Liste der denkmalgeschützten Objekte in Gmunden und DAF YA-328: Unterschied zwischen den Seiten

Vorlage:Wrapper |thumb|250px|Prototype DAF YA 318 Artillerie Trekker |- |thumb|250px|DAF YA 328 Artillerie Trekker |- |thumb|250px|"Dikke DAF" YA 328 Cargo in VN uitvoering |- |thumb|250px|Chassis en aandrijving DAF 328 |- |} De Daf YA 318 (prototype) en YA 328 (productieversie) zijn middelzware, militaire vrachtauto's, geproduceerd voor de Nederlandse krijgsmacht door de Nederlandse vrachtautofabriek DAF.

Algemeen

Op 20 december 1951 ontving DAF een grote regeringsorder van 175 miljoen gulden voor de levering van, in eerste instantie, 3.600 stuks voertuigen aan de Koninklijke Landmacht. Deze dienden ter vervanging van de, in de Tweede Wereldoorlog door de geallieerden gebruikte, voertuigen die door Nederland, tweedehands verkregen waren via het MDAP..
Er werden 2 verschillende voertuigen ontwikkeld: de DAF YA-126 en de hier beschreven YA-318/328.

Typeaanduiding

De 328's werden in soldatentaal "Dikke Daf" genoemd, vanwege het karakteristieke, zware motorgeluid en hun imposante verschijning.
De officiële typeaanduidingen zijn op de volgende manier samengesteld:

Y = militair voertuig

A = algemeen, (F = fuel, C = chrashtender)

3 = laadvermogen in tonnen,

1 resp. 2 = de serie,

8= het aantal, draaiende, wielen.

In dit geval 8 omdat de 2 hooggeplaatste reservewielen meegeteld worden daar deze vrijdraaiend gemonteerd zijn en als nevenfunctie dienen als zg. "steunwielen".

Van deze totaal acht wielen worden op de weg alleen de 4 achterwielen aangedreven en in het terrein 6 wielen via de extra inschakelbare voorwielaandrijving.

Deze trucks waren voorzien van de, door H. van Doorne gepatenteerde H-aandrijving. (Zie voorbeeld:)

YA 318: De prototypen en voorserie

Het voornaamste verschil met de 328 bestaat uit een lichtere motor en een 4- i.p.v. 5-versnellingbak.
Er waren 2 prototypes en de vóórserie telde 298 stuks.

• 81 stuks zijn er gebouwd als YF-318 ("F" voor fueltanker) en geleverd aan de U.S. Airforce.
• 9 stuks, in civiele uitvoering, zijn geleverd aan de Bataafse Petroleum Maatschappij voor gebruik in Nederlands Nieuw-Guinea.
• 210 stuks (incl. de 2 prototypes) zijn, als artillerietrekker uitgevoerd, geleverd aan de Kon. Landmacht. In het midden van de 50 er jaren zijn de lieren en trekhaken verwijderd, en daarna genoemd "vrachtauto a.d., 3 ton". Uiteindelijk (eind jaren '60, begin '70) zijn enkele exemplaren doorverkocht aan burgerbedrijven. Het grootste deel is gesloopt, waarbij lieren, tandemstellen en versnellingsbakken aan de KL zijn verkocht t.b.v. de onderdeelsvooraad voor de YA 328.

YA 328: De productieversie

Van de YA 328 zijn er tussen 1952 en 1958 4.510 stuks geproduceerd in vier varianten:

Uitvoeringen

• Artillerietrekker: 1.080 stuks
• Vorlage:En Cargo, met lier: 699 stuks
• Cargo zonder lier: 2.731 stuks
• Vorlage:En Chrashtender: exacte aantal onbekend

Artillerietrekker

De artillerietrekkers, herkenbaar aan de kortere laadbak en en een hekwerk in plaats van "laadklep" waren bedoeld voor het lichtere geschut en zijn altijd uitgerust met een lier, welke is gekoppeld aan de trekhaak. Deze lierconstructie werd door ir. Hub van Doorne (DAF) voor de Tweede Wereldoorlog ook al werd toegepast bij de, mede door hem, ontwikkelde Trado conversies.

Voordelen van deze constructie zijn:

• Wanneer de trekker - met aangehaakt kanon - vast dreigde te lopen in zwaar terrein, de chauffeur vanuit de cabine de trekhaak van de trekker kon ontkoppelen. De trekker reed alleen verder en lierkabel mét de trekhaak liep dan af, zodat de last bleef staan. Eenmaal op vaste grond kon men dan met behulp van de lier het kanon weer naar de trekker slepen. De trekhaak koppelde dan weer automatisch aan de trekker, waarop weer samen verder kon worden gereden of, indien noodzakelijk, men de procedure kon herhalen.
• Omdat het mogelijk was voor de trekhaak om het koppeloog als het ware van de grond "op te pikken" was het voor één persoon ook mogelijk om het geschut aan de trekker te koppelen.
• Het geschut is snel uit stelling te halen doordat de trekker niet voor het geschut gemanoeuvreerd hoeft te worden. Het is mogelijk het stuk naar de trekker te slepen.

Cargo

Hiervan is verreweg het grootste aantal geproduceerd in twee versies; met- en zonder lier. Grootste verschil t.ov. de artillerietrekker was de iets langere laadbak en de dichte achter-(laad) klep. De YA 328 met lier kon, als de achterbumpers werden afgenomen, ingezet worden als trekker t.b.v. het 25-ponder geschut.

Crashtender YC-328

Op het chassis van de YA-328 is, in samenwerking met de Koninklijke Marine, een kleine serie van 8 crashtenders ontwikkeld voor het bestrijden van vliegtuig branden. Deze waren gestationeerd op de vliegvelden van de Marine Luchtvaartdienst. Hoeveel crashtenders er totaal gebouwd zijn is niet te achterhalen maar op het Johan Adolf Pengel International Airport in Suriname was er ook één in gebruik.

Brandweerauto YA-328

Aan het einde van de jaren '50 zijn er af fabriek 2 YA 328 brandweerauto's gebouwd. Later zijn er op het chassis van 2 artillerietrekkers opnieuw 2 brandweerauto's gebouwd. De motoren zijn, voor zover bekend, alle voorzien van dubbele carburateurs. De carosserie opbouwen verschillen onderling van minimaal 3 voertuigen. Alle 4 voertuigen bestaan nog (2x St. La Courtine, 1 x DAF Museum, 1 x Inf. Museum Harskamp).

In de praktijk

De 328 was geen eenvoudige auto om mee te rijden. Het ontbreken van stuurbekrachtiging en de, niet-gesynchroniseerde, versnellingsbak, die alleen opgeschakeld kon worden d.m.v. "double clutching" en teruggeschakeld met double clutching i.c.m. tussengas, heeft menig (dienstplichtig) chauffeur tot wanhoop gedreven. Kon je eindelijk op de vlakke weg van de eerste t.m. de vijfde versnelling, zonder kraken of "tandenpoetsen", op- en terugschakelen dan moest dat ook nog in het terrein en op een helling lukken. Dan kwam het beroemde "3 laag - 2 hoog" om de hoek kijken.

Voorbeeld: Wilde je met de 328 - tegen een helling op - wegrijden en van 1 naar 2 schakelen dan stond je, vóór dat je de 2e versnelling ingeschakeld had, al weer stil en rolde je, als je niet alert was, weer achteruit de helling af.

De oplossing hiervoor was: wegrijden in de derde versnelling van de lage gearing en vervolgens naar de tweede versnelling van de hoge gearing schakelen. Die stap was minder groot dan die tussen de eerste en tweede versnelling van de hoge gearing.
Daartoe moesten er twee verschillende poken, de normale versnellingspook én die van de tussenbak, bediend worden. Uiteraard met gebruik van beide handen zodat je het stuur maar even losliet.

De vrachtwagen had geen stuurbekrachtiging en geen verwarming. De cabine, met neerklapbare zijruiten, kon alleen verwarmd worden door de schotten van de, tussen de stoelen geplaatste, motorkap op een kier te zetten waardoor de motorwarmte (maar ook de herrie en oliedampen) de cabine instroomde(n). De waarde van het voertuig bedroeg 45.000 gulden.

Technische gegevens

YA 318

Motor:

• Merk/type: Hercules JXC 6-cilinder, 4 takt, zijklep, vloeistof gekoeld
• Brandstof: Benzine
• Vermogen: 102 pk bij 3.200 toeren^min.
• Max. koppel: 285 NM bij 1.400 toeren^min.
• Cilinderinhoud: 4.62 liter

Versnellingsbak:

• Merk/type: Warner, 4-versnellingen, gesynchroniseerd.

YA 328

Motor:

• Merk:Hercules
• Type: JXLD 6-cilinder, 4 takt, zijklep, vloeistof gekoeld
• Brandstof: Benzine
• Vermogen: 132 pk bij 3.200 toeren^min.
• Max. koppel: 375 NM bij 1.400 toeren^min.
• Cilinderinhoud: 5.55 liter.
• Compressieverhouding: 6.5:1
  • De YC 328 was uitgerust met dubbele carburateurs voor meer motorvermogen om sneller de topsnelheid te kunnen bereiken.

Versnellingsbak:

• Merk/type: ZF, constant-mesh, 5-versnellingen, niet gesynchroniseerd.
• Overbrengingsverhoudingen: tussen haakjes YA 318
  • 1e 5,56:1 (6,4:1)
  • 2e 2,93:1 (3,1:1)
  • 3e 1,66:1 (1,7:1)
  • 4e 1,0 :1 (prise directe)
  • 5e 0,786:1 (overdrive) (YA 318 n.v.t.)
  • Achteruit 5,12:1 (7.8:1)

YA 318 en 328

Onderstaande specificaties gelden voor beide typen, indien anders vermeld .

Reductiebak met differentieel en PTO:

• Merk: DAF
• Overbrengingsverhoudingen:
  • Pignon en kroonwiel 1.2:1
  • Hoge gearing: 1.214:1
  • Lage gearing: 1.706:1 (YA 318 2.7:1)

Verdeelkasten:

• Merk: DAF
• Overbrengingsverhoudingen conische tandwielen: 1.06:1
• Voorzien van intern geplaatste klauwkoppelingen voor het in- en uitschakelen van de voorwielaandrijving

Wormwielkasten:

• Merk: Holroyd
• Overbrengingsverhoudingen:5.2:1

Tussenassen

• Merk: Hardy-Spicer

Voorwiel ophanging en vering:

• Onafhankelijk
• Twee torsiestaven
• Vier wieldraagarmen
• Dubbel werkende hydraulische schokbrekers

Achterwiel ophanging en vering

• Enkele draagas met langs-gemonteerde bladveren.
• Tandem-aandrijving met balanceer jukken
• Dubbel werkende hydraulische schokbrekers (YA 318 klein type)

Remsysteem:

• Hydraulisch met luchtbekrachtiging, (YA 318 vacuumbekrachtigd)

Elektrische installatie:

• Boordspanning:24 volt (YA 318 12 volt)
• 2 accu's van 12 volt el, (YA 318 1 x 12 volt accu)
• Capaciteit: 120 Ah.

Afmetingen en gewichten

• Hoogte: 2650 mm
• Lengte: 6130 mm
• Breedte: 2400 mm
• Gewicht: 6000 kg (YA 318 5780 kg)
• Laadvermogen: 3000 kg (YA 318 in terrein 2000 kg)
• Max. totaal gewicht: 9000 kg (YA 318 8780 kg)
• Max. vooras druk: 3500 kg
• Max. Achteras/Tandemstel: 5500 kg.

Prestaties:

• Max. snelheid op de weg: 82 km/h (YA 318 met belading 70 km/h)
• Brandstofverbr. op de weg: 1:1,5 km (YA 318 1:3 km)
• Actieradius op de weg: 315 km (YA 318 500 km)
• Draaicirkel: 16 meter.
• Klimvermogen: 50%
• Waadvermogen: 75 cm.
• Bodemvrijheid: 42 cm.
• Op-afloophoek: 40°

Uitrusting

• Bandenpomp installatie (YA 318 niet aanwezig)
• Twee brandstoftanks van elk 105 liter, (YA 318: 1 x 165 liter)
• Twee jerrycans van elk 20 liter.

Productiecijfers en kentekens YA 328

(AT= Artillerietrekker, C= Cargo, C/L= Cargo met Lier)

1953

• type: C
  • aantal: 2 stuks
  • kentekens: van KL-39-49 t.m. KL-39-50
• type: C/L
  • aantal:1 stuk
  • kenteken: KL-16-51

1953/'56

• type: C
  • aantal: 1999 stuks
  • kentekens: van KL-16-52 t.m.KL-36-50
• type: C/L
  • aantal: 298 stuks
  • kentekens: van KL-36-51 t.m. KL-39-48
• type: AT
  • aantal: 300 stuks
  • kentekens: van KL-39-51 t.m. KL-42-50

1954

• type: C
  • aantal: 100 stuks
  • kentekens: van KL-15-51 t.m.KL-16-50

1956

• type: AT
  • aantal:300 stuks
  • kentekens: van KL-42-51 t.m. KL-45-50

1956/'58

• type: C
  • aantal: 630 stuks
  • kentekens: van KL-88-01 t.m. KL-94-30

1957

• type: AT
  • aantal: 300 stuks
  • kentekens: van KL-12-51 t.m. KL-15-50

1958

• type: AT
  • aantal: 180 stuks
  • kentekens: van KL-45-51 t.m.`KL-47-30
• type: C/L
  • aantal: 400 stuks
  • kentekens: van KL-84-01 t.m. KL-88-00

Productiecijfers en kentekens YC-328

Geleverd aan de Koninklijke Marine:

1954

• type YC 328
  • aantal: 1 st.
  • kenteken: KM-94-00

1955

• type YC 328
  • aantal: 1 st.
  • kenteken: KM-95-72

1956

• type YC 328
  • aantal: 2 st.
  • kentekens: KM-96-72 en KM-96-73

1957

• type YC 328
  • aantal: 2 st.
  • kentekens: KM-97-15 en KM-97-16

N.B. De eerder genoemde YC-328 op vliegveld Johan Adolf Pengel International Airport (voorheen: Vliegveld Zanderij) had het Surinaamse burgerkenteken: 333-D.

Opvolging

Eind jaren zeventig van de vorige eeuw zijn de YA 328 Cargo's (net als YA 314/324 en een aantal YA 126's) gefaseerd vervangen door DAF YA-4440.
De YA 328 Artillerietrekker werd sowieso overbodig doordat het getrokken geschut werd vervangen door de gemechaniseerde artillerie op rupsbanden.
Veel 328's zijn door verkoop via de Dienst Domeinen terechtgekomen bij liefhebbers en op civiel kenteken gezet. Vaak zijn er door hobbyisten dieselmotoren ingebouwd, wat de brandstofkosten aanzienlijk vermindert, aangezien het gemiddeld benzineverbruik rond de 1 liter op 1,5 kilometer bedraagt.

Externe links

• DAF Militaire Voertuigen YA-318 AT
• DAF Militaire Voertuigen YF-318
• DAF Militaire Voertuigen YA-328 AT
• DAF Militaire Voertuigen YA-328 Cargo
• DAF Militaire Voertuigen YC-328 Chrashtender
• Video DAF YA 328 AT terreinrit

Commons: DAF military vehicles – Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien

YA-328 Categorie:Militair voertuig