugon	Dugong	VU	II	C

ឯកសារយោង

↑ ^១,០ ^១,១ សៀវភៅ «មគ្គុទ្ទេសក៍នៅតំបន់វាលឆ្ពោះទៅស្គាល់ ថនិកសត្វ នៃប្រទេសកម្ពុជា»
↑ Martin, Marie Alexandrine, Les Khmers Daeum, “Khmers de l’Origine.” Société montagnarde et exploitation de la forêt. De l’écologie à l’histoire, Paris, Presses de l’École Française d’Extreme-Orient, Monographies, n° 183, 1997, pp. 233, 428.
↑ Martin, Marie Alexandrine, Les Khmers Daeum, “Khmers de l’Origine.” Société montagnarde et exploitation de la forêt. De l’écologie à l’histoire, Paris, Presses de l’École Française d’Extreme-Orient, Monographies, n° 183, 1997, pp. 58, 233, 243, 428.

[footnote-1] ១,០ ^១,១ សៀវភៅ «មគ្គុទ្ទេសក៍នៅតំបន់វាលឆ្ពោះទៅស្គាល់ ថនិកសត្វ នៃប្រទេសកម្ពុជា»

[2] Martin, Marie Alexandrine, Les Khmers Daeum, “Khmers de l’Origine.” Société montagnarde et exploitation de la forêt. De l’écologie à l’histoire, Paris, Presses de l’École Française d’Extreme-Orient, Monographies, n° 183, 1997, pp. 233, 428.

[3] Martin, Marie Alexandrine, Les Khmers Daeum, “Khmers de l’Origine.” Société montagnarde et exploitation de la forêt. De l’écologie à l’histoire, Paris, Presses de l’École Française d’Extreme-Orient, Monographies, n° 183, 1997, pp. 58, 233, 243, 428.

[១]

[២]

[៣]

បញ្ជី

ឯកសារ​យោង

ឯកសារយោង