Drunken Sailor und Huis Bartolotti: Unterschied zwischen den Seiten
| [ungesichtete Version] | [ungesichtete Version] |
K fehlende Worte übersetzt und Link ergänzt |
KKeine Bearbeitungszusammenfassung |
||
| Zeile 1: | Zeile 1: | ||
{{Infobox gebouw |
|||
'''Drunken Sailor''' ist ein traditionelles [[Shanty]], ein [[Arbeitslied]] der Seefahrer, im [[Dorischer Modus|dorischen Modus]]. Es ist auch unter dem Titel ''What Shall We Do with the Drunken Sailor'' bekannt. |
|||
| naam = Huis Bartolotti |
|||
| afbeelding = Huis bartolotti.jpg |
|||
| onderschrift = Het Huis Bartolotti in 2007 |
|||
| afbeeldingbreedte = |
|||
| locatie = [[Amsterdam]] - [[Amsterdam-Centrum|Centrum]] |
|||
| oorspronkelijke functie = woonhuis |
|||
| gebruik = |
|||
| start = |
|||
| gereed = 1622 |
|||
| opening = |
|||
| sluiting = |
|||
| verbouwing = |
|||
| antenne/spits = |
|||
| hoogte top = |
|||
| status = |
|||
| bouwstijl = |
|||
| bouwkosten = |
|||
| hoogte dak = |
|||
| monumentstatus = [[rijksmonument]] |
|||
| monumentnummer = 1761 |
|||
| monumentnummer2 = 1762 |
|||
| verdiepingen = |
|||
| liften = |
|||
| lijst = |
|||
| architect = |
|||
| eigenaar = [[Vereniging Hendrick de Keyser]] |
|||
| ingenieur = |
|||
| aannemer = |
|||
| ontwikkelaar = |
|||
| afbeelding2 = |
|||
| onderschrift2 = |
|||
| mapname = Amsterdam-centrum |
|||
| lat_deg = 52 |
|||
| lat_min = 22 |
|||
| lat_sec = 27 |
|||
| lat_dir = N |
|||
| lon_deg = 4 |
|||
| lon_min = 53 |
|||
| lon_sec = 13 |
|||
| lon_dir = E |
|||
}} |
|||
Het '''Huis Bartolotti''' (ook ''Het Bonte Huis'') is een [[Grachtenpand|grachtenhuis]] aan de [[Herengracht (Amsterdam)|Herengracht]] 170-172 te [[Amsterdam]]. Het is circa [[1617]] gebouwd voor [[Willem van den Heuvel tot Beichlingen]], een van de rijkste Amsterdammers in die tijd, die veel geld had geërfd van een kinderloze aangetrouwde oom, Giovanni Battista Bartolotti, koopman uit [[Bologna (stad)|Bologna]].<ref>[https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/211087/VZTS_1992-01_3.pdf?sequence=2 Deel uit tijdschrift van de Historische Vereniging Soest, betreffende genealogische informatie over Bartolotti, door P.J. vd Breemer.]</ref> In het testament van deze oom stond als voorwaarde vermeld dat hij zich "Bartolotti" moest noemen. De naam is soms ook "Van den Heuvel tot Beichlingen gezegd Bartolotti". Zijn moeder Maria Pels (?-1592) trouwde in 1589 in [[Stade (stad)|Stade]] met Willem Bartolotti (Antwerpen 1560 - Amsterdam 1634). Haar zoon Jan Baptist Bartolotti van den Heuvel (1590-1624) trouwde in 1612 met Leonora Hellemans Arnoudsdochter (1594-1661).<ref>[https://www.dbnl.org/arch/leen006uitd01_01/pag/leen006uitd01_01.pdf Het boek ''Uit den Muiderkring'' (1935), door Dr. P. Leendertz Jr.]</ref> |
|||
== |
== Beschrijving == |
||
Op zijn huis staat hoe hij aan die rijkdom zou zijn gekomen: er zijn twee [[cartouche (heraldiek)|cartouches]] aangebracht met links het geschilderd opschrift "Ingenio et Assiduo Labore" (door vernuft en noeste vlijt) en rechts "Religione et Probitate" (door godsdienst en rechtschapenheid).<br /> |
|||
Ursprünglich wurde die Melodie dem traditionellen irischen Tanz- und Marschlied ''[[Oró Sé do Bheatha ’Bhaile]]'' entnommen. Dieselbe Melodie wird zum Beispiel auch bei dem Lied ''[[Zehn kleine Negerlein|Ten Little Injuns]]'' benutzt. |
|||
Het huis is een van de drie nog bestaande voorbeelden van een vroeg-17e-eeuws huis in Amsterdam met zijhuis: een voorloper van het [[grachtenpand|dubbele huis]]. De andere twee zijn [[De Dolphijn]] en het [[Huis met de Hoofden]]. |
|||
De [[Nok (bouwkundig)|nok]] van het dak loopt evenwijdig aan de gracht (dwarshuis). Achter dit dwarshuis bevindt zich nog een dwarshuis (het zijhuis). Het huis met zijhuis is hier dus een huis met twee beuken evenwijdig aan de gracht. In de plattegrond is dit niet terug te vinden, omdat daar een splitsing tussen links en rechts is te vinden. Op het dak staan twee grote hoekschoorstenen. Aan een insnijdend dak is een trapgevel gemaakt in [[Barokarchitectuur|barokke]] [[Renaissance|Amsterdamse renaissance]] in de trant van [[Hendrick de Keyser]] aan wie het ontwerp wordt toegeschreven. De uitvoering wordt toegeschreven aan zijn zoon [[Pieter de Keyser]]. |
|||
Publiziert wurde der Liedtext erstmals 1891 unter dem Titel ''What to Do With a Drunken Sailor?'', wobei die Melodien bereits 1824–1825 in ''Cole’s Selection of Favourite Cotillions'' in [[Baltimore]] herausgegeben wurden. Eine andere Version wurde von [[Richard Runciman Terry]] geschrieben und im Liederbuch ''The Shanty Book, Part I, Sailor Shanties'' abgedruckt. |
|||
De rijk versierde gevel heeft [[pilaster]]s, banden, blokjes, maskers, vazen, [[klauwstuk]]ken, zuiltjes en een gebroken segmentvormig [[fronton (bouwkunde)|fronton]]. De [[trapgevel]] heeft aan weerszijden een [[balustrade]] en tezamen met de daar aanwezige pilasters wordt de suggestie van een tweede verdieping gewekt: het huis lijkt daardoor hoger dan het is. |
|||
== Aufnahmen und Abwandlungen == |
|||
Het huis ligt tegenover de Driekoningenstraat in de zogeheten "kleine bocht" van de Herengracht. Deze bocht, niet te verwarren met de [[Gouden Bocht]], is ontstaan doordat de vroegere stadsgracht om een [[Bolwerk (bouwwerk)|bolwerk]] werd gelegd. Het Huis Bartolotti heeft twee knikken om deze bocht te volgen; de buitenste [[travee]]ën zijn scheef geplaatst. Het huis is zes ramen breed, terwijl de geknikte traveeën aan beide zijden elk één travee breed zijn. Achter het middengedeelte van vier traveeën bevond zich het voorhuis met de ingang in de tweede van deze vier traveeën (dus de derde travee als we zijvleugels meetellen). Links van het voorhuis was het woonhuis, rechts het ontvangst- en feestgedeelte.<ref>''Een deel van de tekst op deze pagina of een eerdere versie daarvan is overgenomen van de website van het [https://www.amsterdam.nl/kunst-cultuur/monumenten/beschrijvingen/huis_bartolotti/ Bureau Monumentenzorg Amsterdam]{{Dode link|datum=februari 2019 |bot=InternetArchiveBot }}.''</ref> |
|||
Mittlerweile wurde das Seemannslied ''Drunken Sailor'' von zahlreichen Sängern und Bands aufgenommen, beispielsweise von [[The Irish Rovers]], [[Fiddler’s Green]], [[Dschinghis Khan]], [[Great Big Sea]], den [[King's Singers]], [[Saltatio Mortis]], [[Rapalje]], [[Quadriga Consort]], [[James Last]], den [[Swingle Singers]], [[Pete Seeger]], [[The Fisherman’s Friends]] und [[Authority Zero]]. Es fand ebenfalls einen Platz in der Sammlung von Seemannsliedern ''Rogue’s Gallery: Pirate Ballads, Sea Songs, and Chanteys'', die 2006 herausgegeben wurde. |
|||
== Restauratie == |
|||
Das [[Kingston Trio]] nahm den Song ''Early in the Morning'' auf, der dieselbe Melodie nutzt, aber einen veränderten Text enthält („When you lift your eyes and / see the sun a risin’ / on the far horizon / early in the morning.“). Ebenfalls mit einem neuen Text versah 2021 das Produzententeam [[Kris Kross Amsterdam]] in Zusammenarbeit mit den Sängern [[Shaggy]] und [[Conor Maynard]] die tradierte Melodie unter dem Titel ''Early In The Morning''. |
|||
De [[Vereniging Hendrick de Keyser]] verwierf Herengracht 170 in 1924. Herengracht 172 werd in 1971 verworven onder het directoraat van [[Walther Raue]] en waarin de vereniging nadien haar zetel vestigde. In de periode 1968-1971 vond een spectaculaire restauratie plaats. Het bovenste deel van de topgevel, op lelijke wijze versoberd in het begin van de [[19e eeuw]], is gereconstrueerd. In de topgevel werd het jaartal 1971 aangebracht. Tijdens de restauratie werd eerst een bordplaten model van de topgevel geplaatst. Ook de zeer fraaie hoek[[schoorsteen|schoorstenen]] zijn toen teruggebracht. Van 1995 tot 1997 heeft een tweede restauratie plaatsgevonden waarbij met name het interieur in de oorspronkelijke staat hersteld is. |
|||
[[File:Huis Bartolotti Amsterdam plafondschildering stijlkamer achter (juni 2018).jpg|thumb|left|200px|Plafondschildering in een van de stijlkamers.]] |
|||
== Interieur == |
|||
Die abgewandelte Version ''The Drunken Whaler'' gab [[Bethesda Softworks]] 2012 für das [[Computerspiel]] [[Dishonored:_Die_Maske_des_Zorns|Dishonored]] in Auftrag, welche dann unter anderem im [[Electronic_Entertainment_Expo| E3]]-Trailer Verwendung fand. |
|||
Het huis heeft een bijzonder fraai interieur. Het werd bewoond door onder anderen [[Cornelis Munter]], Nicolaes Corver en [[Dirck Trip (1691-1748)|Dirck Trip]], in 1742 de rijkste man van Amsterdam. Huis Bartolotti maakte gedeeltelijk deel uit van het [[Theater Instituut Nederland]] (destijds gevestigd op de nummers 168 en 174). Op de begane grond van nr. 170 woonde van 1974 tot 2012 de [[Klavecimbel|klavecinist]], organist, dirigent en muziek- en cultuurhistoricus [[Gustav Leonhardt]] die het huis heeft beschreven in een boek. |
|||
== Zie ook == |
|||
Des Weiteren ist die Melodie oft in [[SpongeBob Schwammkopf]] zu hören. |
|||
* [[Lijst van panden van Vereniging Hendrick de Keyser]] |
|||
== Literatuur == |
|||
Das [[Quadriga Consort]] spielt seit Jahren eine heitere Version als Zugabe in all seinen Konzerten. |
|||
* Gustav Leonhardt ''Het huis Bartolotti en zijn bewoners'' (1979). ISBN 90-290-0530-0. |
|||
{{Appendix}} |
|||
== Melodie == |
|||
<score sound="1"> |
|||
\relative c'' { \autoBeamOff \key c \major \time 2/4 |
|||
a8 a16 a16 a8 a16 a16 | a8 d,8 f8 a8 | g8 g16 g16 g8 g16 g16 | g8 c,8 e8 g8 |
|||
a8 a16 a16 a8 a16 a16 | a8 b8 c8 d8 | c8 a8 g8 e8 | d4 d4 | a'4 a8. a16 | a8 d,8 f8 a8| |
|||
g4 g8. g16 | g8 c,8 e8 g8 | a4 a8. a16 | a8 b8 c8 d8 | c8 a8 g8 e8 | d4 d4 \bar "|." |
|||
{{Coor title dms|52|22|26.69|N|4|53|13.03|E|scale:1500}} |
|||
} |
|||
\addlyrics { |
|||
What shall we do with the drun -- ken sai -- lor, |
|||
What shall we do with the drun -- ken sai -- lor, |
|||
what shall we do with the drun -- ken sai -- lor |
|||
ear -- ly in the mor -- ning? |
|||
Hoo -- ray, and up she ri -- ses, |
|||
hoo -- ray, and up she ri -- ses, |
|||
hoo -- ray, and up she ri -- ses |
|||
ea -- rly in the mor -- ning. |
|||
} |
|||
</score> |
|||
[[Categorie:Rijksmonument in Amsterdam]] |
|||
== Liedtext == |
|||
[[Categorie:Amsterdam-Centrum]] |
|||
<poem style="margin-left: 1em;">What shall we do with a drunken sailor, |
|||
[[Categorie:Herengracht]] |
|||
What shall we do with a drunken sailor, |
|||
[[Categorie:Renaissancebouwwerk in Nederland]] |
|||
What shall we do with a drunken sailor, |
|||
Early in the morning? |
|||
''Refrain:'' |
|||
Hoo ray and up she rises, |
|||
Hoo ray and up she rises, |
|||
Hoo ray and up she rises, |
|||
Early in the morning |
|||
''Traditionelle Verse:'' |
|||
1. Put him in the long boat till he’s sober, |
|||
2. Put him in the [[Speigatt|scuppers]] with a hose-pipe on him. |
|||
3. Shave his belly with a rusty razor. |
|||
4. Put him in bed with the captain’s daughter. |
|||
5. Take him and shake him and try to awake him. |
|||
''Zusätzliche Verse:'' |
|||
6. Have you seen the captain’s daughter? |
|||
7. Put him in the bilge and make him drink it |
|||
8. Truss him up with a runnin’ bowline. |
|||
9. Give ’im a dose of salty water. |
|||
10. Stick on ’is back a mustard plaster. |
|||
11. Send him up the crow’s nest till he falls down, |
|||
12. Tie him to the taffrail when she’s yardarm under, |
|||
13. Soak ’im in oil ’til he sprouts a flipper. |
|||
14. Put him in the guard room ’til he’s sober. |
|||
15. That’s what we’ll do with the drunken sailor. |
|||
16. Keel haul ’im ’til he’s sober. |
|||
17. Put him in a hole with an angry weasel. |
|||
18. Scratch his back with a [[Peitsche#Peitschentypen|cat o’ nine tails]]. |
|||
19. Put him in the brig on bred and water. |
|||
Der zusätzliche Vers unter 15. beendet den Shanty und wird daher am Schluss gesungen. |
|||
''Variationen:'' |
|||
a. Keep him there and make ’im bale ’er. |
|||
b. Pull out the plug and wet him all over, |
|||
c. Shave his balls with a rusty razor. |
|||
d. Give ’im a taste of the bosun’s rope-end. |
|||
e. Heave ’im by the leg with a runnin’ bowline.</poem> |
|||
Variation Refrain: |
|||
Weigh heigh and up she rises (siehe [https://en.wikipedia.org/wiki/Drunken_Sailor englische Version]). |
|||
== Weblinks == |
|||
{{Wikibooks|Liederbuch/ What shall we do with the drunken sailor|Drunken Sailor}} |
|||
[[Kategorie:Volkslied]] |
|||
[[Kategorie:Folksong]] |
|||
[[Kategorie:Shanty]] |
|||
Version vom 23. Dezember 2020, 23:14 Uhr
Vorlage:Infobox gebouw Het Huis Bartolotti (ook Het Bonte Huis) is een grachtenhuis aan de Herengracht 170-172 te Amsterdam. Het is circa 1617 gebouwd voor Willem van den Heuvel tot Beichlingen, een van de rijkste Amsterdammers in die tijd, die veel geld had geërfd van een kinderloze aangetrouwde oom, Giovanni Battista Bartolotti, koopman uit Bologna.[1] In het testament van deze oom stond als voorwaarde vermeld dat hij zich "Bartolotti" moest noemen. De naam is soms ook "Van den Heuvel tot Beichlingen gezegd Bartolotti". Zijn moeder Maria Pels (?-1592) trouwde in 1589 in Stade met Willem Bartolotti (Antwerpen 1560 - Amsterdam 1634). Haar zoon Jan Baptist Bartolotti van den Heuvel (1590-1624) trouwde in 1612 met Leonora Hellemans Arnoudsdochter (1594-1661).[2]
Beschrijving
Op zijn huis staat hoe hij aan die rijkdom zou zijn gekomen: er zijn twee cartouches aangebracht met links het geschilderd opschrift "Ingenio et Assiduo Labore" (door vernuft en noeste vlijt) en rechts "Religione et Probitate" (door godsdienst en rechtschapenheid).
Het huis is een van de drie nog bestaande voorbeelden van een vroeg-17e-eeuws huis in Amsterdam met zijhuis: een voorloper van het dubbele huis. De andere twee zijn De Dolphijn en het Huis met de Hoofden.
De nok van het dak loopt evenwijdig aan de gracht (dwarshuis). Achter dit dwarshuis bevindt zich nog een dwarshuis (het zijhuis). Het huis met zijhuis is hier dus een huis met twee beuken evenwijdig aan de gracht. In de plattegrond is dit niet terug te vinden, omdat daar een splitsing tussen links en rechts is te vinden. Op het dak staan twee grote hoekschoorstenen. Aan een insnijdend dak is een trapgevel gemaakt in barokke Amsterdamse renaissance in de trant van Hendrick de Keyser aan wie het ontwerp wordt toegeschreven. De uitvoering wordt toegeschreven aan zijn zoon Pieter de Keyser.
De rijk versierde gevel heeft pilasters, banden, blokjes, maskers, vazen, klauwstukken, zuiltjes en een gebroken segmentvormig fronton. De trapgevel heeft aan weerszijden een balustrade en tezamen met de daar aanwezige pilasters wordt de suggestie van een tweede verdieping gewekt: het huis lijkt daardoor hoger dan het is.
Het huis ligt tegenover de Driekoningenstraat in de zogeheten "kleine bocht" van de Herengracht. Deze bocht, niet te verwarren met de Gouden Bocht, is ontstaan doordat de vroegere stadsgracht om een bolwerk werd gelegd. Het Huis Bartolotti heeft twee knikken om deze bocht te volgen; de buitenste traveeën zijn scheef geplaatst. Het huis is zes ramen breed, terwijl de geknikte traveeën aan beide zijden elk één travee breed zijn. Achter het middengedeelte van vier traveeën bevond zich het voorhuis met de ingang in de tweede van deze vier traveeën (dus de derde travee als we zijvleugels meetellen). Links van het voorhuis was het woonhuis, rechts het ontvangst- en feestgedeelte.[3]
Restauratie
De Vereniging Hendrick de Keyser verwierf Herengracht 170 in 1924. Herengracht 172 werd in 1971 verworven onder het directoraat van Walther Raue en waarin de vereniging nadien haar zetel vestigde. In de periode 1968-1971 vond een spectaculaire restauratie plaats. Het bovenste deel van de topgevel, op lelijke wijze versoberd in het begin van de 19e eeuw, is gereconstrueerd. In de topgevel werd het jaartal 1971 aangebracht. Tijdens de restauratie werd eerst een bordplaten model van de topgevel geplaatst. Ook de zeer fraaie hoekschoorstenen zijn toen teruggebracht. Van 1995 tot 1997 heeft een tweede restauratie plaatsgevonden waarbij met name het interieur in de oorspronkelijke staat hersteld is.
.jpg?lang=de)
Interieur
Het huis heeft een bijzonder fraai interieur. Het werd bewoond door onder anderen Cornelis Munter, Nicolaes Corver en Dirck Trip, in 1742 de rijkste man van Amsterdam. Huis Bartolotti maakte gedeeltelijk deel uit van het Theater Instituut Nederland (destijds gevestigd op de nummers 168 en 174). Op de begane grond van nr. 170 woonde van 1974 tot 2012 de klavecinist, organist, dirigent en muziek- en cultuurhistoricus Gustav Leonhardt die het huis heeft beschreven in een boek.
Zie ook
Literatuur
- Gustav Leonhardt Het huis Bartolotti en zijn bewoners (1979). ISBN 90-290-0530-0.
Categorie:Rijksmonument in Amsterdam Categorie:Amsterdam-Centrum Categorie:Herengracht Categorie:Renaissancebouwwerk in Nederland
- ↑ Deel uit tijdschrift van de Historische Vereniging Soest, betreffende genealogische informatie over Bartolotti, door P.J. vd Breemer.
- ↑ Het boek Uit den Muiderkring (1935), door Dr. P. Leendertz Jr.
- ↑ Een deel van de tekst op deze pagina of een eerdere versie daarvan is overgenomen van de website van het Bureau Monumentenzorg AmsterdamVorlage:Dode link.